Δικαιοσύνη: Οι θετικές συνέπειες θα φανούν εκ του αποτελέσματος

Δικαιοσύνη: Οι θετικές συνέπειες θα φανούν εκ του αποτελέσματος

Οι τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση για την ενίσχυση του σκοπού της επιβαλλόμενης ποινής

3' 58" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το υπουργικό συμβούλιο με εισήγηση του υπουργού Δικαιοσύνης ενέκρινε τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα (Π.Κ.) και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που αφορούν αυστηρότερες ποινές για τα βαριά, ιδιαζόντως ειδεχθή και κοινωνικής απαξίας εγκλήματα, όπως της εσχάτης προδοσίας, του ομαδικού βιασμού και βιασμού εις βάρος ανηλίκου και της θανατηφόρας ληστείας, για τα οποία προβλέπεται μόνο η ποινή της ισόβιας κάθειρξης, ως και κατά της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας ιδίως κατά των ανηλίκων, της έμφυλης βίας, τη διεύρυνση του αξιοποίνου στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα, όπως εμπρησμός, έκρηξη, πλημμύρα κ.λπ., στα πλημμελήματα της κλοπής και υπεξαίρεσης, και επανέφερε το αδίκημα της βαριάς σωματικής βλάβης. Επίσης αυξάνονται για ορισμένα κακουργήματα το ελάχιστο όριο εκτίσεως της ποινής και ο τρόπος υπολογισμού του για την υφ’ όρο απόλυση εκ των φυλακών. Οι τροπολογίες αυτές κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση για την ενίσχυση του σκοπού της επιβαλλόμενης ποινής, δηλαδή της ειδικής και γενικής πρόληψης αυτής.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου Δικαιοσύνης, σκοπός των τροπολογιών αυτών είναι η ενίσχυση του αισθήματος ασφαλείας των πολιτών, η προστασία του κοινωνικού συνόλου και η ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς την Πολιτεία και τη Δικαιοσύνη, ενώ παράλληλα ενισχύεται η προστασία των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων, όπως ανηλίκων, πολιτών τρίτων χωρών και θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης. Οι θετικές συνέπειες από τις παραπάνω ρυθμίσεις θα φανούν εκ του αποτελέσματος με την προοδευτική μείωση της εγκληματικότητας κατά το μετά την ψήφιση του σχετικού νόμου μεγάλο χρονικό διάστημα, διατηρώ όμως επιφυλάξεις για την αποτελεσματικότητά τους ως προς το οργανωμένο και μάλιστα εισαγόμενο έγκλημα, για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτούνται ειδικότερες ρυθμίσεις με διεθνή συνεργασία και χρήση σύγχρονης τεχνολογίας για την εξάρθρωση ολοκλήρου του ημεδαπού και διεθνούς εγκληματικού δικτύου μετά των αρχηγών του υποκόσμου και των συνεργατών.

Οι προβλεπόμενες από τον νόμο για κάθε αδίκημα ποινές μειώνονται σημαντικά στο πλαίσιο του άρθρου 83 Π.Κ. με την αναγνώριση από το δικαστήριο των στο άρθρο 84 Π.Κ. ελαφρυντικών περιστάσεων. Κατά τα γνώμη μου, και επειδή το ζήτημα δεν έχει λυθεί ακόμα με απόφαση της Ολομελείας του Αρείου Πάγου, και από τη γραμματική ερμηνεία του άρθρου 84 Π.Κ. –«οι ποινές μειώνονται στις περιπτώσεις που συντρέχουν ελαφρυντικές περιστάσεις. Ελαφρυντικές περιστάσεις θεωρούνται: α) ότι ο υπαίτιος έζησε σύννομα ως τον χρόνο που έγινε το έγκλημα, που δεν αποκλείεται από μόνη την προηγουμένη καταδίκη του για ελαφρό πλημμέλημα»–, σε συνδυασμό με τη βούληση του νομοθέτη, που με τη νέα διατύπωση του άρθρου 84 Π.Κ. κατάργησε την αναγνώριση των ελαφρυντικών περιστάσεων από την κρίση του δικαστηρίου που προέβλεπε το ίδιο άρθρο του παλιού Π.Κ., και την αναφορά σε προηγούμενη καταδίκη, που σημαίνει ανάγνωση του ποινικού του μητρώου, υπάρχει βάσιμη περίπτωση να γίνει από τα δικαστήρια δεκτό ότι οι ελαφρυντικές περιστάσεις του σύννομου βίου αναγνωρίζονται οριζόντια με μόνη την προσαγωγή του λευκού ή με ελαφρές καταδίκες ποινικού μητρώου. Με αποτέλεσμα σχεδόν σε όλους τους υποδίκους να αναγνωρίζονται οι παραπάνω ελαφρυντικές περιστάσεις. 

Στο σημείο αυτό πρέπει να παρατηρήσω ότι πολλές φορές το ποινικό μητρώο, που αναγιγνώσκεται κατά τη δίκη, δεν απεικονίζει την πραγματική ποινική κατάσταση του υπαιτίου για το προ του εγκλήματος χρονικό διάστημα, γιατί οι καταδικαστικές αποφάσεις καταχωρούνται σε αυτό όταν καταστούν αμετάκλητες, συνήθως για τα κακουργήματα σε χρονικό διάστημα δεκαπέντε ετών από την πράξη. Πιστεύω ότι για την πιο δικαία απόδοση της δικαιοσύνης, με λήψη υπόψη σύγχρονων και όχι παρωχημένων γεγονότων, πρέπει να επαναφερθεί η διατύπωση του άρθρου 84 Π.Κ. και κατόπιν κρίσεως του δικαστηρίου να αναγνωρίζονται οι ελαφρυντικές περιστάσεις ότι ο υπαίτιος έζησε έως τον χρόνο που έγινε το έγκλημα έντιμη ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και γενικά κοινωνική ζωή.

Πρέπει να επισημάνουμε ότι οι παραπάνω ρυθμίσεις, λόγω της συνταγματικής απαγόρευσης αναδρομικής εφαρμογής των δυσμενέστερων ουσιαστικών ποινικών διατάξεων, θα ισχύσουν για τα αδικήματα που θα τελεστούν κατά το μετά την ψήφιση και δημοσίευση του σχετικού νόμου χρονικό διάστημα, εκτός των διατάξεων για τη με πράξη του εισαγγελέως Αρείου Πάγου κατ’ απόλυτη προτεραιότητα διεξαγωγή της ανάκρισης και εισαγωγής στο ακροατήριο υποθέσεων εξαιρετικής φύσεως ή κακουργημάτων που αφορούν την ελευθερία και οικονομική εκμετάλλευση της γενετήσιας ζωής, που ως δικονομικές διατάξεις έχουν άμεση εφαρμογή μετά τη θέσπιση του νόμου. 

Σαφώς η παραπάνω διάταξη θα συμβάλει κατά πολύ στην ταχύτερη εκδίκαση των παραπάνω αδικημάτων, που πολλές φορές η βραδύτητα απονομής δικαιοσύνης για τα εγκλήματα αυτά προκαλεί δυσμενείς εντυπώσεις στην κοινή γνώμη. Θα πρότεινα και για κάποια άλλα, ίσης σοβαρότητας και κοινωνικής απαξίας αδικήματα να θεσπισθεί η άμεση παραπομπή της υποθέσεως στο ακροατήριο με κοινή πράξη προέδρου και εισαγγελέως Εφετών, χωρίς παρεμβολή δικαστικών συμβουλίων.

Σε γενικές γραμμές οι παραπάνω ρυθμίσεις, μαζί με κάποιες άλλες διατάξεις που πρέπει να θεσπισθούν ως προς τη διαδικασία παροχής αδείας εξόδου από τις φυλακές και την επαναφορά των διατάξεων για τους υπότροπους και καθ’ έξη εγκληματίες, που είχαν καταργηθεί με τον νέο Π.Κ., αν συνδυασθούν με την ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, ασφαλώς θα επιφέρουν θετικά αποτελέσματα στον πόλεμο κατά του εγκλήματος.

* Ο κ. Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι αρεοπαγίτης ε.τ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή