«Τη δεκαετία του 2000 μιλούσαμε για κλιματική αλλαγή. Τώρα πλέον μιλάμε για “κλιματική κρίση”», τονίζει στην «Κ» ο Παναγιώτης Νάστος, καθηγητής στο εργαστήριο κλιματολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Μετεωρολογικής Εταιρείας, περιγράφοντας με επιστημονικούς όρους αυτό που ζούμε σήμερα. Ο τρίτος κατά σειρά καύσωνας του φετινού καλοκαιριού είναι μια ακόμα εκδήλωση του φαινομένου της υπερθέρμανσης του πλανήτη, που σε μεγάλο ποσοστό –της τάξης του 63%– αποδίδεται στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Ο κ. Νάστος επισημαίνει ότι η άνοδος της θερμοκρασίας είναι ίσως κάτι το οποίο μπορούμε να αντιμετωπίσουμε όσον αφορά την προφύλαξή μας σε επίπεδο υγείας. Ομως, η πιο δύσκολα διαχειρίσιμη συνέπεια της κλιματικής κρίσης είναι η έλλειψη νερού, που αναμένεται σύμφωνα με τα κλιματικά μοντέλα να πλήξει τη Μεσόγειο και τις χώρες που την περιβάλλουν.
«Πάντα υπήρχε κλιματική μεταβλητότητα, αυτό που λέει ο Αριστοτέλης ότι οι ίδιοι τόποι στη Γη δεν είναι πάντα ούτε ξηροί ούτε υγροί, αλλά μεταβάλλονται μέσα στους αιώνες. Ομως, αυτές οι μεταβολές συνέβαιναν σε μεγάλες χρονικές περιόδους, σε πολλές χιλιάδες χρόνια. Τώρα πλέον μιλάμε για κάτι άλλο, εφόσον οι αλλαγές στο κλίμα μιας περιοχής εμφανίζονται στην ανθρώπινη χρονική κλίμακα, σε διάστημα δηλαδή 80-100 ετών» εξηγεί ο κ. Νάστος τον λόγο που αναφερόμαστε σε κλιματική κρίση. «Στο εξής θα έχουμε καύσωνες, θα ζούμε πλημμύρες, χαλαζοπτώσεις, θυελλώδεις ανέμους, ακραίες καταστάσεις όσον αφορά τα καιρικά φαινόμενα και όλα αυτά πολύ πιο συχνά και με μεγαλύτερη διάρκεια», όπως τονίζει ο επιστήμονας.
Οσον αφορά τον καύσωνα σημειώνει ότι πλέον έχουμε την πληροφόρηση που απαιτείται για να τον αντιμετωπίσουμε και εξηγεί ότι είναι βασικό να πίνουμε τακτικά νερό «πριν να διψάσουμε, έτσι ώστε να μη διαταραχθούν οι ηλεκτρολύτες μας από την εφίδρωση». Περισσότερο επικίνδυνοι για την ανθρώπινη υγεία είναι οι «πρώτοι» καύσωνες, όπως αυτός του Ιουνίου, καθώς «ο ανθρώπινος οργανισμός δεν έχει προλάβει να προσαρμοστεί».
Ενα φαινόμενο το οποίο θα βλέπουμε όλο και συχνότερα και είναι πρωτόγνωρο για την περιοχή μας είναι οι «μεσογειακοί κυκλώνες με τροπικά χαρακτηριστικά», όπως ο «Ιανός» που έπληξε τον Σεπτέμβριο του 2020 νησιά του Ιονίου και την Καρδίτσα. «Πρόκειται για συστήματα, που λόγω της σφοδρότητας των ανέμων προκαλούν στην επιφάνεια της γης πολύ μεγάλες καταστροφές, οι οποίες συνοδεύονται από μεγάλες πλημμύρες. Τέτοια φαινόμενα θα βλέπουμε πλέον πολύ συχνά λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας της θάλασσας. Η πηγή γέννησής τους είναι η θέρμανση των επιφανειακών νερών», σημειώνει.
Ερημοποίηση
«Νομίζω ότι το μεγαλύτερο πρόβλημά μας, όμως, δεν θα είναι η θερμοκρασία. Σε αυτήν θα καταφέρουμε να προσαρμοστούμε γιατί έχουμε κάποιες λύσεις. Το μεγάλο μας πρόβλημα θα είναι η έλλειψη του νερού. Το νερό δεν χάνεται, εξατμίζεται, πηγαίνει στην ατμόσφαιρα και ξαναγυρίζει πάλι στη γη. Το θέμα όμως είναι ότι αλλάζει η κατανομή του. Δηλαδή τα βροχομετρικά συστήματα θα μετατοπιστούν λίγο βορειότερα στη βόρεια και κεντρική Ευρώπη. Η Μεσόγειος όμως θα πληγεί από ξηρασίες. Αυτό θα φέρει και την ερημοποίηση: το ανώτερο στρώμα του εδάφους που έχει όλα τα θρεπτικά συστατικά και χρησιμεύει στις καλλιέργειες, φεύγει και αποκαλύπτεται το μητρικό πέτρωμα, όπου εκεί δεν μπορείς να καλλιεργήσεις τίποτα. Ηδη το έχουμε δει να συμβαίνει αυτό και να εξελίσσεται από τα ανατολικά προς τα δυτικά», καταλήγει.