«Αποκαρδιωμένη, νομίζω αυτή είναι η λέξη που περιγράφει καλύτερα το πώς αισθάνομαι τους τελευταίους μήνες», λέει η Νατάσα Γεωργίου. «Δεν ένιωθα πάντα έτσι. Στο πρώτο lockdown είχα και εγώ την αίσθηση ότι μου δινόταν μια ευκαιρία να ξεκουραστώ και να φορτίσω τις μπαταρίες μου. Ημουν πολύ κουρασμένη από τη μελέτη, έκανα και μαθήματα σε μερικά παιδιά στη γειτονιά και τα Σαββατοκύριακα εργαζόμουν σε ένα συνοικιακό καφέ», συμπληρώνει η τελειόφοιτη Γαλλικής Φιλολογίας. «Μετά το καλοκαίρι όμως, όταν για λίγες εβδομάδες νιώσαμε όλοι ότι αυτό ήταν, τελείωσε, η ψυχολογία μου άρχισε να επιβαρύνεται με κάθε νέο μέτρο, κάθε περιορισμό, κάθε αναβολή της κανονικότητας». Το τελευταίο διάστημα η Νατάσα έχει σταματήσει και τους περιπάτους που έκανε με φίλους, τους καφέδες στο παρκάκι της γειτονιάς. Παρότι, λέει, καταλαβαίνει ότι «βουλιάζει» στην απραξία, δεν αντιδρά. «Μου φαίνονται όλα άσκοπα. Μια φίλη μού είπε να μιλήσω σε ψυχολόγο, ανέφερε την κατάθλιψη, ίσως έχω κατάθλιψη».
Η περίπτωση της 22χρονης Νατάσας δεν είναι μοναδική. Η επέλαση της πανδημίας, που συνοδεύεται από τον φόβο για τη ζωή αγαπημένων ανθρώπων, τα αλλεπάλληλα lockdowns με την απραξία και τη μοναξιά που συνεπάγονται, η απώλεια της εργασίας, η αίσθηση της αχρηστίας και η αγωνία για το μέλλον μπορούν να επηρεάσουν εξαιρετικά επιβαρυντικά την ψυχολογία εφήβων και νεαρών ενηλίκων, όπως έχει διαπιστωθεί ήδη σε έρευνες που έχουν γίνει σε χώρες του εξωτερικού, αλλά και στην Ελλάδα τον τελευταίο χρόνο. Σε έρευνα που διεξήγαγε η Sentio Solutions σε δείγμα 158 φοιτητών και μαθητών τον περασμένο Οκτώβριο και Νοέμβριο, οι συμμετέχοντες δήλωσαν ότι ανάμεσα στα αρνητικά συναισθήματα που βιώνουν συχνά είναι το στρες, η μονοτονία, η απαισιοδοξία, η έλλειψη κινήτρων, η μοναξιά, η απελπισία, η κατάθλιψη, ενώ κάποιοι ομολόγησαν ότι αισθάνονται αβοήθητοι και έχουν αυτοκτονικές σκέψεις.
Ψυχολογική υποστήριξη
«Το έχω σκεφτεί», παραδέχεται η Νίκη Κ., «έχω φλερτάρει με την ιδέα κάποιες φορές, κυρίως το διάστημα που η μητέρα μου νοσηλεύτηκε με κορωνοϊό σε πολύ σοβαρή κατάσταση, κινδύνευσε η ζωή της». Εδώ και λίγες εβδομάδες η 17χρονη μαθήτρια έχει ξεκινήσει διαδικτυακές συνεδρίες με ψυχολόγο. «Χαίρομαι που πήρα την απόφαση, με πίεσαν οι γονείς μου, που είχαν ανησυχήσει βλέποντάς με όλη μέρα ξαπλωμένη στο κρεβάτι μου.
Διαβάστε επίσης:
• «Νιώθω σαν να σκοτώνω τον χρόνο μου»
Τις τελευταίες εβδομάδες είχα σταματήσει να παρακολουθώ και τα μαθήματα, δεν έβλεπα κάποιο λόγο να το κάνω». Η ψυχολογική υποστήριξη παραδέχεται ότι την έχει βοηθήσει, μου εξομολογείται μάλιστα ότι στο συγγενικό και φιλικό της περιβάλλον γνωρίζει δύο ακόμη εφήβους που έχουν απευθυνθεί σε ειδικό. Σε εθνικό επίπεδο, δεν έχει αποτυπωθεί επισήμως, μέσω μετρήσεων, αύξηση του ποσοστού των νέων που καταφεύγουν σε επαγγελματίες ψυχικής υγείας για να διαχειριστούν τα συναισθήματα που βιώνουν, αλλά η προσωπική εμπειρία ψυχολόγων μαρτυρεί άνοδο του αριθμού των εφήβων και νεαρών ενηλίκων που αναζητούν επαφή μαζί τους.
«Δεν μου κάνει εντύπωση», λέει ο 26χρονος Χρήστος Ιωάννου. «Είναι συντριπτικό το συναίσθημα ότι στα 18, στα 20 ή στα 25 σου αναγκάζεσαι να πατήσεις pause στη ζωή σου». Ο Χρήστος ήταν σε διαδικασία αναζήτησης εργασίας πριν από την πρώτη καραντίνα. Δύο ημέρες πριν επιβληθεί το lockdown είχε ήδη σημειωμένες στο ημερολόγιό του τρεις συνεντεύξεις σε αρχιτεκτονικά γραφεία. Ολες ακυρώθηκαν και έκτοτε σε κάθε επαφή που αποπειράται να κάνει παίρνει την απάντηση «ας το δούμε καλύτερα όταν επιστρέψουμε σε κανονικούς ρυθμούς». «Αν δεν είχε συμβεί όλο αυτό, ίσως τώρα να είχα μια δουλειά. Αισθανόμουν πολύ τυχερός που έλαβα προσκλήσεις για συνέντευξη, ένιωθα υπερήφανος που έμοιαζε οι σπουδές και ο κόπος μου να πιάνουν τόπο. Τώρα έχω αποθαρρυνθεί. Ακόμη και να τελειώσει όλο αυτό, είμαι σίγουρος ότι το πλήγμα στις εταιρείες θα είναι μεγάλο και η αγορά εργασίας θα συρρικνωθεί». Σύμφωνα με την προαναφερθείσα έρευνα της Sentio Solutions, το 13% των συμμετεχόντων συμμερίζεται τους φόβους του Χρήστου, ότι θα έχουν λιγότερες επαγγελματικές ευκαιρίες από ό,τι είχαν πριν από την πανδημία.
Ενοχές
Η Ανθή Λ. δεν ανησυχεί ακόμη για την επαγγελματική της αποκατάσταση, είναι άλλωστε μαθήτρια της Γ΄ Γυμνασίου. Είναι όμως μάλλον διχασμένη ανάμεσα στον φόβο της για την πανδημία και στην επιθυμία της να ξαναδεί τους φίλους της. «Είμαι πολύ δεμένη με τη γιαγιά μου, που μένει στο διπλανό διαμέρισμα. Εμενα μαζί της από μικρή όταν οι γονείς μου έλειπαν στη δουλειά. Θέλω να τη βλέπω, γι’ αυτό και έχω περιορίσει πολύ την επαφή με τους φίλους μου, σχεδόν δεν βλέπω κανέναν ή μόνο για λίγο και μόνο σε κάποιο εξωτερικό χώρο. Νιώθω πολύ μπερδεμένη και πιεσμένη. Σαν να πρέπει να διαλέξω ανάμεσα στην αγάπη μου για τη γιαγιά μου και στην ελευθερία μου». Ευτυχώς σε λίγες ημέρες η γιαγιά της Ανθής θα λάβει και τη δεύτερη δόση του εμβολίου. «Το περιμένω πώς και πώς. Αυτή θα είναι προστατευμένη και εγώ θα μπορώ να περάσω λίγο χρόνο με τους φίλους μου χωρίς να αισθάνομαι ενοχές», συμπληρώνει και ομολογεί ότι ειδικά το τελευταίο διάστημα άρχισε να βλέπει εφιάλτες. «Είναι απίστευτο, να μην μπορούμε να ξεφύγουμε από τον εφιάλτη ούτε στον ύπνο μας».
Διαβάστε επίσης:
• «Αισθάνομαι πως ζω μόνο για να διαβάζω»