Η Πολύαιγος, ένας από τους τελευταίους ανέγγιχτους παραδείσους του Αιγαίου, απειλείται από την ανθρωπογενή δραστηριότητα; Το ερώτημα αυτό δημιουργείται στους επισκέπτες του νησιού όταν συναντούν κτίρια εμφανώς ανακαινισμένα, σε έναν τόπο σχεδόν ακατοίκητο. Ο δήμαρχος Κιμώλου καθησυχάζει λέγοντας ότι τα μόνα κτίρια που έχουν επισκευασθεί στο νησί είναι κελιά εκκλησίας και πως οποιαδήποτε άλλη αξιοποίηση είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω συνδυασμού του ιδιόμορφου ιδιοκτησιακού καθεστώτος και του καθεστώτος προστασίας του.
Η Πολύαιγος είναι ένα νησάκι δίπλα στην Κίμωλο, με μοναδικούς κατοίκους ένα ζευγάρι συνταξιούχων κτηνοτρόφων, τον Πέτρο Μαριάνο και τη σύζυγό του Ελευθερία. Ενας μοναδικός φυσικός παράδεισος, που διατηρήθηκε σχεδόν ως είχε, παρά τη μικρότερη ή μεγαλύτερη τουριστική ανάπτυξη κοντινών νησιών, όπως η Μήλος, η Κίμωλος και η Φολέγανδρος. Το νησί δεν είναι δημόσιο, αλλά έχει ένα ιδιόμορφο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Από τα 17.703 στρέμματα της έκτασής του, τα 17.373 ανήκουν σε ένα νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, το Κληροδότημα Ιωάννου – Σταύρου Λογοθέτη, και μόλις 329 στρέμματα (σχεδόν όλα στο κέντρο του νησιού) ανήκουν σε άλλους ιδιώτες. Το κληροδότημα διοικείται από τετραμελές συμβούλιο που απαρτίζουν ο πρόεδρος του τοπικού εκκλησιαστικού συμβουλίου, ένας εκπρόσωπος δικαστικής αρχής, ένας εκπρόσωπος του Δήμου Κιμώλου και ένα μέλος της οικογένειας Λογοθέτη.
Οπως εξηγεί ο δήμαρχος Κιμώλου, Κώστας Βεντούρης, επικεφαλής σήμερα του συμβουλίου, από τη διαθήκη του Λογοθέτη, η έκταση της Πολυαίγου επιτρέπεται να μισθωθεί μόνον ως βοσκότοπος, ενώ τα έσοδα μοιράζονται σε συγκεκριμένους σκοπούς, ανάμεσα στους οποίους η συντήρηση των εκκλησιών και των εγκαταστάσεών τους στο νησί, η συντήρηση της Παναγίας Οδηγήτριας στην Κίμωλο και η προικοδότηση άπορων κορασίδων από την Κίμωλο.
Σύμφωνα με αρχεία που είναι αναρτημένα στη Διαύγεια, η έκταση του κληροδοτήματος στην Πολύαιγο μισθώθηκε το 2016 στην εταιρεία Tampa προς 100.000 ευρώ/έτος. Στους ισολογισμούς των τελευταίων ετών, όμως, φαίνεται να υπάρχουν ανεξόφλητες οφειλές από πλευράς της εταιρείας. «Η εταιρεία αυτή ήρθε με σκοπό την τουριστική αξιοποίηση της Πολυαίγου», λέει ο κ. Βεντούρης. «Ομως τελικά δεν κατάφερε τον σκοπό της λόγω του προστατευτικού καθεστώτος του νησιού και τελικά αποχώρησε. Η έκταση του κληροδοτήματος στην Πολύαιγο δεν έχει σήμερα μισθωτή».
Οσον αφορά τα ανακαινισμένα κτίρια στο νησί, ο κ. Βεντούρης υποστηρίζει ότι είναι «κελιά» που αναπαλαιώθηκαν από το κληροδότημα και τα οποία χρησιμοποιούνται μόνο μια φορά τον χρόνο, στις 22 Αυγούστου, όταν γιορτάζει η εκκλησία Παναγία τα εννιάμερα. «Εχει εκδοθεί και μια άδεια εργασιών μικρής κλίμακας για ένα ιδιωτικό σπίτι, αλλά δεν έχουν αρχίσει οι εργασίες, λόγω καραντίνας», εξηγεί.
Να σημειωθεί ότι η Πολύαιγος ανήκει ολόκληρη στο δίκτυο Natura. Το 2000, στο πλαίσιο προγράμματος Life για τη φώκια Monachus – monachus, είχε εκπονηθεί ειδική περιβαλλοντική μελέτη που πρότεινε τη δημιουργία εθνικού θαλάσσιου πάρκου στην Κίμωλο και την ανακήρυξη της Πολυαίγου ως «περιοχή προστασίας της φύσης», στην οποία θα επιτρέπονται μόνο ήπιες δραστηριότητες. Η αντίδραση, ωστόσο, της τοπικής κοινωνίας «έπεισε» το υπουργείο Περιβάλλοντος να μη θεσπίσει ένα πλαίσιο αυξημένης προστασίας της περιοχής.