Σημαντικότατο βήμα στην αντιμετώπιση της πανδημίας θα έχει επιτευχθεί όταν η εμβολιαστική κάλυψη υπερβεί το 50% του πληθυσμού, εκτιμούν οι ειδικοί επιστήμονες. Αν και χαρακτηρίζουν ως εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθεί εάν είναι δυνατόν να επιτευχθεί το φαινόμενο της «ανοσίας της αγέλης» που θα οδηγήσει σε εξαφάνιση της επιδημίας, τονίζουν ότι είναι πλέον δεδομένο ότι η επίδραση του μαζικού εμβολιασμού γίνεται εξαιρετικά σημαντική όταν η κάλυψη υπερβαίνει το 50% του πληθυσμού.
Συλλογική ανοσία
Στην πολυπλοκότητα της εκτίμησης για την επίτευξη της «ανοσίας της αγέλης» αναφέρονται σε άρθρο τους ο επίκουρος καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Γκίκας Μαγιορκίνης και ο καθηγητής Ιατρικής και πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος. Οπως επισημαίνουν, η «ανοσία της αγέλης» είναι το επίπεδο συλλογικής ανοσίας μετά το οποίο η εξάπλωση του παθογόνου δεν επαρκεί για να συντηρήσει την επιδημία, οπότε σε βάθος χρόνου η επιδημία σβήνει.
«Οι εκτιμήσεις με τα απλά μοντέλα προβλέπουν “ανοσία της αγέλης” όταν το ποσοστό ανοσίας φτάσει το 60%-70%. Η ακριβής εκτίμηση, όμως, είναι αρκετά πιο πολύπλοκη», σημειώνουν οι καθηγητές. Κατ’ αρχάς, οι κλινικές δοκιμές των εμβολίων έδειξαν αποτελεσματικότητα υψηλότερη από 70% (σε μερικές περιπτώσεις υψηλότερη από 90%). Αυτή αξιολογήθηκε με όρους κλινικούς, δηλαδή αξιολογήθηκε εάν οι εμβολιασμένοι αρρωσταίνουν λιγότερο από τον ιό ανεξάρτητα από το αν έχουν μολυνθεί ή όχι.
Μελέτες που διεξήχθησαν στη συνέχεια έδειξαν ότι ο εμβολιασμός αποτρέπει και τη μόλυνση και τη μετάδοση σε ποσοστά που αγγίζουν το 60%-80%. Σύμφωνα με τους ειδικούς, παράγοντες που επηρεάζουν την επίτευξη της «ανοσίας της αγέλης» είναι η αποτελεσματικότητα και η διάρκεια της ανοσίας που προσφέρουν τα εμβόλια ανά ηλικία, τα μεταλλαγμένα στελέχη, το γεγονός ότι ο ιός μεταδίδεται σε μεγάλο βαθμό σε δυναμική υπερμετάδοσης και η δομή του κοινωνικού δικτύου.
Μαθηματικά μοντέλα προβλέπουν ότι η ανοσοποίηση ατόμων με κεντρικό ρόλο στην κοινωνική δομή παίζει ρόλο «firewall» (με έννοια παρόμοια με αυτήν που υπάρχει για τα δίκτυα υπολογιστών) και μπορεί να διακόψει τη μετάδοση του ιού σε επίπεδα αρκετά χαμηλότερα από αυτά που προβλέπονται για «ανοσία της αγέλης».
Κεντρικός πυλώνας
Οι καθηγητές σημειώνουν ότι «λόγω του μείγματος αυτών των παραγόντων είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθεί αν είναι δυνατόν να επιτευχθεί το φαινόμενο της “ανοσίας της αγέλης” που θα οδηγήσει σε εξαφάνιση της επιδημίας, αν και είναι πλέον δεδομένο ότι η επίδραση του μαζικού εμβολιασμού γίνεται εξαιρετικά σημαντική όταν η κάλυψη υπερβαίνει το 50% του πληθυσμού. Σε κάθε περίπτωση, τα εμβόλια θα αποτελέσουν τον κεντρικό πυλώνα της επιστροφής στην προ-πανδημική εποχή, είτε ελαχιστοποιώντας την επίδραση του ιού στο σύστημα υγείας μέσω του υψηλού ποσοστού συλλογικής ανοσίας είτε συνεπικουρώντας στην πλήρη εξάλειψη του ιού μέσω της “ανοσίας της αγέλης”».
Ένα εκατομμύριο οι πλήρως εμβολιασμένοι
Στο μεταξύ, με υψηλή ταχύτητα εξελίσσεται το πρόγραμμα μαζικού εμβολιασμού των ενηλίκων έναντι της COVID-19 στη χώρα μας. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο γενικός γραμματέας συντονισμού της κυβέρνησης Θ. Κοντογεώργης, για χθες είχαν προγραμματιστεί πάνω από 100.000 ραντεβού, αριθμός που θα προστεθεί στους ήδη 3.200.000 εμβολιασμούς που είχαν ήδη γίνει έως προχθές. Μάλιστα χθες αναμενόταν οι πλήρως εμβολιασμένοι στη χώρα μας (και με τις δύο δόσεις των εμβολίων) να ξεπεράσουν το ένα εκατομμύριο. Μέσα στη Μεγάλη Εβδομάδα περίπου 500.000 πολίτες των ηλικιακών ομάδων από 30 έως 49 ετών προγραμμάτισαν τα ραντεβού τους, ενώ, κατά δηλώσεις του υπουργού Υγείας, έως τις 30 Ιουνίου θα έχει ανοίξει η πλατφόρμα emvolio.gov.gr για όλους τους ενήλικους πολίτες που επιθυμούν να προγραμματίσουν ραντεβού.
Παράλληλα, τα εμβολιαστικά κέντρα λειτουργούν πλέον έως τις 10 το βράδυ. Από χθες, μάλιστα, στο πρόγραμμα εντάχθηκε και το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson, το οποίο θα ανοίξει τον δρόμο για τον κατ’ οίκον εμβολιασμό πολιτών που δεν μπορούν να μεταβούν στα εμβολιαστικά κέντρα. Σύμφωνα με την πρόεδρο της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Μαρία Θεοδωρίδου, το συγκεκριμένο εμβόλιο είναι ιικού φορέα, διατηρείται σε συνήθεις θερμοκρασίες ψύξης, είναι αποτελεσματικό σε ποσοστό 80% έναντι της σοβαρής νόσησης, σε ποσοστό 90% για την πρόληψη της νοσηλείας σε νοσοκομεία και σε ποσοστό 100% για την πρόληψη των θανάτων λόγω της COVID-19.
Η προστασία του εμβολίου αρχίζει 14 ημέρες μετά τη χορήγησή του, ενώ 49 ημέρες μετά προστατεύει σχεδόν πλήρως από το ενδεχόμενο νοσηλείας και θανάτου. Σύμφωνα με το υπ. Υγείας, έως τέλος Ιουνίου θα έχουμε παραλάβει πάνω από 1,2 εκατομμύριο δόσεις του εμβολίου της Johnson & Johnson.