Κροκοδείλια είναι τα δάκρυα των περισσότερων δήμων του Υμηττού για την προστασία του όρους. Στη διαβούλευση για το νέο προεδρικό διάταγμα προστασίας του, οι δήμοι κατέθεσαν πλήθος αιτημάτων για να «αφαιρεθούν» οικοδομικά τετράγωνα από τις προστατευόμενες περιοχές, με σκοπό να προσθέσουν σε αυτά διάφορες δραστηριότητες που δεν θέλουν ή δεν μπορούν να εντάξουν στον αστικό ιστό, ενώ υποστήριξαν με θέρμη τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων. Τρεις από αυτές, το Χέρωμα, η Σκάρπιζα και το Κίτσι (περιοχή Θήτι), θα προταθούν και επισήμως από το υπουργείο Περιβάλλοντος προς πολεοδόμηση, κάτι που το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει απορρίψει στο παρελθόν.
Η «Κ» παρουσιάζει σήμερα τα βασικά αιτήματα που κατέθεσαν δήμοι και φορείς του Δημοσίου. Πιο συγκεκριμένα:
• Το Ταμείο Εθνικής Αμυνας (ΤΕΘΑ) αιτήθηκε να εξαιρεθούν 11 στρατιωτικοί χώροι ιδιοκτησίας του. Το αίτημα δεν έγινε δεκτό καθώς οι χώροι αυτοί δεν είχαν εξαιρεθεί από τα προεδρικά διατάγματα του 1978 και του 2011 και το ΣτΕ το 2014 όρισε ρητά ότι δεν θα πρέπει να εξαιρεθούν. Επιπλέον, έπειτα από αίτημα της Περιφέρειας Αττικής θα αναφέρεται ρητά ότι οι στρατιωτικές εγκαταστάσεις εντός της Α ζώνης θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για στρατιωτικούς σκοπούς και όχι άλλους (λ.χ. οικιστική αξιοποίηση).
• Ο ΑΔΜΗΕ ζήτησε τη νομιμοποίηση του ΚΥΤ Αργυρούπολης υποστηρίζοντας ότι η κατάργησή του θα επηρέαζε την ευστάθεια του δικτύου στην Αττική. Το αίτημά του έγινε δεκτό.
• Ο ΕΔΣΝΑ ζήτησε να χωροθετηθούν στα παλιά λατομεία Κυριακού και Τριάς στην Α ζώνη μεγάλες εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων. Το αίτημα απορρίφθηκε καθώς, εκτός των άλλων, οι περιοχές είναι δασικές και επιπλέον δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο στο ΠΕΣΔΑ Αττικής.
• Το Πανεπιστήμιο Αθηνών ζήτησε να επιτραπεί η ανέγερση κτιριακού συγκροτήματος (περίπου 12.000 τ.μ.) της Σχολής Επιστήμης και Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού σε αδόμητο χώρο στη σχολή θετικών επιστημών. Το αίτημα απορρίφθηκε καθώς εκτιμάται ότι το συγκρότημα θα λειτουργήσει σαν φυσικό φράγμα μεταξύ της περιφερειακής Υμηττού και της Πανεπιστημιούπολης.
Οι δήμοι
• Ο Δήμος Αγίας Παρασκευής ζήτησε την εξαίρεση πέντε οικοδομικών τετραγώνων από την Α ζώνη (διάφοροι αδόμητοι χώροι) και την ανέγερση κτιρίων πολιτιστικών εκδηλώσεων σε ένα από αυτά, την εξαίρεση του κοιμητηρίου από την Ε ζώνη και την εγκατάσταση αμαξοστασίου και άλλων χρήσεων σε έκταση 3,6 στρεμμάτων. Ολα τα αιτήματα απορρίφθηκαν. Πέτυχε όμως την εξαίρεση έκτασης 40,3 στρεμμάτων, καθώς σε αντίθετη περίπτωση… δεν θα γινόταν δεκτή η πολεοδομική μελέτη αναθεώρησης (ΠΕ3) και οι αντίστοιχοι χώροι πρασίνου θα έπρεπε να βρεθούν από αλλού.
• Ο Δήμος Ηλιούπολης ζήτησε να επιτραπεί να διαπλατυνθούν οι περιμετρικοί οδικοί άξονες, να εξαιρεθεί από την Α ζώνη το φυτώριο του δήμου και να διατηρηθεί ο σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων πέραν των τριών ετών που ορίζει ο νόμος. Πέτυχε την εξαίρεση ενός οικοδομικού τετραγώνου από τη ζώνη προστασίας.
• Ο Δήμος Καισαριανής ζήτησε η περιοχή του πάρκου του Σκοπευτηρίου να παραμείνει ως έχει, καθώς υπάρχουν σχεδιαζόμενες (χωρίς δόμηση) χρήσεις. Πέτυχε την εξαίρεση κατοικιών ιδιωτών από δύο οικοδομικά τετράγωνα, καθώς και να ενταχθούν σε ζώνη ειδικών χρήσεων ένα κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης κοντά στη Μονή Καισαριανής και ένα δημοτικό αναψυκτήριο.
• Ο Δήμος Παπάγου – Χολαργού ζήτησε να επεκτείνει το νεκροταφείο κατά 30 στρέμματα (έχει αδειοδοτηθεί, αλλά δεν έχει υλοποιηθεί) και να χρησιμοποιήσει ολόκληρο το παλιό εργοτάξιο της Αττικής Οδού για εγκαταστάσεις διαχείρισης απορριμμάτων (εκκρεμεί αντίρρηση κατά του δασικού χάρτη). Επίσης να διατηρηθεί το κτίριο Μπάντμιντον, να εξαιρεθούν από τις ζώνες προστασίας τρία οικοδομικά τετράγωνα κ.ά. Τα αιτήματα θα εξεταστούν στο πλαίσιο ειδικού πολεοδομικού σχεδίου για το Πάρκο Γουδή.
• Ο Δήμος Κρωπίας ζήτησε να νομιμοποιηθούν οι οικισμοί αυθαιρέτων στη Βίλιζα και στον Πευκώνα, να εξαιρεθούν από την Α ζώνη τα συγκροτήματα αυθαιρέτων και ένα κέντρο διαλογισμού στην περιοχή Χαλιδούς, να εξαιρεθούν ομάδες αυθαιρέτων στο τέλος της οδού Λυσιμάχου, να δοθεί δυνατότητα δημιουργίας αθλητικών εγκαταστάσεων σε παλιά εγκατάσταση της Πολεμικής Αεροπορίας και σε αποκατεστημένα λατομεία, να δημιουργηθεί τελεφερίκ, να επιτραπεί στους αγρότες να χτίζουν αποθήκες εντός της ζώνης Α2 και Β, να επιτραπεί στη ζώνη Β η ανέγερση εκπαιδευτηρίων, κτιρίων πολιτισμού, ευαγών ιδρυμάτων κ.ά. και να επιτραπεί η θήρα στην ανατολική πλευρά του Υμηττού. Ολα τα αιτήματα απορρίφθηκαν.
• Ο Δήμος Παιανίας ζήτησε τη νομιμοποίηση οικισμών αυθαιρέτων στις θέσεις Προσήλιο και Αγιος Νικόλαος, να επεκταθούν τα νεκροταφεία στα Γλυκά Νερά και στην Παιανία και να μετατραπεί χώρος βόρεια των γηπέδων Γλυκών Νερών σε ζώνη ειδικών χρήσεων.
• Ο Δήμος Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης ζήτησε να συμπεριληφθεί στην Α ζώνη προστασίας έκταση 124 στρεμμάτων στο Πανόραμα Βούλας και το ανοιχτό τμήμα του Λυκορέματος. Ζήτησε όμως και να επιτρέπεται η χωροθέτηση εγκαταστάσεων διαχείρισης απορριμμάτων μέσα στις ζώνες προστασίας, αίτημα που απορρίφθηκε.
• Ο Δήμος Γλυφάδας ζήτησε να εξαιρεθούν από τις ζώνες προστασίας οι οικισμοί αυθαιρέτων σε Ανάληψη, Γύρισμα Τερψιθέας και τμήματα των Οικοδομικών Συνεταιρισμών Καφεπωλών και Πολιτικών Υπαλλήλων του υπουργείου Στρατιωτικών. Το αίτημα απορρίφθηκε, αλλά επετράπη η ανέγερση δύο δημόσιων σχολείων εντός της ζώνης Β και η δημιουργία θεάτρου στην Ανω Γλυφάδα.
Να σημειωθεί ότι στο τελικό σχέδιο το υπουργείο Περιβάλλοντος αποφάσισε να προτείνει και πάλι την εξαίρεση τριών οικισμών αυθαιρέτων (Χέρωμα, Σκάρπιζα, Κίτσι-Θήτι), εντάσσοντάς τους σε μια ξεχωριστή κατηγορία ζωνών. Σύμφωνα με το υπουργείο πρόκειται για οικισμούς που προϋφίσταντο του διατάγματος του 1979 (είναι ωστόσο παράνομοι σε κάθε περίπτωση), ενώ το μεγαλύτερο μέρος τους δεν βρίσκεται εντός της ζώνης Α. Για τους οικισμούς αυτούς θα εκπονηθεί ειδικό πολεοδομικό σχέδιο και θα εκδοθεί νέο προεδρικό διάταγμα. Σύμφωνα με την πρόταση που προωθεί το υπουργείο, στους οικισμούς αυτούς δεν θα δίνεται δυνατότητα νέας δόμησης παρά μόνο επισκευής των υφιστάμενων κτιρίων και επέκτασής τους έως 10% (δηλαδή οι οικισμοί αυθαιρέτων θα μετατραπούν σε «προνομιακές» εκτάσεις).
Υπενθυμίζεται ότι η αναθεώρηση του Προεδρικού Διατάγματος του 2011 για τον Υμηττό είναι επιβεβλημένη, καθώς το 2017 επτά δήμοι της περιοχής το είχαν προσβάλει ενώπιον του ανώτατου ακυρωτικού δικαστηρίου (επικαλούμενοι την απουσία μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αλλά προσδοκώντας στην πραγματικότητα τη χαλάρωση των περιορισμών του) και πέτυχαν την ακύρωσή του για το κομμάτι του διατάγματος που αφορά τα όριά τους. Με πολύ μεγάλη καθυστέρηση, το σχέδιο δόθηκε πέρυσι σε δημόσια διαβούλευση και αυτές τις ημέρες συζητείται στο Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) προκειμένου να ληφθούν οι τελικές αποφάσεις. Κατόπιν το νέο σχέδιο προεδρικού διατάγματος θα αποσταλεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας για έλεγχο και, εφόσον δεν υπάρξουν νέες παρατηρήσεις, θα υπογραφεί. Πάντως το ΣτΕ έχει στο παρελθόν απορρίψει νομιμοποιήσεις αυθαιρέτων, παρά τις πιέσεις που έχουν ασκήσει διαδοχικοί υπουργοί Περιβάλλοντος.
Αλλαγές για προστατευόμενες περιοχές
Ρυθμίσεις που οδηγούν στην αποδυνάμωση –αντί την ενίσχυση– του ΟΦΥΠΕΚΑ, του νέου οργανισμού για τις προστατευόμενες περιοχές, συμπεριελήφθησαν στο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος. Η πιο ενδιαφέρουσα από αυτές αφορά την αφαίρεση από τις αρμοδιότητες του ΟΦΥΠΕΚΑ… της διατήρησης της βιοποικιλότητας. Επιπλέον, ο ιδρυτικός νόμος του ΟΦΥΠΕΚΑ (ν. 64685/20, επί υπουργίας Χατζηδάκη) προέβλεπε ότι ο νέος οργανισμός θα γνωμοδοτεί αυτόνομα και αξιοκρατικά για κάθε νέο έργο σε προστατευόμενες περιοχές. Τώρα με ρύθμιση στο σχέδιο νόμου προτείνεται να γνωμοδοτεί στη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΕΝ και όχι απευθείας στις αδειοδοτούσες αρχές, όπως γνωμοδοτούν όλοι οι υπόλοιποι εμπλεκόμενοι φορείς. Η ρύθμιση αυτή δείχνει μια προσπάθεια «πολιτικού ελέγχου» εν τη γενέσει του νέου οργανισμού, καθώς οι γνωμοδοτήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ θα περνούν από το «φίλτρο» του υπουργείου πριν κατατεθούν. Υπενθυμίζεται ότι εδώ και μήνες εκκρεμούν δύο υπουργικές αποφάσεις για να αναλάβει καθήκοντα ο οργανισμός, τις οποίες το υπουργείο Περιβάλλοντος δεν προωθεί.