Οι περισσότεροι εργαζόμενοι αγαπούν τη δουλειά τους, αλλά είναι πιο αποστασιοποιημένοι απέναντί της και επενδύουν λιγότερη ενέργεια για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους σε σχέση με παλαιότερους και ιεραρχικά ανώτερους συναδέλφους τους. Η υγειονομική κρίση αύξησε το ποσοστό των εργαζομένων που αισθάνονται να εμπνέονται από τους ηγέτες της επιχείρησής τους, ωστόσο μόνο ένα μικρό ποσοστό ταυτίζει τη σημερινή ηγεσία με το προφίλ του ιδανικού ηγέτη του μέλλοντος. Τα ευρήματα της ενδιαφέρουσας έρευνας της ΕΥ Ελλάδας για τις αντιλήψεις, την εικόνα και τα χαρακτηριστικά της επιχειρηματικής ηγεσίας στη χώρα μας και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα, αλλά κυρίως αυτές που θα κληθεί να αντιμετωπίσει στη μετά κορωνοϊό εποχή, καταγράφουν την ανάγκη για ένα καινούργιο μοντέλο ηγεσίας που θα μπορεί να ανταποκριθεί στα νέα δεδομένα που δημιουργούν οι παγκόσμιες εξελίξεις, ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η πανδημία.
Η έρευνα διεξήχθη μέσω δομημένου ερωτηματολογίου σε δείγμα 1.906 ατόμων, σε δύο φάσεις: πριν από την πανδημία, το διάστημα Οκτωβρίου – Νοεμβρίου 2019 και μετά την εκδήλωσή της, τον Μάιο του 2020. Αυτή την ποσοτική έρευνα ακολούθησε μια ευρεία ποιοτική που περιλάμβανε συνεντεύξεις με διευθυντικά στελέχη και ειδικούς σε θέματα ηγεσίας, αλλά και ομαδικές συζητήσεις (focus groups) με νέους εργαζομένους και πτυχιούχους που αναζητούσαν εργασία. Στόχος ήταν να καταγραφεί πώς σκέφτονται και βιώνουν την ηγεσία οι επιχειρηματικοί ηγέτες, αλλά και οι εργαζόμενοι στις ελληνικές επιχειρήσεις σήμερα και ποιο είναι το πρότυπο ηγεσίας που μπορεί να οδηγήσει τις επιχειρήσεις με ασφάλεια στην επόμενη δεκαετία. «Οι ελληνικές επιχειρήσεις βρίσκονται αντιμέτωπες με τη μεγάλη πρόκληση της επανεκκίνησης της ελληνικής οικονομίας, σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον δραστικού μετασχηματισμού, με καταλύτες την τεχνολογική επανάσταση, την παγκοσμιοποίηση, καθώς και τις κοινωνικές, περιβαλλοντικές, αλλά και υγειονομικές προκλήσεις», επισημαίνει η κ. Ευτυχία Κασελάκη, εταίρος και επικεφαλής συμβουλευτικών υπηρεσιών ανθρώπινου δυναμικού στην ΕΥ.
Θετικός αντίκτυπος
Σύμφωνα με την έρευνα, η υγειονομική κρίση και η αποτελεσματική διαχείρισή της από ορισμένες επιχειρήσεις γεφύρωσε το χάσμα μεταξύ των νεότερων εργαζομένων και των εταιρειών. Σχεδόν ένας στους τέσσερις εργαζομένους (το 26%) δήλωσε, κατά την πρώτη φάση της έρευνας, ότι εμπνέεται πολύ από τον επικεφαλής ή τη διοίκηση της εταιρείας του, έναντι 20% που ομολόγησαν ότι δεν εμπνέονται καθόλου. Κατά το δεύτερο στάδιο της έρευνας, που διεξήχθη τον Μάιο του 2020, τα ποσοστά αυτά διαμορφώθηκαν σε 39% και 15% αντίστοιχα, και είναι ενδεικτικά του θετικού αντικτύπου που είχε η αποτελεσματική αντιμετώπιση της κρίσης από τις εταιρείες στην εικόνα που είχαν γι’ αυτές οι υπάλληλοί τους. Παρότι βέβαια μερίδα των εργαζομένων απέκτησαν στενότερη συναισθηματική σχέση με την εργοδότρια εταιρεία τους, δεν παρατηρήθηκε βαθύτερη και ουσιαστική σύνδεση της νέας γενιάς με την ηγεσία και μόλις ένας στους πέντε ερωτώμενους (το 21%) απάντησε ότι η σημερινή ηγεσία της εταιρείας τους ανταποκρίνεται στο προφίλ του ιδανικού ηγέτη του παρόντος και, κυρίως, του μέλλοντος.
Ταυτόχρονα, η έρευνα καταγράφει σημαντικές διαφοροποιήσεις στις αντιλήψεις, στις αξίες και στις προτεραιότητες που θέτουν οι νεότεροι σε σχέση με τους παλαιότερους εργαζομένους. Οι επτά στους δέκα διαβεβαιώνουν ότι αγαπούν τη δουλειά τους, ωστόσο, κυρίως όσοι ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 18-34 ετών, είναι πιο αποστασιοποιημένοι από αυτήν. Είναι μια στάση ενδεικτική του γεγονότος ότι οι νέοι εργαζόμενοι, αλλά και οι πτυχιούχοι που τώρα προσπαθούν να μπουν στην αγορά, ορίζουν διαφορετικά την επιτυχία και την καριέρα, αντιμετωπίζουν την εργασία ως μέσο για την επίτευξη προσωπικών στόχων και αξιολογούν τον μισθό τους ως εξίσου σημαντικό με την προσωπική τους ζωή και τον ελεύθερο χρόνο. Εμφανής είναι όμως η αδυναμία της ηγεσίας να κινητοποιήσει και να εμπνεύσει τους νέους εργαζομένους. «Για να ανταποκριθούν στις πολλαπλές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν τα επόμενα χρόνια, οι ελληνικές επιχειρήσεις θα χρειαστούν ένα νέο πρότυπο ηγεσίας, με νέα χαρακτηριστικά και δεξιότητες, που θα συμπληρώνουν αυτά που θεωρούνται παραδοσιακά ηγετικά προσόντα. Αυτό θα τους επιτρέψει να εμπνεύσουν και να κινητοποιήσουν το ανθρώπινο δυναμικό, να προσελκύσουν νέο ταλέντο, αλλά και να επενδύσουν στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ειδικότερα όσον αφορά τις γενιές, αλλά και τις ομάδες εργαζομένων που υφίστανται σε μεγαλύτερο βαθμό τις συνέπειες της ύφεσης», τονίζει η κ. Κασελάκη.
Τέσσερις τύποι
Ιεραρχώντας τα δέκα σημαντικότερα χαρακτηριστικά που θεωρούν ότι διαθέτει ο επικεφαλής ή η διοίκηση της εταιρείας σήμερα αλλά και τα δέκα που θα πρέπει να διαθέτει ο ηγέτης της επόμενης δεκαετίας, οι εργαζόμενοι ανέδειξαν τέσσερις τύπους ηγέτη. Πρόκειται για τον «ηγέτη των ανθρώπων», που διαθέτει όραμα, ικανότητα να κινητοποιεί τους συνεργάτες του και σφαιρική αντίληψη για την επιχείρηση και το περιβάλλον της – αυτός είναι ο ηγέτης που οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι κυριαρχεί σήμερα στις εταιρείες και κρίνουν ότι θα είναι ιδανικός για την επόμενη δεκαετία. Επίσης τον «ηγέτη του ψηφιακού μετασχηματισμού», ο οποίος έβαζε σοβαρή υποψηφιότητα για τη θέση του ιδανικού ηγέτη του μέλλοντος πριν από την πανδημία, έχασε όμως έδαφος κατά τη δεύτερη φάση της έρευνας, καθώς φαίνεται ότι οι εργαζόμενοι συνειδητοποίησαν ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αποτελεί αυτοσκοπό. Αλλη κατηγορία είναι ο «ηθικός ηγέτης» που επενδύει στη διαφάνεια, ο οποίος εξακολουθεί να συγκεντρώνει τις προτιμήσεις ενός περιορισμένου μεν, αλλά υπολογίσιμου και σταθερού ποσοστού εργαζομένων. Τέλος, ο «ηγέτης των αποτελεσμάτων» εστιάζει στην επίτευξη στόχων και στην επίλυση προβλημάτων και διαθέτει οξύ επιχειρηματικό πνεύμα και καθαρή σκέψη, χαρακτηριστικά που δεν κρίνονται ως ιδιαίτερα σημαντικά για το μέλλον.