Σε κατακόρυφη αύξηση της χρήσης αντιιικών φαρμάκων και παρακεταμόλης από τους κατοίκους της Αττικής οδήγησε η εμφάνιση της COVID-19 κατά το πρώτο lockdown, μια περίοδο με μεγάλη επιστημονική αβεβαιότητα όσον αφορά τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της νόσου. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο η χρήση της υδροξυχλωροκίνης, η οποία λανθασμένα –όπως αποδείχθηκε αργότερα– θεωρήθηκε ότι είναι αποτελεσματική έναντι της COVID-19, αυξήθηκε κατά 387% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
Ειδικότερα, όπως κατέδειξε έρευνα της κατανάλωσης φαρμακευτικών ουσιών στα αστικά λύματα από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας, που διενήργησε διεπιστημονική ομάδα του ΕΚΠΑ υπό την καθοδήγηση του καθηγητή Αναλυτικής Χημείας Νικόλαου Θωμαΐδη, η χρήση αντιιικών φαρμάκων κατά το πρώτο lockdown αυξήθηκε κατά 170%, με την ουσία υδροξυχλωροκίνη να εκτοξεύεται σε πρωτοφανή επίπεδα, σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 387%. Υπενθυμίζεται ότι η υδροξυχλωροκίνη αναφέρθηκε πολύ έντονα και χρησιμοποιήθηκε στα θεραπευτικά πρωτόκολλα για τους ασθενείς με COVID-19 κατά το πρώτο διάστημα της πανδημίας, πριν αποδειχθεί ότι δεν πρέπει να χορηγείται.
Οπως αναφέρεται σε άρθρο με τίτλο «Patterns of pharmaceuticals use during the first wave of COVID-19 pandemic in Athens, Greece as revealed by wastewater-based epidemiology», με συγγραφείς τους Αικατερίνη Γαλάνη, Νικηφόρο Αλυγιζάκη, Reza Aalizadeh, Ευστάθιο Καστρίτη, Θάνο Δημόπουλο και Νικόλαο Θωμαΐδη, που παρουσιάζει την έρευνα, οι προσπάθειες των γιατρών να βρουν αποτελεσματική θεραπεία κατά το πρώτο κύμα της πανδημίας, όταν ελάχιστα ήταν γνωστά για την καταπολέμηση της νόσου, συνοψίζεται και στην αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών ουσιών (57%) αλλά και στην ταυτοποίηση αντιιικών και αντιβιοτικών ουσιών το 2020 που δεν ανιχνεύονταν στα λύματα μέχρι το 2019. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση στη χρήση της παρακεταμόλης κατά 198%.
Τα ευρήματα της έρευνας, που δημοσιεύτηκε στο διεθνούς φήμης και μεγάλης απήχησης περιοδικό Science of The Total Environment (Συντελεστής Απήχησης – Impact Factor 7.96), αντικατοπτρίζουν σε σημαντικό βαθμό τον τρόπο που επηρέασε η υγειονομική κρίση τη σωματική υγεία του πληθυσμού της Αττικής και παρέχουν εξαιρετικά σημαντικές επιδημιολογικές πληροφορίες σχετικά με την κατανάλωση φαρμακευτικών ουσιών που έχουν άμεση συσχέτιση με την COVID-19, σε μια περίοδο που δεν υπήρχαν εμβόλια και αποτελεσματική θεραπεία κατά της νόσου. Αφορμή αποτέλεσε η ετήσια παρακολούθηση της κατανάλωσης πληθώρας ουσιών σε αστικά λύματα από το Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων της Ψυττάλειας, που πραγματοποιείται από το Εργαστήριο Αναλυτικής Χημείας του ΕΚΠΑ εδώ και πάνω από 10 χρόνια.