Επειτα από μια διαδρομή 1.800 χιλιομέτρων και με το κοντέρ τους να έχει μετρήσει δεκάδες χιλιάδες χιλιόμετρα «υπηρεσίας», τρία πυροσβεστικά οχήματα –διαφορετικών τύπων– βρίσκονται πλέον στη διάθεση ομάδων εθελοντών πυροσβεστών στην Κεφαλονιά, στο Πυθαγόρειο της Σάμου και στα Ψαχνά Ευβοίας. Ιθύνων νους της πρωτοβουλίας είναι η ΜΚΟ «Safers» (Support Association for Fire and Rescue Services), που συστάθηκε το 2016 με έδρα το Kehrig της Ρηνανίας-Παλατινάτου, στη Γερμανία. Πέρα από τα οχήματα, έφεραν από την πατρίδα τους εξοπλισμό που δόθηκε σε εθελοντικές ομάδες στη Μυτιλήνη, στην Ικαρία και στη Μήλο. Χάρη σε παλαιότερες αποστολές τους έχουν εφοδιαστεί με οχήματα εθελοντικές ομάδες στους Φούρνους, στον Νέο Βουτζά, στα Μέγαρα και στη Σαντορίνη. Τον Οκτώβριο δε, αναμένεται να αποστείλουν ένα ακόμα βοηθητικό όχημα στη Σαντορίνη.
«Βρέθηκα για πρώτη φορά στην Ελλάδα και στη Θεσσαλονίκη το 2007 για να παρακολουθήσω ένα σεμινάριο για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών», εξηγεί στην «Κ» ο 34χρονος David Zenz, εθελοντής πυροσβέστης και μέλος του Δ.Σ. των Safers, που συνόδευσε μαζί με άλλα δύο άτομα τα οχήματα και τον εξοπλισμό φέτος στην Ελλάδα. «Στη Γερμανία έχουμε την τεχνογνωσία για την κατάσβεση πυρκαγιών σε κτίρια και έπειτα από τροχαία, δεν γνωρίζαμε, όμως, πώς ξεσπούν και πώς εξαπλώνονται οι δασικές πυρκαγιές, ούτε βέβαια πώς να τις αντιμετωπίσουμε», διευκρινίζει. Δεδομένου, όμως, ότι η κλιματική αλλαγή βρίσκεται εν εξελίξει, τα τελευταία δέκα χρόνια όλο και πιο συχνά σημειώνονται φωτιές σε δασικές εκτάσεις της Κεντρικής Ευρώπης προκαλώντας πονοκέφαλο στους ιθύνοντες. Η επιμόρφωση στην Ελλάδα αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιμη για τον νεαρό τότε David, ο οποίος μαζί με άλλους συμμετέχοντες έδωσε μοιραία το «παρών» στις μεγάλες φωτιές της Ηλείας, μια εμπειρία ζωής. Εκτοτε επισκέπτεται μία με δύο φορές τον χρόνο την Ελλάδα, όπου έχει πολλούς φίλους. Την ίδια εποχή παρακολουθούσε με αμείωτο ενδιαφέρον τις πυρκαγιές ο Martin Hofmann, Ελβετός μαθητής τότε στην Αθήνα και σήμερα υποψήφιος διδάκτωρ χημείας και μέλος του Δ.Σ. του Safers, που παρακολούθησε το ίδιο πρόγραμμα το 2011.
«Είχαμε διαπιστώσει ότι σε όλη την Ελλάδα υπάρχουν πολλοί εκπαιδευμένοι εθελοντές δασοπυροσβέστες, οι οποίοι ωστόσο δεν μπορούν να προσφέρουν πολλά, ελλείψει εξοπλισμού», παρατηρεί ο Martin. Το σκηνικό είναι εντελώς διαφορετικό στη Γερμανία και στην Ελβετία. «Σε εμάς γίνεται τακτική ανανέωση του εξοπλισμού ακόμα και όταν αυτός δεν έχει χρησιμοποιηθεί», σχολιάζει ο David, «ένα πυροσβεστικό όχημα, το οποίο διαχειρίζονται εθελοντές, ανανεώνεται έπειτα από 15-20 χρόνια λειτουργίας, εκείνο των επαγγελματιών ακόμα πιο σύντομα, τα δε κράνη δεν έχουν ζωή πάνω από δέκα χρόνια». Επιπλέον, «η συντήρησή τους είναι άρτια». Ετσι, πολλοί δήμοι διαθέτουν στις αποθήκες τους πυροσβεστικά οχήματα, «εν αποστρατεία» μεν, αλλά σε άριστη κατάσταση. «Ωστόσο, δεδομένου ότι τα έχουν αγοράσει έναντι 400.000 ευρώ και ταυτόχρονα έχουν –κόντρα στους επικρατούντες μύθους– πολλά χρέη, δεν προτίθενται να τα δωρίσουν». Ετσι, η Safers πραγματοποιεί εκστρατείες fundraising για την εξεύρεση πόρων, ενώ σε μεγάλο ποσοστό συμμετέχουν και οι ενδιαφερόμενοι φορείς από την Ελλάδα. «Η τοπική κοινωνία των Φούρνων, για παράδειγμα, αποταμίευε επί μία δεκαετία για την αγορά του μεταχειρισμένου πυροσβεστικού οχήματος».
Ο ρόλος των εθελοντών δασοπυροσβεστών στο εξωτερικό
Από την ηλικία των 11 ετών, ακολουθώντας το παράδειγμα του παππού αλλά και πολλών συνομηλίκων του, είναι εθελοντής δασοπυροσβέστης ο David Zenz, που σήμερα εργάζεται στην τοπική αυτοδιοίκηση. «Ο θεσμός του εθελοντισμού στην πυροσβεστική είναι πολύ διαδεδομένος στη Γερμανία», υπενθυμίζει. «Εγώ μπορώ ανά πάσα στιγμή να αφήσω το πόστο μου και να συμβάλω στην κατάσβεση κάποιας φωτιάς, είμαι νομικά κατοχυρωμένος». Οι ενήλικοι εθελοντές πυροσβέστες σε όλα τα κρατίδια υπολογίζονται σε ένα εκατομμύριο άτομα, εκ των οποίων το 10% είναι γυναίκες. «Τα παιδιά και οι έφηβοι 10 έως 18 ετών εκτιμώνται σε 250.000, οι επαγγελματίες πυροσβέστες ανέρχονται περίπου σε 33.000». Η εικόνα είναι παρόμοια στην Ελβετία, με εξαίρεση ίσως το ιταλόφωνο καντόνι. «Ολα τα χωριά που έχουν πληθυσμό τουλάχιστον 2.000 άτομα, διαθέτουν τη δική τους ομάδα και τον δικό τους σταθμό», περιγράφει ο Martin, «αυτό θα μπορούσε να αποδειχθεί σωτήριο και στην Ελλάδα, καθώς στις δασικές πυρκαγιές η έγκαιρη παρέμβαση αποτελεί το κλειδί της επιτυχίας».
Οι εθελοντές ένθεν κακείθεν ακολουθούν διαφορετικές μεθόδους λόγω διαφορετικής νοοτροπίας και κλίματος. «Ο εξοπλισμός που φέρουν οι πυροσβέστες στις αστικές πυρκαγιές δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις δασικές, γιατί είναι πολύ βαρύς, εκεί απαραίτητη είναι μια μάσκα με φίλτρο», σημειώνει ο Martin, «επίσης οι αντλίες που χρησιμοποιούμε διαφέρουν: στην Ελλάδα χρησιμοποιείτε μικρές και ευέλικτες ώστε να φτάσει το νερό παντού, ενώ εμείς χρησιμοποιούμε μεγάλες με τη λογική ότι μεγάλη ποσότητα νερού θα βοηθήσει περισσότερο – αλλά αν κάποτε έχουμε πυρκαγιές της δικής σας εμβέλειας, αυτές οι αντλίες θα αποδειχθούν αναποτελεσματικές».
Ωστόσο, πέρα από τον εξοπλισμό και την οργάνωση, σημαντικό ρόλο παίζει και το δέσιμο της ομάδας. «Εμείς εδώ έχουμε δουλέψει μαζί με Ελληνες εθελοντές και έχουμε αποκτήσει σχέσεις φιλίας και εμπιστοσύνης», τονίζουν και οι δύο. «Βάσει αυτών, άλλωστε, ξεκινήσαμε και το εγχείρημα της διαμεσολάβησης για την εξεύρεση εξοπλισμού με βάση τις ανάγκες κάθε ομάδας και περιοχής». Απαξ και απέκτησαν έμπιστους συνομιλητές και σε άλλες χώρες, επεκτείνουν τη δράση τους, εν προκειμένω στην Κροατία και στη Ρωσία, ενώ στο παρελθόν έχουν στείλει πυροσβεστικό όχημα, με κοντέινερ, στην… Παραγουάη. «Επόμενος στόχος μας είναι η κατασκευή εξοπλισμού με μορφή open data, που θα είναι διαθέσιμη σε όλους και κατά συνέπεια θα είναι εύκολη η συντήρηση και η επιδιόρθωσή του».