«Στο κενό» φαίνεται να πέφτουν, προς το παρόν, οι προσπάθειες ενίσχυσης της ηλεκτροκίνησης στη χώρα, με πρωταρχικό εμπόδιο το υψηλό κόστος κτήσης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων. Το μερίδιο στην αγορά φαίνεται ότι κερδίζουν τα υβριδικά οχήματα, τα οποία συγκριτικά με τα αμιγώς ηλεκτρικά είναι πιο προσιτά σε επίπεδο κόστους, ωστόσο τα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι η ψαλίδα της ηλεκτροκίνησης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών παραμένει ανησυχητικά μεγάλη.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης Κατασκευαστών Αυτοκινήτων (ACEA), οι χώρες με μερίδιο αγοράς στην ηλεκτροκίνηση μικρότερο του 3% είναι στην πλειονότητά τους (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα) χώρες με μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα κάτω των 17.000 ευρώ. Το 73%, μάλιστα, των ηλεκτρικών οχημάτων εντοπίζεται σε πέντε χώρες (Σουηδία, Ολλανδία, Φινλανδία, Δανία, Γερμανία) της Δυτικής Ευρώπης που εμφανίζουν και το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα.
Ελλείψεις σε υποδομές
Τα εμπόδια, ωστόσο, για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης στην ελληνική αγορά φαίνεται ότι δεν περιορίζονται στο κόστος κτήσης τους, αλλά αφορούν και τις ελλείψεις στις υποδομές. Οι εμπλεκόμενοι στον κλάδο του αυτοκινήτου κάνουν λόγο για άμεση συσχέτιση του ποσοστού διείσδυσης της ηλεκτροκίνησης με τον αριθμό φορτιστών που έχει να προσφέρει η κάθε χώρα. Ειδικότερα στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ACEA, υπάρχουν 275 σημεία φόρτισης, αριθμός που αναλογεί μόλις στο 0,1% του συνόλου των φορτιστών στις ευρωπαϊκές χώρες. Η χώρα, μάλιστα, κατατάσσεται στην πέμπτη θέση από το τέλος σε αριθμό φορτιστών, ακολουθούμενη από τη Βουλγαρία (194), τη Λιθουανία (174), τη Μάλτα (96) και την Κύπρο (70), η οποία βρίσκεται στην τελευταία θέση. Στην Ολλανδία μπορεί κανείς να επιλέξει μεταξύ των 66.665 σημείων φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, στη Γαλλία συναντάμε 45.751 φορτιστές, στη Γερμανία 44.538, στην Ιταλία 13.073 και στη Σουηδία 10.370.
Ακόμα πιο ενδεικτικός είναι ο δείκτης που περιγράφει τα σημεία φόρτισης ανά 100 χλμ. οδικού δικτύου (εθνικό, επαρχιακό, αστικό). Η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση μαζί με τη Λιθουανία ως προς τον αριθμό φορτιστών ανά 100 χλμ./δρόμου. Ειδικότερα, η Ελλάδα και η Λιθουανία έχουν μόλις 0,2 φορτιστές ανά 100 χλμ., σύμφωνα με τα στοιχεία του 2020 της ACEA. Ακολουθούν η Πολωνία με 0,4, η Λετονία και η Ρουμανία, με 0,5 φορτιστές ανά 100 χλμ. εκάστη. Η μεγαλύτερη πυκνότητα φορτιστών συναντάται στην Ολλανδία (47,5 φορτιστές ανά 100 χλμ.) και ακολουθούν το Λουξεμβούργο (34,5), η Γερμανία (19,4), η Πορτογαλία (14,9) και η Αυστρία (6,1).
Προβλεπόμενες αλλαγές
Στο μεταξύ, η απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων του προγράμματος επιδότησης της ηλεκτροκίνησης «Κινούμαι Ηλεκτρικά» ανέρχεται μόλις στο 31%, γεγονός που έχει οδηγήσει την κυβέρνηση στην απόφαση τροποποίησης των όρων ένταξης στο πρόγραμμα, επιθυμώντας ενίσχυση της αξιοποίησής του. Στόχος είναι να γίνει πιο δελεαστικό το πρόγραμμα και να επιτευχθεί η πλήρης απορρόφηση των συνολικά 100 εκατ. ευρώ έως το τέλος του έτους. Μεταξύ των αλλαγών που προβλέπονται:
• Οι εταιρείες θα μπορούν να υποβάλλουν αίτημα υπαγωγής για αγορά ή μίσθωση έως και 10 οχημάτων, αντί τριών που ισχύει σήμερα ή έξι για τις νησιωτικές περιοχές.
• Οι εταιρείες θα έχουν το δικαίωμα απόσυρσης ίσων οχημάτων με τον αριθμό των αιτήσεων επιδότησης
• Οι εταιρείες θα μπορούν να υποβάλλουν αιτήματα υπαγωγής για αγορά και εγκατάσταση έξυπνων φορτιστών για το 50% των οχημάτων που αιτούνται προς ενίσχυση, αρκεί η χρήση τους να είναι αμιγώς εταιρική και να μην τους εκμεταλλεύονται για εμπορικούς σκοπούς.
• Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους κλάδους τουρισμού και της διανομής κατ’ οίκον δεμάτων (courier) θα επιδοτούνται για αγορά έως 10 ηλεκτρικών ποδηλάτων, με στόχο την προώθηση της μικροκινητικότητας.
• Για τα δίκυκλα κατηγορίας από L5e έως L7e (στις οποίες περιλαμβάνονται και μικροαυτοκίνητα), θα αυξηθεί το ποσό επιδότησης στα 2.500 ευρώ, από τα 800 ευρώ, με στόχο την ενίσχυση των μικρών ηλεκτρικών δίτροχων και των μικρών τετράτροχων.
• Το μέτρο της υποχρεωτικής αγοράς του ηλεκτρικού οχήματος μετά τη λήξη του leasing θα καταργηθεί.
• Η συνολική επιδότηση για τα ταξί θα ανεβεί στις 5.500 ευρώ, από 2.500 ευρώ που ισχύει σήμερα.
Αποτελέσματα έρευνας
Για τον «θάνατο» των οχημάτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης κάνει λόγο πρόσφατη έρευνα του Διεθνούς Συμβουλίου για τις Μεταφορές, που υποστηρίζει ότι οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα επιβατικά ηλεκτρικά οχήματα είναι κατά 60%-68% λιγότερες (για ένα μεσαίο Ι.Χ. αυτοκίνητο).
Ακόμη και στην περίπτωση της χρήσης βιοκαυσίμων, η έρευνα υποστηρίζει ότι τα οχήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης θα συνεχίσουν να είναι πιο ρυπογόνα από ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, ενώ επισημαίνεται ότι οι κινητήρες εσωτερικής καύσης θα πρέπει να καταργηθούν σταδιακά κατά το χρονικό διάστημα 2030-2035.
Συνεργεία «υψηλής τάσης» προ των πυλών
Προϋπόθεση για τη διεύρυνση της ηλεκτροκίνησης είναι η διευκόλυνση της διαδικασίας συντήρησης των οχημάτων. Ετσι, καθορίστηκαν οι προϋποθέσεις και οι τεχνικές προδιαγραφές ίδρυσης και λειτουργίας συνεργείων αυτοκινήτων που θα τα επισκευάζουν και θα τα συντηρούν. Πριν από λίγες ημέρες εκδόθηκε η σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) που καθορίζει τις λεπτομέρειες και τα χαρακτηριστικά που θα διέπουν τα ανεξάρτητα συνεργεία επισκευής και συντήρησης ηλεκτροκίνητων οχημάτων (πέραν των εξουσιοδοτημένων συνεργείων από τους κατασκευαστές).
Η ΚΥΑ «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων αναγγελίας έναρξης λειτουργίας των συνεργείων που εκτελούν εργασίες επισκευής και συντήρησης σε οχήματα υψηλής τάσης» προσδιορίζει ότι όχημα υψηλής τάσης, μεταξύ άλλων, είναι αυτό που χρησιμοποιεί συσσωρευτές υψηλής τάσης, δηλαδή άνω των 30V εναλλασσόμενου ρεύματος ή 60V συνεχούς ρεύματος για την τροφοδοσία των ηλεκτροκινητήρων. Κάθε συνεργείο οχημάτων υψηλής τάσης οφείλει να διαθέτει έναν κύριο χώρο επισκευής και συντήρησης, επιφανείας τουλάχιστον 24 τ.μ. Θα πρέπει να διαθέτει ειδική σήμανση απαγόρευσης εισόδου στους μη έχοντες εργασία (αλυσίδα πάνω σε κολονάκια και ευδιάκριτες πλαστικές πινακίδες απαγόρευσης), ενώ κατά την παραμονή ηλεκτροκίνητου οχήματος στον χώρο θα πρέπει να τοποθετηθεί πάνω στο παρμπρίζ του ειδική ευδιάκριτη πινακίδα (προειδοποίηση ότι πρόκειται για όχημα υψηλής τάσης) και το όνομα του τεχνίτη του συνεργείου.
Ταυτόχρονα, τα συνεργεία θα πρέπει να διαθέτουν ειδικό χώρο εναπόθεσης, επισκευής ή φύλαξης της μπαταρίας του οχήματος υψηλής τάσης, ελάχιστης επιφάνειας 15 τ.μ. Ο συγκεκριμένος χώρος θα είναι περιμετρικά κλειστός και η είσοδός του θα διαθέτει πόρτα ύψους τουλάχιστον 2 μ. Στην περίπτωση που δεν είναι δυνατή η ύπαρξη ειδικού χώρου εναπόθεσης, επισκευής ή φύλαξης της μπαταρίας εντός του συνεργείου, απαιτείται η σύμβαση με φορέα διαχείρισης μπαταριών ή με εισαγωγέα αυτοκινήτων και η ύπαρξη ειδικού κιβωτίου μεταφοράς μπαταριών. Ο χώρος αναμονής και ελέγχου του οχήματος υψηλής τάσης θα πρέπει να έχει ελάχιστο εμβαδό 32,2 τ.μ. και εκεί θα παραμένει το όχημα από τη στιγμή της παραλαβής του από τον ιδιοκτήτη μέχρι την είσοδο στον χώρο επισκευής και συντήρησης. Ο χώρος αναμονής και ελέγχου επιβάλλεται περιμετρικά να ασφαλίζεται επίσης με ειδική σήμανση.