«Το ταξίδι έγινε το 1984», μας λέει η Έρη Ρίτσου στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής για τη μοναδική φορά που ταξίδεψε μαζί με τον πατέρα της, τον ποιητή Γιάννη Ρίτσο, και τον Μίκη Θεοδωράκη. Αφορμή υπήρξε η πρώτη παρουσίαση της 7ης Συμφωνίας του Θεοδωράκη στον Μουσικό Μάιο της Μόσχας και από εκεί θα ακολουθούσε η Δρέσδη, η Λειψία και η Σόφια. Στο πρώτο μέρος της Συμφωνίας περιλαμβανόταν και η Εαρινή Συμφωνία του Ρίτσου και κάπως έτσι δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για να ταξιδέψουν όλοι μαζί.
«Ηταν κάτι εντυπωσιακό. Ο Θεοδωράκης ήταν ένας τεράστιος άνθρωπος, κυριολεκτικά, και σαν προσωπικότητα. Καθόμασταν στριμωγμένοι σε ένα μικρό αεροπλάνο που μας πήγαινε στη Μόσχα και δεν χωρούσαν τα πόδια του στο κάθισμα. Ηταν όμως τόσο ενθουσιασμένος με την προοπτική της συναυλίας που δεν τον ενοχλούσε τίποτα. Είχε μια χαρά για τη ζωή και τους ανθρώπους», μας λέει η κ. Ρίτσου.
Οταν προσγειώθηκαν στη ρωσική πρωτεύουσα, τα πάντα στην πόλη ήταν κλειστά. Για καλή τους τύχη ήταν μαζί τους ο Θεόδωρος Κρίτας, γνωστός για τις μετακλήσεις ρωσικών θιάσων και μπαλέτων, που γνώριζε προσωπικά τον μάγειρα του ξενοδοχείου και κάπως έτσι οι ταξιδιώτες από την Αθήνα χόρτασαν την πείνα τους. Την επόμενη μέρα τούς περίμεναν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης σε μια μεγάλη συνέντευξη Τύπου για την παρουσίαση της συναυλίας, η οποία όμως δεν εξελίχθηκε όπως μάλλον θα περίμεναν οι δημοσιογράφοι. Η Σοβιετική Ενωση στήριζε την οικονομία της Κούβας αγοράζοντας κουβανική ζάχαρη, αλλά οι σχέσεις των δύο χωρών περνούσαν από διάφορες διακυμάνσεις και ο Θεοδωράκης είχε μια ευαισθησία για τη χώρα στην οποία είχε ταξιδέψει το 1981 και είχε δώσει συναυλία παρουσία του Φιντέλ Κάστρο.
«Οι δημοσιογράφοι άρχισαν τις ερωτήσεις για τη συναυλία και το έργο, αλλά εκείνος τους είπε ότι αυτά είναι δευτερεύοντα πράγματα. “Δεν μπορεί”, τους είπε, “η Σοβιετική Ενωση να πάψει τις εισαγωγές ζάχαρης από την Κούβα”. Οι δημοσιογράφοι έμειναν άφωνοι», θυμάται η Ερη Ρίτσου.
«Παθιαζόταν με τα πράγματα, ήταν ανάγκη να τα βγάλει προς τα έξω. Δεν τον ενδιέφερε αν ήταν η ώρα να μιλήσει για κάτι άλλο. Ο,τι είχε στην καρδιά του και τον ενδιέφερε θα το έβγαζε έξω. Ηταν αυθόρμητος και ίσως γι’ αυτό κάποιες από τις δηλώσεις και τις ενέργειές του φαίνονταν παράξενες. Οταν παθιαζόταν με τα πράγματα ήταν σαν ένα μεγάλο παιδί», σημειώνει. «Είναι τεράστια η απώλεια. Δεν πρόκειται να υπάρξει άλλος Θεοδωράκης».
• Την ιδιαίτερη λύπη της για «την απώλεια του μεγάλου Ελληνα καλλιτέχνη» εξέφρασε η κινεζική πρεσβεία στην Αθήνα, σημειώνοντας: «Το έργο και οι ιδέες του έχουν παγκόσμια απήχηση και ήταν γνωστά και αγαπητά και στην Κίνα, ενώ ήταν πάντα υπέρ της ενίσχυσης των διμερών σχέσεων».