Την προκήρυξη διαγωνισμού για την κατάρτιση των πρώτων πενήντα τοπικών πολεοδομικών σχεδίων έως τον Ιούνιο προαναγγέλλει το υπουργείο Περιβάλλοντος. Το έργο θα συμπεριλάβει περί τις 800 δημοτικές ενότητες και θα ανατεθεί σε ιδιώτες μέσα από τέσσερις ομάδες αναθέσεων. Στα σοβαρά μειονεκτήματα της προσπάθειας, η κατάρτισή τους σε επίπεδο δημοτικής ενότητας ακόμα και στα μικρά αιγαιοπελαγίτικα νησιά (παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις), επιλογή που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές στρεβλώσεις.
Το πρόγραμμα κατάρτισης πολεοδομικών σχεδίων στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας ήταν το θέμα εσπερίδας που διοργάνωσε χθες το Τεχνικό Επιμελητήριο, στο οποίο υποκαθιστά το υπουργείο Περιβάλλοντος στην προκήρυξη των διαγωνισμών. «Είναι ένα μεγάλο στοίχημα, που αφορά πάνω από το 75-80% της Ελλάδας (800 από τις 1.135 δημοτικές ενότητες). Στόχος μας είναι να βάλουμε τάξη, καθορίζοντας χρήσεις γης και όρους δόμησης», ανέφερε ο υπουργός χωροταξίας, Νίκος Ταγαράς. όπως ανέφερε, το πρόγραμμα θα χρηματοδοτηθεί με 245 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, επομένως ο συνολικός του προϋπολογισμός θα ξεπεράσει τα 300 εκατ. ευρώ. Επίσης αποκάλυψε ότι στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος θα ανατεθούν μελέτες για ζώνες υποδοχής συντελεστή, για οριοθέτηση οικισμών και για την καταγραφή δημοτικών οδών. Τέλος, ο κ. Ταγαράς προανήγγειλε επανεξέταση της δυνατότητας νομιμοποίησης αυθαιρέτων κατηγορίας 5: «μιλάμε για σχολεία, για δημοτικά κτίρια, αλλά και ευρύτερα για λόγους ισότητας (σσ. όσων δεν έχουν νομιμοποιηθεί) με όσους έχουν ήδη ρυθμίσει κτίρια της κατηγορίας 5», ανέφερε.
Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πρόγραμμα κατάρτισης πολεοδομικών σχεδίων έδωσε ο γενικός γραμματέας, Ευθύμης Μπακογιάννης. Όπως ανέφερε, από το πρόγραμμα θα εξαιρεθούν όσοι δήμοι έχουν σήμερα υπό ολοκλήρωση προγράμματα κατάρτισης γενικών πολεοδομικών σχεδίων, ενώ προτεραιότητα θα δοθεί στις περιοχές που δεν έχουν καθόλου σχεδιασμό και δέχονται αναπτυξιακές ή άλλες πιέσεις.
Πάντως από ενδεικτικούς χάρτες που παρουσίασε ο κ. Μπακογιάννης προκύπτει ότι παρά τις περί του αντιθέτου δηλώσεις του υπουργείου, ο πολεοδομικός σχεδιασμός θα ανατεθεί σε επίπεδο δημοτικής ενότητας ακόμα και στα μικρά και μεσαία νησιά (λ.χ. Ρόδος, Χίος, Κεφαλλονιά, Σάμος, Νάξος): για παράδειγμα θα ανατεθεί μια μελέτη για το δημοτικό διαμέρισμα Χώρας Νάξου και άλλη μελέτη για το υπόλοιπο νησί. Η επιλογή αυτή είναι καταφανώς αντιεπιστημονική, καθώς κατακερματίζει ευαίσθητες χωρικές ενότητες, στις οποίες τα ζητήματα πρέπει να αντιμετωπίζονται με ενιαίο τρόπο και σχεδιασμό (εκτός κι αν το μόνο ζήτημα που αντιμετωπίζουν λχ οι Κυκλάδες είναι σύμφωνα με την προσέγγιση του υπουργείου Περιβάλλοντος η επέκταση των σχεδίων πόλης ή η χωροθέτηση νέων τουριστικών μονάδων).
Παράλληλα, το υπουργείο θα αναθέσει (με συνοπτικές διαδικασίες, όπως έγινε ήδη στην περίπτωση της Ελαφονήσου) δέκα ειδικά πολεοδομικά σχέδια, πέραν εκείνων που έχουν εξαγγελθεί ότι θα ανατεθούν για Μύκονο, Σαντορίνη και δήμο Μίνωα- Πεδιάδας.
Παράλληλα, θα ανατεθούν μελέτες για:
- Τις ζώνες υποδοχής συντελεστή (ΖΥΣ). «Στόχος είναι να εκπονηθούν αυτοτελείς πολεοδομικές μελέτες για ΖΥΣ για 600 δημοτικές ενότητες, αλλά να οριστούν και άλλες μέσω των τοπικών ή γενικών πολεοδομικών σχεδίων ανέφερε». Στόχος είναι «όπου είναι εφικτό να αυξηθεί ο συνετεστής δόμησης». Οι ΖΥΣ θα συνοδεύονται από μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
- Την οριοθέτηση οικισμών σε 170 δημοτικά διαμερίσματα. Σύμφωνα με τον κ. Μπακογιάννη, πρόκειται για ειδικές περιπτώσεις όπου οι παλιές αποφάσεις οριοθέτησης ακυρώθηκαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
- Τον καθορισμό δημοτικών οδών. Στόχος είναι να συνταχθούν αυτοτελείς μελέτες για 300 δημοτικές ενότητες. Δεν έχει ξεκαθαριστεί πάντως σε ποια κατεύθυνση θα γίνουν όλα αυτά, καθώς δεν υπάρχουν ακόμα συγκεκριμένες προδιαγραφές. Το ζήτημα σχετίζεται με την εκτός σχεδίου δόμηση και «απαλείφθηκε» από το πολεοδομικό νομοσχέδιο του 2020 λόγω αντιδράσεων.
Όσον αφορά στο μεγάλο έργο, της εκπόνησης τοπικών πολεοδομικών σχεδίων, τόσο ο πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός, όσο και ο κ. Μπακογιάννης απηύθυναν έκκληση στα μελετητικά γραφεία, να μην υποβάλλουν προσφυγές ή ενστάσεις στους διαγωνισμούς, προκειμένου να μην καθυστερήσουν οι αναθέσεις των μελετών. Ο κ. Μπακογιάννης προχώρησε ένα βήμα περισσότερο, ζητώντας από τους μελετητές… να μην προσφέρουν μεγάλες εκπτώσεις. «Το κρίσιμο είναι τα μελετητικά γραφεία να μην έρθουν σε μια συγκρουσιακή κατάσταση. Υπάρχει πάρα πολλή δουλειά για όλες τις ειδικότητες. Πρέπει να γίνει μια προσπάθεια να απασχοληθεί το σύνολο του επιστημονικού δυναμικού χωρίς πολύ μεγάλες εκπτώσεις γιατί και οι πολύ μεγάλες εκπτώσεις ουσιαστικά δημιουργούν δυσλειτουργίες στην τελική ολοκλήρωση του έργου», ανέφερε.
«Ο στόχος να ολοκληρώσουμε τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε έναν χρόνο που ακούγεται μη ρεαλιστικός. Το παρελθόν μας έχει διδάξει ότι και το ένα δέκατο να πετύχουμε, θα είναι επίτευγμα- που θα επιτύχουμε το 100%», ανέφερε ο κ. Στασινός. «Πρέπει οι μηχανικοί να είμαστε όλοι μαζί, χωρίς διαμάχες στα δικαστήρια και προσφυγές».