«Αισθάνομαι αποκομμένη από τον έξω κόσμο, δεν αντέχω άλλο», είπε η 67χρονη Ειρήνη Μ. με άγχος και παράπονο στην κόρη της, για να λάβει την αποστομωτική απάντηση: «Και τι έκανες ρε μάνα μέχρι πριν από έναν χρόνο, που δεν ήξερες από πού ανοίγει ο υπολογιστής;». Ο διάλογος είναι αυθεντικός και εκτυλίχθηκε κατά τη διάρκεια βλάβης στη σύνδεση της 67χρονης, η οποία την άφησε τρεις ολόκληρες ημέρες χωρίς Ιντερνετ.
Η ίδια «έμαθε κομπιούτερ» όπως χαρακτηριστικά μας εξήγησε λίγο πριν από την έναρξη της πανδημίας και το βασικό της κίνητρο ήταν η παιδική της φίλη, η οποία ζει πλέον στο εξωτερικό και χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια το Διαδίκτυο. «Μου εξηγούσε η φίλη μου ότι θα μπορούμε να επικοινωνούμε συνεχώς χωρίς το κόστος του τηλεφώνου, ενώ μου έλεγε ότι θα έχω πρόσβαση σε διάφορες πληροφορίες, ειδήσεις, εικόνες από όλο τον κόσμο», περιγράφει στην «Κ» η Ειρήνη για το πώς πείστηκε τελικώς να προχωρήσει στην πρώτη γνωριμία με το Διαδίκτυο.
Η επέλαση βέβαια της πανδημίας και τα μέτρα περιορισμού τη βρήκαν ήδη προετοιμασμένη τεχνολογικά, ωστόσο οι συνθήκες εγκλεισμού εκτόξευσαν τις ψηφιακές της δεξιότητες.
Μπροστά στην οθόνη
Ολο το διάστημα που ήταν κλεισμένη μέσα στο σπίτι χωρίς να μπορεί να κινηθεί ελεύθερα, οι ώρες που πέρασε μπροστά στην οθόνη ήταν ατελείωτες. «Με βοήθησε πολύ στη μοναξιά μου, ενημερώνομαι, βρίσκω συνταγές, διαβάζω τα σχόλια που γράφουν κάτω από αυτές, βλέπω αστεία βίντεο και γενικώς έχω πρόσβαση σε ένα σωρό πράγματα που ούτε μπορούσα να φανταστώ πριν» περιγράφει και εξηγεί ότι όσο περισσότερο χρόνο περνά με τον υπολογιστή της τόσο καλύτερα μαθαίνει να τον χειρίζεται.
Η κυρία Ειρήνη βεβαίως δεν είναι η μόνη. Αποτελεί μέρος μιας γενιάς, η οποία θεωρούνταν ψηφιακά αναλφάβητη και μέσα σε έναν χρόνο, λόγω υγειονομικής συγκυρίας, απέκτησε πρόσβαση στο Διαδίκτυο, χτίζοντας με εντυπωσιακά ταχείς ρυθμούς ψηφιακές δεξιότητες και έντονη δραστηριότητα. Το πρώτο τρίμηνο του 2021, η ηλικιακή ομάδα 65-74 ετών κατέγραψε θεαματική αύξηση 91% στις online αγορές.
«Ξεκίνησα να ψωνίζω μέσω Διαδικτύου διστακτικά στην αρχή, γιατί δεν μου άρεσε η ιδέα του να δίνω σε ένα σάιτ τα στοιχεία της κάρτας μου. Οι πρώτες μου αγορές έγιναν με τη μέθοδο της αντικαταβολής», εξηγεί στην «Κ» ο Στέλιος Καραγιώργος, 72 ετών. «Μετά γλυκάθηκα όμως, κατάλαβα ότι δεν θα άνοιγαν άμεσα τα καταστήματα, και ήξερα ότι δεν έχω πολλές επιλογές. Αν χρειάζομαι κάτι, θα το παραγγείλω από το Διαδίκτυο. Στην τράπεζα με συμβούλεψαν να αγοράσω μια προπληρωμένη κάρτα, ώστε να μην κινδυνεύω να χάσω χρήματα και να έχω έλεγχο του τι ξοδεύω», περιγράφει ο ίδιος και γελώντας μας λέει «έμαθα μέχρι και τις prepaid κάρτες στα γεράματα».
Και στην ηλικιακή ομάδα 55-64 ετών κατεγράφη αύξηση 56% στις διαδικτυακές αγορές, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας «Focus on Tech Life Tips» της Focus Bari, που αφορά το πρώτο τρίμηνο του 2021, ενώ όσο «μικραίνουν» οι ηλικίες τόσο περιορίζεται ο ρυθμός αύξησης. Ειδικότερα, οι ηλεκτρονικές αγορές από τα άτομα ηλικίας 45-54 ετών αυξήθηκαν κατά 29% και από την ομάδα 35-44 ετών κατά 23%.
Εντυπωσιακή ανάπτυξη
Συνολικά, η αγορά του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Ελλάδα εν μέσω πανδημικής κρίσης καταγράφει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, όπως είναι αναμενόμενο. Σχεδόν τα 2/3 των Ελλήνων (68%) έχουν πραγματοποιήσει τουλάχιστον μία αγορά μέσω Διαδικτύου το τελευταίο εξάμηνο. Την εντονότερη καταναλωτική δραστηριότητα συναντά κανείς σε μια διευρυμένη ηλικιακή γκάμα, των ατόμων μεταξύ 18 και 54 ετών.
Τα μέτρα περιορισμού ευνόησαν την εξοικείωση με το Διαδίκτυο, το οποίο πρόσφερε εναλλακτικές σε μια περίοδο που για πολλούς υπήρξε πολύ μοναχική. «Δεν έχω χρησιμοποιήσει ποτέ μου ηλεκτρονικό υπολογιστή και πριν από λίγους μήνες απέκτησα τάμπλετ. Ηρθε λίγες ημέρες μετά την άφιξη του πρώτου μου εγγονιού, τον οποίο λόγω συνθηκών δεν μπορούσα να επισκεφθώ για πολύ καιρό», εξομολογείται η κυρία Καίτη που δεν ήθελε να αποκαλύψει την ηλικία της, παρά μόνο ότι είναι άνω των 70 και ζει στην Περιφέρεια.
«Η κόρη μου ζει στην Αθήνα και ο μόνος τρόπος να δω το εγγόνι μου ήταν μέσω του Ιντερνετ», λέει, ούσα ταυτόχρονα έκπληκτη με το… πώς τα κατάφερε. «Μου τα εξήγησαν όλα από το τηλέφωνο, στην αρχή μπερδευόμουν αρκετά, δεν ξέρω και αγγλικά και πολλά είναι γραμμένα στα ξένα. Μετά όμως άρχισαν οι βιντεοκλήσεις», είπε με εμφανή συγκίνηση η ίδια. «Δεν πίστευα στα μάτια μου. Είδα το εγγόνι μου το οποίο δεν φανταζόμουν ότι θα έβλεπα πριν τελειώσει όλη αυτή η ιστορία. Από τη μία δάκρυσα γιατί είδα το παιδί του παιδιού μου, από την άλλη σοκαρίστηκα γιατί δεν ήξερα ότι έχουμε πλέον τέτοιες δυνατότητες».
Συνολικά η χρήση του Διαδικτύου κατέγραψε σημαντική αύξηση εν μέσω πανδημίας με το 96% των κατοίκων της χώρας μεταξύ 13 και 74 ετών να σερφάρει στο Διαδίκτυο. Στις ηλικίες 55-64 το αντίστοιχο ποσοστό είναι σχεδόν 90%, ενώ έχει ξεπεράσει το 70% στις ηλικίες 65-74.
Τα smartphones
Εννέα στους δέκα διαθέτουν πλέον το δικό τους smartphone (αύξηση κατά 10% σε σχέση με το πρώτο τρίμηνο του 2019), ενώ η σημαντικότερη αύξηση κατεγράφη στις μεγαλύτερες ηλικίες. Οι υγειονομικές συνθήκες έφεραν και τους λιγότερο εξοικειωμένους με την τεχνολογία πιο κοντά στα smartphones με την κατοχή τους να εμφανίζεται ενισχυμένη κατά 61% στις ηλικίες άνω των 65 ετών, και κατά 23% για την κατηγορία μεταξύ 55 και 64 ετών.
Οσο μεγαλύτερη πρόσβαση έχει κανείς στο Διαδίκτυο τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες διάδρασης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σήμερα, το 78% των Ελλήνων διαθέτει τουλάχιστον ένα προφίλ σε κοινωνικά δίκτυα, ενώ καθημερινοί χρήστες τους είναι πάνω από επτά στους δέκα (72%). Η πιο διαδεδομένη «πύλη» εισόδου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παραμένει το κινητό τηλέφωνο, ενώ το 87% των χρηστών χρησιμοποιεί το Διαδίκτυο μέσω του smartphone του και το 81% εξ αυτών σε καθημερινή βάση.