Αποψη: Εμπορία ανθρωπίνων οργάνων – Τι πρέπει να γίνει

Αποψη: Εμπορία ανθρωπίνων οργάνων – Τι πρέπει να γίνει

3' 37" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η εμπορία ανθρωπίνων οργάνων που κάποτε θεωρούνταν σε πολλές χώρες «αστικός μύθος», γίνεται πλέον αντιληπτή στις μέρες μας ως μια σκοτεινή πραγματικότητα.

Η ένταση και η έκταση του προβλήματος που αναπτύσσεται σε διεθνή κλίμακα, δεν προκύπτει μόνο από τη χαμηλή προσέλευση δωρητών ούτε μόνο από την  αδυναμία των επιμέρους κρατών να βρουν επαρκείς λύσεις για τις μεταμοσχευτικές ανάγκες των ασθενών τους. Η ιδιαίτερη όξυνση των ανισοτήτων στο πλαίσιο της οικονομικής και πανδημικής κρίσης, οι μεγάλες διαφορές ανάμεσα στα συστήματα υγείας ανά τον κόσμο και η ανεμπόδιστη σύνδεση της εγκληματικότητας με τις νόμιμες δραστηριότητες των μεγάλων κεφαλαίων, εις βάρος των φτωχοποιημένων χωρών και των εξαθλιωμένων οικονομικά λαών τους, οδηγούν στη ραγδαία αύξηση του «μεταμοσχευτικού τουρισμού» που αναπτύσσεται στη βάση του παράνομου διεθνούς εμπορίου ανθρωπίνων οργάνων. Έτσι εγκληματικά δίκτυα (συχνά με νομιμοφανή και απολύτως ευυπόληπτη «βιτρίνα») έχουν συστήσει οργανωμένη διασυνοριακή συνεργασία σε καθεστώς πλήρους ατιμωρησίας που αποφέρει τεράστια κέρδη.

Στην Ευρώπη καταγράφεται σημαντική έλλειψη οργάνων για μεταμόσχευση. Σε κοινοβουλευτικά μέσα και αναφορές ενώπιον του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου γίνεται λόγος για χιλιάδες ασθενείς που πεθαίνουν κάθε χρόνο περιμένοντας στις λίστες αναμονής. Την ίδια ώρα ασθενείς καθοδηγούμενοι από παράνομα κυκλώματα ταξιδεύουν εκτός των χωρών τους προκειμένου να αποκτήσουν μοσχεύματα από ευάλωτους «δωρητές», ως προϊόν κρυφής εμπορικής συναλλαγής υπό επαίσχυντη μεσιτεία.

Ως πρόβλημα παγκόσμιων διαστάσεων, η εμπορία οργάνων παραβιάζει θεμελιώδη δικαιώματα βάλλοντας κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αποτελεί τμήμα ενός ευρύτερου πλαισίου κύκλου βίας και απειλής απέναντι στην ελευθερία, στην αυτοδιάθεση, στην ισότητα, αλλά και στο Κράτος Δικαίου. Επιπλέον συνιστά ευθεία απειλή κατά της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας, καθώς οι παράνομες μεταμοσχεύσεις οργάνων με σκοπό το κέρδος αψηφούν ζητήματα ασφαλείας που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τόσο του δωρητή όσο και του λήπτη. Πέραν αυτού, στο βαθμό που κατά την αντίληψη του μέσου συναλλασσόμενου το ζήτημα της δωρεάς οργάνων συνδέεται και με παράνομες δραστηριότητες οργανωμένων εγκληματικών κυκλωμάτων, διαρρηγνύεται η εμπιστοσύνη των πολιτών στην προώθηση της αλτρουιστικής δωρεάς οργάνων και στα υπάρχοντα συστήματα διαχείρισης μοσχευμάτων και πραγματοποίησης μεταμοσχευτικών επεμβάσεων (εθνικά μητρώα, λίστες αναμονής, δεοντολογία ιατρικού επαγγέλματος) δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο, καθώς επιτείνεται το πρόβλημα της ήδη περιορισμένης προσφοράς οργάνων.

Παρότι είναι δύσκολο να ορίσει κανείς με ακρίβεια την έκταση και το εύρος της εγκληματικής δραστηριότητας, καθώς αυτή παραμένει μη ανιχνεύσιμη, ο πολλαπλασιασμός των περιστατικών είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. Παρά τις πολυάριθμες προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος από πολλές χώρες ξεχωριστά, η κατάσταση απαιτεί συντονισμό προσπαθειών σε διεθνές επίπεδο. Σε αυτό το πλαίσιο η Σύμβαση αρ. 216 του Συμβουλίου της Ευρώπης ενάντια στην εμπορία ανθρωπίνων οργάνων, που θεσπίστηκε στην πόλη Σαντιάγο ντε Κομποστέλα της Ισπανίας το 2015, συνιστά ένα κρίσιμο ορόσημο στη μάχη κατά της εμπορίας οργάνων, εγκαθιδρύοντας μια ζώνη μηδενικής ανοχής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Τους τελευταίους μήνες η Σύμβαση αρ. 216 για την καταπολέμηση της εμπορίας ανθρωπίνων οργάνων αποτελεί αντικείμενο επεξεργασίας εκ μέρους ειδικής νομοπαρασκευαστικής επιτροπής, η οποία καταστρώνει σχέδιο νόμου κύρωσης και προσαρμογής της ελληνικής νομοθεσίας προς τις διατάξεις της. Το Γραφείο του Εθνικού Εισηγητή για την Καταπολέμηση της Εμπορίας Ανθρώπων, που υπάγεται στο Υπουργείο Εξωτερικών, τελεί σε διαβούλευση με την εν λόγω ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή και έχει προβεί σε εισήγηση για τη συμπερίληψη διατάξεων στο σχέδιο νόμου που θα ενισχύσουν τον αποτελεσματικό εντοπισμό περιστατικών εμπορίας ανθρώπων για τους σκοπούς της αφαίρεσης οργάνων.

Οι επαγγελματίες πρώτης γραμμής, όπως το ιατρικό και υγειονομικό προσωπικό, είναι πολύ πιθανό στο πλαίσιο των καθημερινών τους καθηκόντων να έρθουν σε επαφή με θύματα εμπορίας ανθρώπων προς το σκοπό της αφαίρεσης και εμπορίας οργάνων. Μέσα από το ρόλο δύνανται να λειτουργήσουν ως «διασώστες» αναγνωρίζοντας ενδείξεις εμπορίας και εκμετάλλευσης. Για την ορθή ανταπόκρισή τους απαιτείται υψηλός βαθμός ευαισθητοποίησης καθώς και εξειδικευμένη επιμόρφωση.

Ως εκ τούτου, το Γραφείο Εθνικού Εισηγητή προτείνει την ένταξη στο σχέδιο νόμου ρητών διατάξεων για την κατάρτιση του ιατρικού και υγειονομικού προσωπικού σε σχέση με το πλαίσιο του φαινομένου της εμπορίας ανθρώπων και της εμπορίας ανθρώπινων οργάνων.

Η κατάλληλη εκπαίδευση, ο θεωρητικός εξοπλισμός αλλά και η πρακτική ενδυνάμωση των επαγγελματιών του τομέα της Υγείας έχει ως απώτατο σκοπό να δημιουργήσει ένα σώμα ευαισθητοποιημένων λειτουργών σε θέματα ανίχνευσης παράνομης εμπορίας οργάνων, συμβάλλοντας στον περιορισμό και την εξάρθρωση κυκλωμάτων διεθνούς διακίνησης ανθρώπων αλλά και ανθρωπίνων οργάνων,  προστατεύοντας τόσο τους λήπτες όσο και τους δότες από τη δράση ανθρώπων που αντιλαμβάνονται την εμπορία ανθρώπων και την εμπορία οργάνων του σώματος ως  επικερδείς επιχειρήσεις.

*Ο Ηρακλής Μοσκώφ είναι Εθνικός Εισηγητής για την καταπολέμηση Εμπορίας Ανθρώπων -Εμπειρογνώμονας Πρέσβης ΥΠΕΞ

*Ο Ηρακλής Χαρμανίδης είναι επειρογνώμονας Πρέσβης ΥΠΕΞ- Στέλεχος ΓΕΘΕΙΣ

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή