Σε άριστο εργαλείο για την πρόληψη των δασικών πυρκαγιών αναδεικνύονται τα μονοπάτια. Από τη μια πλευρά, ενισχύοντας την παρουσία των ανθρώπων μέσα στη φύση γίνονται ευκολότερα αντιληπτές φωτιές στο ξεκίνημά τους ή και απλώς εστίες προβλημάτων. Από την άλλη, μπορούν να βοηθήσουν στην προσέγγιση ενός μετώπου, σε σημεία όπου τα οχήματα δεν μπορούν να κινηθούν.
«Ο περισσότερος κόσμος νομίζει ότι αντιπυρικές ζώνες είναι μόνο αυτές που ανοίγονται με μπουλντόζα, εμποδίζοντας τη φωτιά να περάσει από τη μία περιοχή στην άλλη. Τα τελευταία χρόνια, όμως, έχουμε δει φωτιές να διασχίζουν εθνικές οδούς με έξι ρεύματα κυκλοφορίας. Αρα η αποτελεσματικότητά τους δεν είναι απαραιτήτως συνάρτηση του πλάτους τους», εκτιμά ο Φοίβος Τσαραβόπουλος, επικεφαλής της ΚΟΙΝΣΕΠ «Μονοπάτια της Ελλάδας» (Paths of Greece). «Προφανώς τα μονοπάτια δεν μπορούν να ανασχέσουν την επέκταση μιας πυρκαγιάς, μπορούν ωστόσο να παίξουν ρόλο στην πρόληψη, ακόμα και στην κατάσβεση των πυρκαγιών, αν οι πυροσβεστικές δυνάμεις έχουν γνώση της περιοχής».
Η κύρια συνεισφορά τους είναι ότι οδηγούν ανθρώπους μέσα στη φύση, σε περιοχές όπου δεν φτάνουν τα οχήματα, συχνά εξαιρετικά δύσβατες. «Οταν τα μονοπάτια περπατιούνται, τότε έχεις μια διαρκή κίνηση ανθρώπων μέσα σε μια δασική περιοχή. Σε περίπτωση που ξεσπάσει μια πυρκαγιά και υπάρχουν άνθρωποι στην περιοχή θα γίνει εύκολα αντιληπτή και αν είναι περιορισμένη μπορεί οι ίδιοι οι περιπατητές να την κατασβέσουν. Επίσης, οι πεζοπόροι θα εντοπίσουν τα προβλήματα: σκουπίδια, ξεραμένα κλαδιά, κομμένα καλώδια, αλλά και παράνομες δραστηριότητες. Τέλος, μονοπάτια που περπατιούνται συχνά μπορούν να προλάβουν κακόβουλα σχέδια εμπρησμού, καθώς η συχνή κίνηση πεζοπόρων λειτουργεί αποτρεπτικά στην προετοιμασία τους», εκτιμά ο κ. Τσαραβόπουλος. Οι νέες τεχνολογίες διευκολύνουν την ενεργό συμμετοχή των πεζοπόρων στην προστασία των περιοχών αυτών. «Εμείς προσπαθούμε να καταστήσουμε τους πεζοπόρους ενημερωμένους και ενεργούς συμμάχους των δυστυχώς χρονίως υποστελεχωμένων δασικών υπηρεσιών και της πολιτικής προστασίας. Χάρη στις ιστοσελίδες και στις ειδικές εφαρμογές για μονοπάτια, οι πεζοπόροι μπορούν να ενημερώσουν άμεσα τον φορέα διαχείρισης ενός μονοπατιού για όποιο επικίνδυνο σημείο διέσχισαν, ζητώντας την κατάλληλη παρέμβαση».
Με την αύξηση του πεζοπορικού τουρισμού τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες περιοχές συντηρούν τις παλιές διαδρομές ή ανοίγουν νέες, μέσω ειδικών ή εταιρειών που εξειδικεύονται σε αυτό τον χώρο. «Τα μονοπάτια συνήθως τα φροντίζουν οι δήμοι – κάποιες φορές αναθέτουν σε εμάς και τη συντήρησή τους. Υπάρχουν και άλλα μοντέλα για αυτό: στα Κύθηρα, για παράδειγμα, έχουμε φτιάξει ένα δίκτυο υιοθεσίας μονοπατιών, όπου πολίτες ή εταιρείες αναλαμβάνουν να φροντίζουν κάποιο κομμάτι», λέει ο κ. Τσαραβόπουλος. «Το σημαντικότερο με τα μονοπάτια είναι ότι οι ντόπιοι συνειδητοποιούν ότι οι περιοχές αυτές δεν είναι απλώς ένας λόγγος. Στα Κύθηρα και στη Σίφνο οι ντόπιοι οργανώνουν εκδρομές μία φορά τον μήνα, με εκατοντάδες συμμετέχοντες. Ετσι γνωρίζουν καλύτερα την ύπαιθρο του νησιού τους, ευαισθητοποιούνται και συμμετέχουν ενεργά στην προστασία τους, είτε με καθαρισμούς είτε απλώς με την παρουσία τους».