Γιώργος Παυλάκης: Συντονισμένη προσπάθεια για την απαλλαγή της ανθρώπινης κοινωνίας

Γιώργος Παυλάκης: Συντονισμένη προσπάθεια για την απαλλαγή της ανθρώπινης κοινωνίας

6' 9" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι καινούργιες εξελίξεις στον τομέα των εμβολίων κατά του κορωνοϊού συνεχίζουν να προσφέρουν εκπλήξεις, καλές αλλά και μερικές κακές, και να κρατάνε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε αγωνία και αβεβαιότητα.

Εχει γίνει κατανοητό ότι οι δυτικές κοινωνίες δεν ανταποκρίθηκαν σωστά και άφησαν μια παγκόσμια επιδημία να επιταχυνθεί σε σημείο που να είναι εύκολο για τον ιό να προσαρμοστεί ακόμα καλύτερα και γρηγορότερα στον ανθρώπινο πληθυσμό, που ήταν τελείως απροστάτευτος. Ο ιός μεταλλάσσεται γρήγορα και επικίνδυνα προς δύο κατευθύνσεις. Γίνεται πιο μεταδοτικός και προσπαθεί να αποφύγει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Οσο περισσότερους ανθρώπινους στόχους του δίνουμε και όσο περισσότερο χρόνο, τόσο χειρότερα θα γίνονται τα πράγματα. Κάνουμε λοιπόν τα ίδια λάθη με τη γρίπη, όπου η έλλειψη μέσων και επιστημονικής κατανόησης οδήγησε σε μια ενδημική κατάσταση με ετήσιες επιδημικές εξάρσεις για τα τελευταία περίπου 100-130 χρόνια. Δεν ξέρουμε πού θα καταλήξει και πότε αυτή η επιταχυνόμενη εξέλιξη του ιού, και επομένως το σωστότερο θα ήταν συντονισμένη προσπάθεια για την απαλλαγή της ανθρώπινης κοινωνίας. Αυτό το κατάφεραν πολλές χώρες, αλλά δεν μπορεί να διατηρηθεί μακροχρόνια χωρίς σημαντικές οικονομικές και άλλες θυσίες. Σε αυτή τη φάση, η ριζική εξάλειψη του κορωνοϊού είναι πολύ δύσκολη ή ακατόρθωτη χωρίς καλά εμβόλια και γενικό εμβολιασμό.

Τι έγινε και τι γίνεται στον τομέα των εμβολίων; Μια πραγματική έκρηξη εφευρετικότητας και παραγωγικότητας. Η επένδυση στην επιστήμη και στην ανάπτυξη εμβολίων, με πρωταρχικό στόχο το δυσκολότερο πρόβλημα, εμβόλιο για το AIDS, που παραμένει άλυτο, μας έδωσε πολλά εργαλεία που ήταν πολύτιμα στον αγώνα κατά του κορωνοϊού.

Η τεράστια ευχάριστη έκπληξη του περασμένου χρόνου ήταν ότι τα γενετικά εμβόλια (RNA, DNA) αναδύονται νικητές στην κούρσα των εμβολίων και αποδεικνύονται τα γρηγορότερα, δραστικότερα και ασφαλέστερα στην παγκόσμια ιστορία. Αυτό είναι ένα γιγαντιαίο παράδειγμα μιας κρίσης που έγινε ευκαιρία για τεχνολογική πρόοδο, και που από δω και πέρα θα αλλάξει πιθανότατα τη σχέση της ανθρωπότητας με τις επιδημίες. Ισως για πρώτη φορά από την τελειοποίηση της καραντίνας στη Μεσόγειο και την επινόηση των εμβολιασμών, με πρώτο τον «δαμαλισμό». Η αλλαγή θα βασίζεται στη δυνατότητα παραγωγής ασφαλών και δραστικών εμβολίων σε σύντομο χρονικό διάστημα μηνών, αλλά και σε επαναστάσεις στη διάγνωση και στην προστασία από πιθανές επιδημίες. Η κρίση της πανδημίας επέτρεψε σε καινούργιες τεχνολογίες που προσπαθούσαμε να εφαρμόσουμε τις προηγούμενες δύο δεκαετίες να εφαρμοστούν σε εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα, παρέχοντας τεράστια πείρα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Πολλές άλλες τεχνολογίες εφαρμόστηκαν παράλληλα για τη γρήγορη παραγωγή εμβολίων κατά του κορωνοϊού. Για κάποιο διάστημα, εμβόλια αδενοϊών ήταν στην πρωτοπορία. Τα εμβόλια που βασίζονται σε αδενοϊούς έχουν μελετηθεί για αρκετά χρόνια και έχουν εφαρμοστεί σε μικρή κλίμακα σε ανθρώπινους πληθυσμούς με καλά σχετικά αποτελέσματα. Ενα πρόσφατο εμβόλιο για τον ιό Εμπολα που έχει τον ίδιο αδενοϊό βέκτορα (Adeno26) όπως και το εμβόλιο J&J για κορωνοϊό, έχει χορηγηθεί σε 200.000 άτομα στην Αφρική και δεν παρατηρήθηκε καμία σοβαρή παρενέργεια. Τα εμβόλια αδενοϊών περιέχουν έναν ανενεργό ιό που έχει κατασκευαστεί έτσι ώστε να περιέχει τμήματα του περιβλήματος του κορωνοϊού, οπότε προκαλεί παραγωγή αντισωμάτων και για τον αδενοϊό και για τον κορωνοϊό.

Δυστυχώς, όταν τα εμβόλια αδενοϊών και ιδιαίτερα το AstraZeneca και το J&J εφαρμόστηκαν σε μεγάλη κλίμακα σε ανθρώπους, παρατηρήθηκαν σπάνιες παρενέργειες, και ιδιαίτερα ένα καινούργιο σύνδρομο που ονομάστηκε VITT (θρομβωτική θρομβοπενία). Να σημειώσω εδώ ότι αυτός είναι ο μόνος τρόπος να μάθουμε τη χρησιμότητα και ασφάλεια οποιουδήποτε φαρμάκου ή εμβολίου. Αν ενδιαφερόμαστε για ασφάλεια, εφαρμόζοντας το εμβόλιο επιτυχημένα σε 1.000 άτομα, τότε ξέρουμε ότι οι παρενέργειες είναι λιγότερο από 1/1.000. Αν εφαρμόσουμε το εμβόλιο σε 1 εκατομμύριο χωρίς παρενέργειες, τότε είναι λιγότερες από 1/1.000.000. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, γι’ αυτό κάθε νέο φάρμακο που εγκρίνεται έχει μια περίοδο που χρειάζεται να παρακολουθείται ώστε να αναγνωριστούν σπάνιες παρενέργειες που δεν βρέθηκαν σε κλινικές δοκιμές.

Αυτό έγινε στην περίπτωση των εμβολίων αδενοϊών. Οταν χορηγήθηκαν σε εκατομμύρια, βρέθηκε ότι προκαλούν σπανιότατες σοβαρές παρενέργειες, με συχνότητα 1-10 περίπου στο εκατομμύριο, απ’ όσα ξέρουμε σήμερα. Είναι προφανές σε μένα, έχοντας περάσει δεκαετίες μελετώντας εμβόλια αδενοϊών και νουκλεϊνικών οξέων (DNA, RNA), ότι και τα άλλα εμβόλια αδενοϊών μετά τα AstraZeneca, J&J, δηλαδή Σπούτνικ V, CanSino, και άλλα, θα έχουν πιθανότατα παρόμοια συμπεριφορά. Επειδή αυτά τα εμβόλια είναι τα φθηνότερα και πρακτικότερα, ένα μεγάλο μέρος των σχεδιασμών για εμβολιασμούς μπορεί να πάει πολύ πίσω και να κλονίσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας για την επιστήμη, τον ορθολογισμό και την ικανότητα των ηγετικών τάξεων να δώσουν λύσεις σε σημαντικά προβλήματα.

Αρα γίνεται ακόμα πιο επιτακτικό να δούμε με όρους οφέλους-κόστους τι πρέπει να κάνει η κάθε κοινωνία παγκόσμια, με στόχο να έχουμε τη γρηγορότερη απαλλαγή από την επιδημία με τις λιγότερες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και ευτυχία αλλά και σε περιουσίες.
Είναι ευχάριστο ότι οι ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη και στην Αμερική ενεργοποιήθηκαν άμεσα και όλοι προσπαθούν να αναλύσουν την κατάσταση σε βάθος και να πράξουν ανάλογα. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος να κρατήσουμε την εμπιστοσύνη και να προστατεύσουμε τον πληθυσμό.

Αυτή τη στιγμή σε Ευρώπη και Αμερική υπάρχει προσωρινή παύση των εμβολιασμών με AstraZeneca και J&J εμβόλια. Η επιτροπή στην Αμερική προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να σταλεί το λάθος μήνυμα προς όλο τον κόσμο γιατί τα προβλήματα του εμβολίου J&J είναι τόσο λίγα ώστε να μην οδηγούν αυτόματα στην απόσυρση αυτών των εμβολίων. Το ευχάριστο είναι ότι όλοι δίνουν τεράστια προσοχή στην ασφάλεια και επίσης στο να μη γίνουν διακρίσεις στην κατανομή των εμβολίων. Στην Αμερική όλοι ετοιμάζονταν να δώσουν το εμβόλιο J&J σε πληθυσμούς που δεν είναι εύκολο να πάνε σε κέντρα εμβολιασμού, καθώς και σε ειδικές ομάδες, όπως άστεγους, απομακρυσμένους πληθυσμούς μειονοτήτων, κ.λπ., όπου ήταν δύσκολο να έχεις εμβόλια που χρειάζονται κατάψυξη. Αυτή η στρατηγική τώρα κινδυνεύει από πιθανές κατηγορίες ότι οι φτωχοί και οι ειδικοί πληθυσμοί παίρνουν διαφορετικά εμβόλια. Επίσης, είναι δύσκολο να εξηγηθεί η χρήση των εμβολίων αδενοϊών που είναι ευκολότερα στη μεταφορά και στη χορήγηση στις φτωχότερες χώρες, αν έχουν αποσυρθεί από Ευρώπη και Αμερική. Αυτό όμως το κάνουμε για πολλά εμβόλια και φάρμακα, όπου υπάρχουν διαφορετικά μέτρα και σταθμά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα εμβόλια πολιομυελίτιδας, όπου άλλο εμβόλιο εφαρμόζεται στην Αφρική και άλλο σε ανεπτυγμένες χώρες με γενικό εμβολιασμό. Το εμβόλιο Sabin που γίνεται στην Αφρική έχει ως παρενέργειες 3 εγκεφαλίτιδες ανά εκατομμύριο. Αυτό είναι αποδεκτό σε συνθήκες επιδημίας, αλλά όχι στην Ευρώπη και στην Αμερική, όπου ο ιός έχει εξαφανιστεί.

Τι πρέπει να γίνει κάτω από αυτές τις συνθήκες στην Ελλάδα; Επειδή τα εμβόλια RNA είναι αυτή τη στιγμή τα ασφαλέστερα, ο κάθε ενημερωμένος πολίτης μπορεί να τα προτιμήσει. Αυτό δεν είναι εφικτό σήμερα, γιατί δεν υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα εμβόλια RNA. Η απόσυρση των εμβολίων θα πάει τους εμβολιασμούς πολύ πίσω, μήνες, και εν τω μεταξύ έχουμε 70-100 νεκρούς κάθε μέρα. Οπότε, από άποψη κόστους-οφέλους, που είναι κάτι που οι γιατροί και όλοι μας το σκεφτόμαστε και το αναλύουμε κάθε στιγμή και για κάθε πράξη στη ζωή μας, συμφέρει και την κοινωνία και εμάς ατομικά να κάνουμε όλοι όποιο διαθέσιμο εμβόλιο υπάρχει.

Πρέπει λοιπόν η κυβέρνηση να λάβει αποφάσεις άμεσα και αυτές να ανακοινωθούν με τρόπο κατανοητό και πειστικό.

• Είτε περιμένουμε με πολλούς ανεμβολίαστους μέχρι το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο, με κίνδυνο πολλούς νεκρούς και οικονομικό κόστος.

• Ή χρησιμοποιούμε τα εμβόλια που έχουμε τώρα με ρίσκο 2-20 εμβολιασμένοι στην Ελλάδα να έχουν σοβαρές επιπλοκές.

Η επιτροπή εμβολιασμού έβγαλε ήδη απόφαση για το ΑstraΖeneca, να συνεχίσουν οι εμβολιασμοί σε άτομα άνω των 30 ετών, άρα το ίδιο πρέπει να γίνει λογικά και με το J&J. Ολοι ελπίζουμε ότι από το φθινόπωρο αυτή η έλλειψη εμβολίων θα καλυφθεί και όλοι θα κάνουν όποιο εμβόλιο θέλουν.
 
* Ο κ. Γιώργος Παυλάκης είναι γιατρός ερευνητής.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή