Το όρος Καλλίδρομο, παραγνωρισμένο «αδελφάκι» της Οίτης, απέκτησε στο τέλος της προηγούμενης χρονιάς συγκεκριμένο καθεστώς προστασίας. Ηταν το αποτέλεσμα μιας πολυετούς επιστημονικής προσπάθειας που έγινε ταυτόχρονα στο Καλλίδρομο και την Οίτη μέσω του προγράμματος LIFE. Ενα πρόγραμμα που έφερε στο προσκήνιο σπάνια ή ενδημικά φυτά και έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη σχέση της προστασίας της φύσης με την κτηνοτροφία.
Το πρόγραμμα LIFE «For Open Forests» (για ανοιχτά δάση) ξεκίνησε το 2012 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019. Συντονιστής ήταν η Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ) και συμμετείχαν το τμήμα Βιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και ο «Αρκτούρος». «Το πρόγραμμα είχε ως αντικείμενο την προστασία οικοτόπων και ειδών της χλωρίδας και της πανίδας στα όρη Οίτη και Καλλίδρομο», εξηγεί ο πρόεδρος της ΕΕΠΦ, Νίκος Πέτρου. «Ενα από τα βασικά ζητήματα που μας απασχόλησαν ήταν η πύκνωση του δάσους στα λιβάδια που βρίσκονται σε υψηλό υψόμετρο στην Οίτη. Στα λιβάδια αυτά δημιουργούνται τέσσερις εποχικές λιμνούλες, που φιλοξενούν μια ιδιαίτερη φυτοκοινωνία με σπάνια και ενδημικά φυτά. Ομως επειδή η χρήση τους για βόσκηση από τους κτηνοτρόφους της περιοχής έχει μειωθεί, στις περιοχές αυτές το δάσος έχει επεκταθεί κατά 40% τα τελευταία πενήντα χρόνια. Επιπλέον, το οικοσύστημα αυτό δεχόταν έντονες πιέσεις και από τους εκδρομείς, κάποιοι από τους οποίους έρχονταν με τζιπ και κυριολεκτικά το “όργωναν”. Στο πλαίσιο του προγράμματος λοιπόν η περιοχή αυτή μελετήθηκε και περιφράχθηκε, ώστε να προστατευθεί».
Ιδιαίτερη μέριμνα δόθηκε στη «Βερόνικα της Οίτης», ένα ενδημικό λουλούδι. «Εγινε μελέτη της βιολογίας του για πρώτη φορά, δημιουργήθηκε τράπεζα σπόρων στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πραγματοποιήθηκε μεταφύτευσή του σε ένα από τα τέσσερα λιμνία όπου δεν υπήρχε», εξηγεί ο κ. Πέτρου.
Στο Καλλίδρομο έγινε μελέτη της βόσκησης, προκειμένου να εκτιμηθούν η βοσκοϊκανότητα της περιοχής και η δυνατότητα της βόσκησης να συγκρατήσει την επέκταση του δάσους. «Τα έλατα δεν μπορούν να επεκταθούν από μόνα τους εύκολα. Στην περιοχή αναπτύσσεται πρώτα ένας χαμηλός κέδρος και τα έλατα στη συνέχεια αναπτύσσονται στη σκιά του. Δοκιμάσαμε λοιπόν να δούμε αν κόβοντας τους κέδρους μπορούμε να σταματήσουμε την επέκταση του δάσους, κάτι που τελικά αποδείχθηκε». Στο πρόγραμμα επίσης περιλαμβάνονταν δράσεις για ορισμένα είδη σπάνιων πτηνών στην Οίτη, αλλά και για την καφέ αρκούδα, καθώς η Οίτη είναι το νοτιότερο σημείο εμφάνισής της. «Εγινε μια προσπάθεια μετριασμού των «συγκρούσεων» με τον άνθρωπο. Τοποθετήθηκαν ηλεκτρικές περιφράξεις, δόθηκαν ελληνικοί ποιμενικοί στους κτηνοτρόφους, φυτεύτηκαν οπωροφόρα για να μην κατεβαίνουν οι αρκούδες στα χωριά. Τέλος, δημιουργήσαμε δύο κέντρα ενημέρωσης, ένα στην Υπάτη για την Οίτη και ένα στο Παλιοχώρι για το Καλλίδρομο».
Στόχος του προγράμματος ήταν να βοηθήσει και στη βελτίωση της νομικής προστασίας της περιοχής. «Η Οίτη είναι Εθνικός Δρυμός από το 1966, όμως το Καλλίδρομο δεν είχε καθεστώς προστασίας. Στο πλαίσιο του προγράμματος συμβάλαμε στην επικαιροποίηση της ειδικής περιβαλλοντικής μελέτης της Οίτης και, μέχρι να ολοκληρωθεί η αντίστοιχη μελέτη για το Καλλίδρομο (που έχει καθυστερήσει) προτείναμε και τελικά εγκρίθηκε από το υπουργείο Περιβάλλοντος το πρώτο πλαίσιο προστασίας για την περιοχή (ΦΕΚ 789Δ/2020). Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στις τρεις από τις τέσσερις ζώνες προστασίας του Καλλίδρομου δεν επιτρέπονται εξορυκτικές και λατομικές εργασίες, η ανάπτυξη ΑΠΕ, η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας δραστηριοτήτων ή υποδομών, καθώς και η κίνηση οχημάτων εκτός δικτύου», καταλήγει ο κ. Πέτρου.