Χρειάστηκαν πέντε προγράμματα κτηματογράφησης και περίπου 25 χρόνια για να επιτευχθεί ο πολυπόθητος στόχος: η περιφερειακή ενότητα Καβάλας (δηλαδή ο νομός Καβάλας χωρίς τη Θάσο) παίρνει μια ξεχωριστή θέση στην ιστορία του κτηματολογίου στη χώρα μας, καθώς γίνεται η πρώτη στην οποία ολοκληρώθηκε η κτηματογράφηση.
«Αγνώστου ιδιοκτήτη»
Μέσα από την απόκτηση της πλήρους εικόνας αποκαλύπτονται και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής, όπως για παράδειγμα η εγκατάλειψη των ορεινών χωριών, στα οποία καταγράφηκε μεγάλο ποσοστό «αγνώστου ιδιοκτήτη». Σύμφωνα με τα, ολοκληρωμένα πλέον, στοιχεία του «Ελληνικού Κτηματολογίου», στην περιφερειακή ενότητα Καβάλας καταγράφηκαν 486.463 ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Από αυτά, τα 271.627 αφορούν δικαίωμα σε γη ή σε κάποιο κτίριο (οριζόντια ή κάθετη ιδιοκτησία), ενώ τα υπόλοιπα αφορούν «έμμεσα» δικαιώματα (υποθήκες, δουλείες, επικαρπίες κ.λπ.).
«Για πρώτη φορά μπορούμε να δούμε την πλήρη εικόνα σε μια ολόκληρη περιφερειακή ενότητα», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Ελληνικού Κτηματολογίου, Δημήτρης Σταθάκης. «Το ότι το ποσοστό αγνώστου ιδιοκτήτη είναι μόλις 3,7% μας δείχνει ότι έγινε πολύ καλή δουλειά στην κτηματογράφηση. Εκτιμώ πάντως ότι τα μισά από αυτά θα δηλωθούν στη δεκαετία που μεσολαβεί μέχρι να οριστικοποιηθούν τα κτηματολογικά στοιχεία».
«Τα περισσότερα αγνώστου ιδιοκτήτη είναι χωραφάκια, κλήροι που είχαν διανεμηθεί τη δεκαετία του ’30 σε πρόσφυγες. Αυτά βρίσκονται κυρίως σε ορεινά χωριά, που κάποτε είχαν εκατοντάδες μόνιμους κατοίκους και σήμερα μερικές δεκάδες όπως ο Πλαταμώνας, ο Διπόταμος, η Λημνιά, το Βουνοχώρι, το Λυκόστομο και ο Αγιος Κοσμάς», εξηγεί ο Δημήτρης Γκατζηρούλης της εταιρείας Γεωαπόδοση, που ανέλαβε τα δύο τελευταία προγράμματα κτηματογράφησης της περιοχής. «Πολλά από αυτά ήταν μικροί κλήροι σε πεζούλες, που η κάθε οικογένεια χρησιμοποιούσε για την επιβίωσή της. Και ενώ για τα σπίτια στα χωριά υπάρχει ενδιαφέρον, καθώς πάντα κάποιος θα θέλει να αποκτήσει την πατρογονική εστία, για τα χωραφάκια δεν ισχύει το ίδιο, πολλοί δεν γνωρίζουν καν πού βρίσκονται.
Ιδιοκτησιακά μερίδια
Μια άλλη συνηθισμένη περίπτωση, ξανά σε αγροτικές εκτάσεις ορεινών περιοχών, είναι χωράφια στα οποία μέσω της κληρονομικής διαδοχής τα ιδιοκτησιακά μερίδια έγιναν πολύ μικρά (1/64, 1/48) και σταδιακά εγκαταλείφθηκαν, αφού σε συνδυασμό με τη χαμηλή αξία της γης δεν είχε νόημα ούτε καν να κάνεις αποδοχή κληρονομιάς. Αντίθετα στις περιοχές όπου οι καλλιέργειες αποδίδουν, όπως στον κάμπο του Νέστου ή στα Γυαλοχώρια, τα αδήλωτα είναι ελάχιστα. Στις αστικές περιοχές, τα αγνώστου ιδιοκτήτη είναι συνήθως κατοίκων του εξωτερικού που δεν το έμαθαν, ή πολύ μικρά ακίνητα που προέκυψαν από ρυμοτόμηση».
Η δομή του κτηματολογίου θα οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο, όταν ανοίξει στην Καβάλα το υποκατάστημα (θα υπάγεται στην Κομοτηνή), στο οποίο θα απορροφηθούν τα υποθηκοφυλακεία Καβάλας (στο οποίο έχει ήδη απορροφηθεί εκείνο της Χρυσούπολης), Παγγαίου και Θάσου. Οταν συμβεί αυτό, η περιοχή θα ενταχθεί στην ψηφιακή πύλη του κτηματολογίου, μέσα από την οποία θα μπορεί να εκδίδεται το μεγαλύτερο μέρος των αναγκαίων πιστοποιητικών.