Οι φετινές πυρκαγιές ανέδειξαν πέραν πάσης αμφιβολίας την ανεπάρκεια του συστήματος πυρόσβεσης. Περαιτέρω, υποδεικνύουν για ακόμα μια φορά την ανάγκη να μετακινηθεί η έμφαση από την καταστολή στην πρόληψη. Αυτό υποστηρίζει ο Δημήτρης Καραβέλας, γενικός διευθυντής της περιβαλλοντικής οργάνωσης WWF Ελλάς. Οπως εκτιμά, η κλιματική κρίση δεν μπορεί να χρησιμοποιείται ως δικαιολογία για λανθασμένες πολιτικές επιλογές στον σχεδιασμό του συστήματος.
«Νομίζω ότι οι φετινές πυρκαγιές μάς δείχνουν με τον πιο τραγικό τρόπο ότι το σημερινό σύστημα δασοπυρόσβεσης έχει φθάσει στα όριά του. Είναι πλέον απολύτως σαφές –εκ του αποτελέσματος– ότι ο τρόπος που προσεγγίζουμε τις δασικές πυρκαγιές είναι ανεπαρκής», λέει στην «Κ» ο κ. Καραβέλας. «Το λάθος που επαναλαμβάνεται διαχρονικά είναι ότι εμμένουμε σε ένα μοντέλο που δίνει έμφαση τόσο επιχειρησιακά όσο και σε επίπεδο χρηματοδότησης στην καταστολή. Η οποία είναι προφανώς σημαντική, αλλά όπως αποδεικνύεται δεν φτάνει».
Η αιτία είναι η αλλαγή των συνθηκών. «Οι πυρκαγιές στα δάση της Μεσογείου ήταν ένα φυσικό φαινόμενο, κομμάτι του κύκλου ζωής τους. Τα τελευταία χρόνια όμως αυξάνεται και η συχνότητα των πυρκαγιών, αλλά και η ισχύς και η εξάπλωσή τους, και αυτό σχετίζεται με την αλλαγή των κλιματικών συνθηκών. Η κλιματική κρίση δημιουργεί συνθήκες ευνοϊκές για πυρκαγιές: υψηλές θερμοκρασίες, χαμηλή υγρασία, δυνατούς ανέμους. Ομως δεν ευθύνεται η κλιματική κρίση για τις πυρκαγιές, ούτε πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για αδράνεια ή για λάθη στον σχεδιασμό. Η κλιματική κρίση κάνει τα δάση μας πιο ευάλωτα αλλά ταυτόχρονα και πιο πολύτιμα».
Τα τελευταία χρόνια η συζήτηση γύρω από το μοντέλο δασοπυρόσβεσης και το κατά πόσον ήταν σωστή η μεταφορά της αρμοδιότητας από τις δασικές υπηρεσίες στην Πυροσβεστική επανέρχεται έπειτα από κάθε καταστροφή. «Πιστεύω ότι αυτή η συζήτηση δεν έχει πια νόημα. Είναι μια απόφαση που ελήφθη πριν από 23 χρόνια. Δυστυχώς δεν υπάρχει η συνέργεια Πυροσβεστικής και δασαρχείων, που θα μπορούσε να φέρει ένα καλύτερο αποτέλεσμα. Δεν δουλεύουμε σε επίπεδο κοινού σχεδιασμού και συντονισμού ώστε να εκμεταλλευτούμε και τη γνώση των δασαρχείων για τα δάση και την επιχειρησιακή δυνατότητα της Πυροσβεστικής», λέει ο κ. Καραβέλας.
Η διαχείριση των δασών ως μέτρο αποτροπής δασικών πυρκαγιών έχει περάσει εδώ και χρόνια σε δεύτερη μοίρα, εκτιμά ο διευθυντής του WWF. «Είναι προφανές ότι το “κλειδί” είναι η πρόληψη, είναι αναγκαία όσο ποτέ. Η προετοιμασία μέσα στο δάσος, οι διαχειριστικές ενέργειες που πρέπει να γίνουν μήνες πριν, όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία. Αντίθετα, τα δασαρχεία σήμερα παίρνουν ελάχιστους πόρους –περίπου το ένα πέμπτο από τους πόρους που διατίθενται στην καταστολή– και μάλιστα πολύ καθυστερημένα. Το να δίνονται χρήματα στα δασαρχεία τον Ιούνιο είναι αστείο, αν όχι τραγικό. Η πρόληψη χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα λειτουργήσει ως άμυνα στις πυρκαγιές και παράλληλα θα ενισχύσει την τοπική οικονομία. Βέβαια δεν είναι εύκολο: πρέπει να πεισθούν οι νέοι να ξαναδουλέψουν μέσα στα δάση. Επιπλέον, όλα πρέπει να γίνουν βάσει διαχειριστικών μελετών. Δεν είναι κινήσεις εντυπωσιακές, όπως η αγορά αεροπλάνων, αλλά είναι μια επένδυση που θα αποδώσει μακροπρόθεσμα».
Ως προς την Εύβοια, στην οποία το μέγεθος της καταστροφής είναι τεράστιο, ο κ. Καραβέλας εκτιμά ότι πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα προστασίας και υποστήριξης της τοπικής κοινωνίας. «Είναι κατανοητή και η οργή του κόσμου, αλλά και η διάθεσή του να κάνει κάτι. Ακούω να μιλάει κόσμος για αναδασώσεις – αυτό είναι κάτι που δεν πρέπει να συμβεί άμεσα. Πρώτα πρέπει να γίνει αποτίμηση της κατάστασης, μετά να δούμε τι δυνατότητες έχει η φύση να αναγεννηθεί. Στην Εύβοια το βασικό είναι όχι το δάσος, αλλά να γίνουν αντιπλημμυρικές παρεμβάσεις για την προστασία των οικισμών, γιατί ο ορεινός όγκος έχει έντονες κλίσεις. Από εκεί και έπειτα, η κυβέρνηση πρέπει να βρει τρόπους να στηρίξει την τοπική οικονομία, που αυτή τη στιγμή έχει διαλυθεί».