Στην καθοριστική εποχή των μαζικών τεστ για την ανίχνευση του SARS-CoV-2 εισέρχεται η χώρα μας. Η αρχή έγινε από τα σχολεία και από σήμερα μαθητές Λυκείου και εκπαιδευτικοί επέστρεψαν στις σχολικές αίθουσες με «διαβατήριο» ένα αρνητικό αυτοδιαγνωστικό οικιακό τεστ. Η μαζική πρόσβαση στα τεστ ταχείας ανίχνευσης του κορωνοϊού αναμένεται να μειώσει τη διασπορά του ιού από ασυμπτωματικούς, ειδικά σε μία περίοδο με μεγάλη έξαρση της πανδημίας. Εκτιμάται ότι μία στις τρεις λοιμώξεις είναι εντελώς ασυμπτωματική, ενώ το 50% όσων μολυνθούν από τον SARS-CoV-2 θα είναι από άτομο που δεν έχει εμφανίσει ακόμα συμπτώματα. Από την άλλη τα self-tests ενισχύουν τον ρόλο κάθε πολίτη στον έλεγχο της πανδημίας, υπό την προϋπόθεση της συνέπειας στη δήλωση των αποτελεσμάτων, της εφαρμογής της διαδικασίας αυτοαπομόνωσης εάν το τεστ είναι θετικό, και της μη χαλάρωσης των μέτρων προστασίας από τον ιό εάν το τεστ είναι αρνητικό.
Προς το παρόν, η διάθεση των δωρεάν self tests, αφορά εκπαιδευτικούς και μαθητές Λυκείου (σύνολο 370.000 ατόμων) που θα υποβάλλονται υποχρεωτικά σε δύο self tests την εβδομάδα, τα οποία και προμηθεύονται με την επίδειξη του ΑΜΚΑ από τα ιδιωτικά φαρμακεία. Για να συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να έχουν αρνητικό αποτέλεσμα τεστ και να προσκομίζουν κάθε Δευτέρα και Πέμπτη στο εκπαιδευτικό ίδρυμα τη σχετική βεβαίωση. Το τεστ διενεργείται είτε το ίδιο το πρωί είτε το προηγούμενο βράδυ. Η δήλωση του αποτελέσματος και η έκδοση της βεβαίωσης για το αρνητικό τεστ γίνονται μέσω της πλατφόρμας self-testing.gov.gr. Εάν δεν υπάρχει πρόσβαση σε εκτυπωτή, αρκεί μία χειρόγραφη δήλωση με την αντιγραφή των στοιχείων της βεβαίωσης. Σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος αυτό δηλώνεται στην πλατφόρμα και επιβεβαιώνεται με δεύτερο τεστ σε δομή υγείας, ενώ ακολουθείται και η διαδικασία της αυτοαπομόνωσης. Η «Κ» με τη βοήθεια του αναπληρωτή καθηγητή Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρη Παρασκευή, απαντά σε ερωτήσεις για τον ρόλο των ασυμπτωματικών, τα self tests αλλά και τις επόμενες ενέργειες μετά τη διενέργειά τους.
– Ποιο είναι το ποσοστό των ασυμπτωματικών και ποιος είναι ο «ρόλος» τους στην πανδημία;
– Το ποσοστό των ασυμπτωματικών ατόμων είναι περίπου το ένα τρίτο των περιστατικών και ο ρόλος τους στην πανδημία είναι σημαντικός, δεδομένου ότι δεν γνωρίζουν πως έχουν μολυνθεί και συνεπώς εν αγνοία τους λειτουργούν ως μεταδότες του ιού. Συνεπώς η διάγνωση των ασυμπτωματικών ατόμων μπορεί να συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό της διασποράς της νόσου, αλλά θα πρέπει να τονίσουμε ότι πρέπει να τηρούνται και τα υπόλοιπα μέτρα προστασίας όπως η χρήση μάσκας, η κοινωνική αποστασιοποίηση και η αποφυγή συγχρωτισμού.
– Πόσο συχνά πρέπει να κάνω το self test για να γνωρίζω εάν είμαι ασφαλής;
– Προς το παρόν, οι συστάσεις αναφέρουν 1-2 φορές την εβδομάδα ανάλογα με τον αριθμό των επαφών και το μέγεθος του κινδύνου. Συγκεκριμένα, για άτομα με μεγάλο αριθμό επαφών ή υψηλού κινδύνου συστήνεται συχνός έλεγχος με self test.
– Εάν έχω εμβολιαστεί έναντι της COVID-19 ή νοσήσει στο παρελθόν, πρέπει να κάνω test;
– Ο εμβολιασμός ή η προηγούμενη έκθεση στον ιό μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης αλλά δεν τον μηδενίζει. Ο πληθυσμός αυτός δεν αποτελεί προτεραιότητα για έλεγχο αλλά για συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού με υψηλό κίνδυνο έκθεσης, ή για ευπαθείς ομάδες ο έλεγχος με self test συστήνεται επίσης. Γενικότερα, επειδή ο κίνδυνος μόλυνσης στα άτομα με ανοσία δεν είναι μηδενικός, ο διαγνωστικός έλεγχος αποτελεί ένα επιπλέον μέτρο προστασίας.
– Εκανα το self test και είναι θετικό. Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις μου;
– Οι επόμενες κινήσεις είναι η επιβεβαίωση του αποτελέσματος με ένα δεύτερο τεστ αντιγόνου που θα πραγματοποιείται σε δομή ελέγχου για SARS-CoV-2 και η δήλωση στην ιστοσελίδα που αφορά τον αυτοέλεγχο (https://self-testing.gov.gr/) για COVID-19.
– Πόσο καιρό θα χρειαστεί να είμαι σε απομόνωση εφόσον έχω θετικό τεστ;
– Αν το αποτέλεσμα του τεστ είναι θετικό, θα πρέπει να ακολουθήσουμε τις οδηγίες του ΕΟΔΥ για απομόνωση ανάλογα με την παρουσία ή όχι συμπτωμάτων.
– Τι πρέπει να κάνω για να μη θέσω σε κίνδυνο τα άτομα που ζουν μαζί μου για όσο διάστημα είμαι σε απομόνωση;
– Για το διάστημα απομόνωσης θα πρέπει να τηρηθούν οι οδηγίες του ΕΟΔΥ. Δηλαδή θα πρέπει να παραμείνουμε σε ξεχωριστό δωμάτιο με καλό αερισμό. Θα πρέπει να περιορίσουμε στο ελάχιστο τις επαφές μας με τα άτομα του στενού μας περιβάλλοντος και να τηρούμε αυστηρά τα μέτρα προστασίας. Αναλυτικές οδηγίες μπορούμε να αναζητήσουμε στην ιστοσελίδα του ΕΟΔΥ. Ειδικότερα, το άτομο που βρέθηκε θετικό πρέπει να απομονωθεί σε ένα καλά αεριζόμενο δωμάτιο και να περιορίζει τις κινήσεις του σε άλλους χώρους του σπιτιού. Ιδανικά θα πρέπει τα άλλα μέλη της οικογένειας να αφήνουν το φαγητό στη πόρτα του δωματίου. Οσοι κατοικούν στο ίδιο σπίτι, συστήνεται να χρησιμοποιούν μάσκα, κατά προτίμηση υψηλής προστασίας. Δεν πρέπει να γίνεται κοινή χρήση αντικειμένων, όπως πετσέτες ή οδοντόπαστες. Εξίσου σημαντικός είναι ο επαρκής αερισμός όλων των χώρων του σπιτιού.
– Το αποτέλεσμα του self test είναι αρνητικό. Είμαι ασφαλής;
– Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα του τεστ είναι αρνητικό, αυτό δεν συνεπάγεται ότι η πιθανότητα να έχουμε μολυνθεί είναι μηδενική. Για παράδειγμα, αν έχουμε μολυνθεί λίγες μέρες πριν από τη διενέργεια του τεστ (π.χ. περίπου 1-5 ημέρες), ο ιός δεν μπορεί να ανιχνευθεί και το αποτέλεσμα του τεστ θα είναι αρνητικό. Αυτό δεν αποτελεί εσφαλμένο αποτέλεσμα, αλλά οφείλεται στο ότι απαιτείται κάποιο χρονικό διάστημα για να υπάρξει υψηλή συγκέντρωση ιού που μπορεί να ανιχνευθεί με το τεστ. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι επιπλέον των τεστ είναι απαραίτητο να τηρούμε τα μέτρα προφύλαξης, γιατί το αρνητικό αποτέλεσμα δεν αποκλείει την περίπτωση να έχουμε μολυνθεί και να μπορούμε να μεταδώσουμε τη νόσο λίγες ημέρες μετά τη διενέργεια του τεστ.
Πιο απλή η λήψη δείγματος
Η διαδικασία διάθεσης των ρινικών self tests ξεκίνησε την Πέμπτη από τα φαρμακεία της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και επεκτάθηκε και στα υπόλοιπα της χώρας, όπως σημειώνει στην «Κ» ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου Απόστολος Βαλτάς, «χωρίς να σημειωθούν προβλήματα». Εως την Παρασκευή το απόγευμα είχαν δοθεί σε πολίτες 246.700 δωρεάν ατομικά ρινικά οικιακά τεστ. Τουλάχιστον για αυτή την πρώτη εβδομάδα του εγχειρήματος και για λόγους αδυναμίας ανατροφοδότησης των φαρμακείων εντός του Σαββατοκύριακου, το δεύτερο τεστ που δικαιούνται οι μαθητές Λυκείου και οι εκπαιδευτικοί θα διανεμηθεί από τη Δευτέρα. Ο κ. Βαλτάς διευκρινίζει ότι η διαφορά τους σε σχέση με τα υπόλοιπα rapid tests αντιγόνου, τα οποία από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας βρίσκονται στα φαρμακεία των περισσότερων περιοχών, αφορά το ότι η λήψη του δείγματος είναι πιο απλή ως διαδικασία (δεν χρειάζεται να εισχωρήσει η ειδική μπατονέτα στο βάθος του ρινοφάρυγγα), δεν απαιτείται η επίβλεψη επαγγελματία υγείας και ως εκ τούτου έχει λάβει έγκριση από τις αρμόδιες ρυθμιστικές αρχές ως αυτοδιαγνωστικό.