Επιχείρηση «επαναφορά στην κανονικότητα» είναι σε εξέλιξη στο ΕΣΥ, με τα νοσοκομεία να έχουν ανοίξει ξανά τα χειρουργεία για τα τακτικά περιστατικά και να αποδεσμεύουν κλίνες και προσωπικό που είχαν διατεθεί τους τελευταίους μήνες αποκλειστικά για τους ασθενείς με COVID-19, ώστε να καλύψουν το χαμένο έδαφος στην αντιμετώπιση γενικών προβλημάτων υγείας των πολιτών. Η διαδικασία διεξάγεται σταδιακά και πάντα με το βλέμμα στραμμένο στην πορεία της επιδημίας, υπό τον φόβο ενός ενδεχόμενου πισωγυρίσματος. Είναι ενδεικτικό ότι στο νοσοκομείο «Γεννηματάς», από τις 198 κλίνες COVID έχουν αποδεσμευθεί οι 77, το μέχρι πρότινος αποκλειστικά COVID νοσοκομείο «Παμμακάριστος» μπήκε προχθές ξανά στις εφημερίες, για την επιστροφή του στις εφημερίες ειδοποιήθηκε την Τετάρτη το νοσοκομείο «Ελπίς» και εντός της εβδομάδας «επιστρέφει» το «Κοργιαλένειο Μπενάκειο». Τo ιατρονοσηλευτικό προσωπικό έχει «ανεβάσει ταχύτητα» με στόχο, τουλάχιστον έως το τέλος Ιουλίου, να έχουν διενεργηθεί όσο περισσότερα από τα τακτικά χειρουργεία είχαν αναβληθεί κατά τη διάρκεια του τρίτου κύματος. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πρώτο τετράμηνο του 2021 οι χειρουργικές επεμβάσεις που διενεργήθηκαν στο ΕΣΥ ήταν κατά 30%-35% λιγότερες σε σύγκριση με μια «κανονική» χρονιά.
Την επαναφορά στην ομαλότητα επιτρέπει η βελτίωση των δεικτών της επιδημίας. Οι νέες εισαγωγές ασθενών με κορωνοϊό στα νοσοκομεία μειώθηκαν κατά περίπου 60% από τις αρχές Μαΐου, οι νοσηλείες στις απλές κλίνες COVID στην επικράτεια κατά 50% και ο αριθμός των διασωληνωμένων ασθενών με COVID-19 υποχώρησε κατά 43%. Η κάλυψη των απλών κλινών νοσηλείας COVID την 1η Ιουνίου ήταν στο 32%, ενώ την ίδια ημέρα νοσηλεύονταν σε ΜΕΘ COVID σε όλη την επικράτεια 526 ασθενείς (ποσοστό κάλυψης επί των κλινών εντατικής COVID πάνω από 60%) εκ των οποίων 300 στην Αττική και 95 στη Θεσσαλονίκη.
Εβδομαδιαία αξιολόγηση
Οπως επισημαίνει στην «Κ» ο γενικός γραμματέας υπηρεσιών Υγείας του υπουργείου Υγείας, Ιωάννης Κωτσιόπουλος, «κάθε εβδομάδα συνεδριάζει στο κέντρο επιχειρήσεων του ΕΚΑΒ ειδική επιτροπή, που αξιολογεί την κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα νοσοκομεία, σε συνάρτηση με την πορεία της επιδημίας στη χώρα. Με βάση αυτή την αξιολόγηση δίνονται και οι οδηγίες για το πόσες κλίνες COVID μπορούν να επιστρέψουν στην κανονική λειτουργία τους και σε ποια νοσοκομεία».
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, πέρυσι ο αριθμός των χειρουργείων που διενεργήθηκαν στο ΕΣΥ ήταν κατά 20% μειωμένος σε σύγκριση με το 2019, ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2021 η μείωση είναι της τάξης του 30%-35% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα μιας φυσιολογικής χρονιάς. «Αν και το καλύτερο θα είναι να εξυπηρετηθούν όλα τα περιστατικά γρήγορα, ένας ρεαλιστικός στόχος θα είναι να μπορέσουμε να περιορίσουμε τη μείωση στον αριθμό των χειρουργείων στο 20%, όπως ήταν και πέρυσι», σημειώνει ο κ. Κωτσιόπουλος. Οπως εξηγεί, η αποκλιμάκωση στις ΜΕΘ από την πανδημία παραμένει αργή, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αποδεσμευθούν γρήγορα κλίνες που θα επιτρέψουν να αυξηθεί ο αριθμός των χειρουργείων που γίνονται.
«Γίνεται μεγάλη προσπάθεια από τους γιατρούς του ΕΣΥ για να επανέλθουν τα νοσοκομεία στην κανονική τους λειτουργία», τονίζει στην «Κ» η πρόεδρος της Ενωσης Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών Πειραιώς, συντονίστρια διευθύντρια της Γ΄ Παθολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Γεννηματάς», Ματίνα Παγώνη. Οπως σημειώνει, «το “Θριάσιο” ήταν το πρώτο που επέστρεψε στις εφημερίες και ακολούθησε το Σισμανόγλειο. Το ΚΑΤ και το “Γεννηματάς” έχουν αποδεσμεύσει κλίνες ΜΕΘ που ήταν αποκλειστικά για COVID περιστατικά. Κλινικές που ήταν COVID έχουν δώσει κλίνες νοσηλείας σε γενικά περιστατικά. Το “Γεννηματάς” στο τρίτο κύμα έφθασε να έχει 198 κλίνες COVID και τώρα διαθέτει 121, που μοιράστηκαν στις τρεις παθολογικές κλινικές, οι οποίες εφημερεύουν κανονικά. Τα τακτικά χειρουργεία ξεκίνησαν ξανά και έχουμε βάλει στόχο να εξυπηρετήσουμε έως το τέλος Ιουλίου το 50% των αναβληθέντων τακτικών χειρουργείων, που ήταν σε αναμονή έξι μήνες τώρα. Πρέπει να ξεκινήσουν και οι ειδικευόμενοι των χειρουργικών ειδικοτήτων την εκπαίδευσή τους». Οπως τονίζει η κ. Παγώνη, «σταδιακά επανερχόμαστε. Σε βαθμό, μάλιστα, που στις τελευταίες εφημερίες έχουμε πλέον non-COVID ασθενείς σε ράντζα».
Ελλείψεις προσωπικού
«Στο Σισμανόγλειο έχουν ξεκινήσει τα χειρουργεία, με δύο χειρουργικά τραπέζια για τα τακτικά περιστατικά και ένα για τα επείγοντα. Είχαμε 200 κλίνες COVID, τώρα λειτουργούν 126 και αναμένεται να απελευθερωθούν άλλες 60 έως το τέλος της εβδομάδας για πνευμονολογικά και παθολογικά περιστατικά», ανέφερε στην «Κ» ο διευθυντής ΕΣΥ στη Β΄ Ουρολογική Κλινική στο Σισμανόγλειο, Κώστας Λιβαδάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, ακόμη δεν έχουν επιστρέψει στο Σισμανόγλειο όσοι αποσπάσθηκαν σε άλλα νοσοκομεία κατά το τρίτο κύμα, ενώ υπάρχουν βασικές ελλείψεις σε προσωπικό.
«Οι χειρουργικές κλινικές, λόγω υποστελέχωσης, δεν μπορούν να βγάλουν ασφαλές πρόγραμμα εφημερίας. Με το υπάρχον προσωπικό δεν μπορούν να λειτουργήσουν πάνω από τρεις χειρουργικές αίθουσες, όταν θα έπρεπε να λειτουργούν τουλάχιστον πέντε. Θέλουμε γενικούς χειρουργούς, παθολόγους και πνευμονολόγους για να μπορέσει να επιτελέσει το νοσοκομείο τη μεικτή λειτουργία του», τονίζει και προσθέτει: «Η επιστροφή σε μη COVID λειτουργία αποδεικνύεται δυσκολότερη από την ένταξη».
Την περασμένη Τετάρτη, το «Ελπίς» έλαβε έγγραφο από την Υγειονομική Περιφέρεια για τη σταδιακή επαναφορά στις εφημερίες για παθολογικά περιστατικά. «Στην ακμή της λειτουργίας του ως COVID νοσοκομείου είχε 130 κλίνες δεσμευμένες για ασθενείς με κορωνοϊό. Τώρα έχουμε λιγότερους από 50 νοσηλευόμενους ασθενείς με COVID-19», επισημαίνει στην «Κ» ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας του ΕΚΠΑ, πρόεδρος του Δ.Σ. του νοσοκομείου, Παναγιώτης Χαλβατσιώτης. Αναφορικά με τη γενική νοσηρότητα που βλέπουν οι γιατροί στα νοσοκομεία, σημειώνει ότι«τους τελευταίους μήνες μπορεί οι γιατροί να βλέπουμε λιγότερα περιστατικά, αλλά αυτά είναι σε βαρύτερη κατάσταση, που μπορεί να είναι και μη αναστρέψιμη. Ακόμη και τα χρόνια περιστατικά κάποια στιγμή γίνονται οξέα».
Την ανάγκη για ταχύτερες διαδικασίες αποχαρακτηρισμού των νοσοκομείων που είναι αποκλειστικά COVID, αλλά και των κλινών COVID μέσα στα νοσοκομεία, υπογραμμίζει στην «Κ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων, Μιχάλης Γιαννάκος: «Αυξήθηκε η ζήτηση για φροντίδα άλλων προβλημάτων υγείας, υπάρχουν πλέον τραυματίες από τροχαία και οι εμβολιασμένοι δεν φοβούνται να επισκεφθούν τα νοσοκομεία. Ετσι, έχουμε το παράδοξο να βλέπουμε ράντζα σε νοσοκομεία που έχουν κενές κλίνες, οι οποίες όμως έχουν χαρακτηριστεί COVID».
Πολύμηνες αναμονές, μείωση υπηρεσιών
Σε μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας η αναμονή στα τακτικά λαπαροσκοπικά γυναικολογικά περιστατικά είναι έξι μήνες και για τα ανοικτά γυναικολογικά χειρουργεία τέσσερις μήνες. Στον «Ευαγγελισμό», πριν επανέλθει η λειτουργία των χειρουργείων, περίπου 250-300 καρδιοχειρουργικά περιστατικά περίμεναν να εξυπηρετηθούν, που σημαίνει χρόνος αναμονής οκτώ μηνών. Δεν έμειναν πίσω μόνο τα χειρουργεία. Σύμφωνα με ανάλυση του Κέντρου Ερευνας και Εκπαίδευσης στη Δημόσια Υγεία, την Πολιτική Υγείας και την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας («Πανδημία COVID-19 και οι σύγχρονες απειλές στη δημόσια υγεία», εκδ. Τόπος), μόνο κατά το πρώτο δεκάμηνο της επιδημίας (Φεβρουάριος – Νοέμβριος 2020) «χάθηκαν 3,9 εκατ. επισκέψεις στα επείγοντα, τακτικά και απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων του ΕΣΥ, πραγματοποιήθηκαν 253.000 λιγότερες νοσηλείες και 108.000 λιγότερες χειρουργικές επεμβάσεις στα δημόσια νοσοκομεία σε σχέση με τις αναμενόμενες βάσει του μέσου όρου χρήσης των υπηρεσιών του ΕΣΥ κατά την τριετία 2017-2019». Η μείωση στη χρήση των υπηρεσιών αφορούσε και ειδικά νοσοκομεία, καθώς οι επισκέψεις στα ιατρεία των ογκολογικών και ψυχιατρικών νοσοκομείων μειώθηκαν κατά 36,7% και 29,9%, αντίστοιχα.