Συνήθως επικαλούνται αμέλεια. Υποστηρίζουν ότι δεν πρόλαβαν να κλείσουν ραντεβού, ότι το είχαν στην άκρη του μυαλού τους αλλά μετέθεταν την ημερομηνία για αργότερα. Αυτές τις δικαιολογίες ακούει όλο και πιο συχνά από ανεμβολίαστους ασθενείς στη μονάδα COVID-19 του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Ηρακλείου ο επίκουρος καθηγητής Παθολογίας Θεοδόσιος Φιλιππάτος. Ο βαθμός ειλικρίνειας είναι δύσκολο να ιχνηλατηθεί. «Δεν ξέρω εάν εκφράζουν μια αλήθεια, ή πρόκειται για αμυντικό μηχανισμό», λέει. «Ζούμε ένα κύμα στο οποίο περίπου το 90% όσων νοσηλεύονται είναι ανεμβολίαστοι».
Κατά τα πρώτα δύο κύματα της πανδημίας η Κρήτη δεν δέχτηκε την επιβάρυνση που είχαν άλλες περιοχές της χώρας. Η απόστασή της από την ηπειρωτική Ελλάδα σε συνδυασμό με τα πιο αυστηρά περιοριστικά μέτρα που είχαν τεθεί τότε σε ισχύ λειτούργησαν οχυρωματικά απέναντι στη διασπορά του ιού. Μέσα στο καλοκαίρι του 2021, όμως, ήταν ένα από τα πρώτα μέρη που ήρθε αντιμέτωπο με το τέταρτο κύμα, κυρίως λόγω του πιο μεταδοτικού στελέχους «Δέλτα», της γενικευμένης μη χρήσης προστατευτικών μέτρων σε χωριά και τουριστικούς προορισμούς, αλλά και της στάσης μερίδας ντόπιων οι οποίοι, αν και είχαν τη δυνατότητα, δεν είχαν εμβολιαστεί. Υγειονομικοί της Κρήτης που μίλησαν στην «Κ» αναφέρουν ότι δεν περίμεναν τόσο νωρίς την εκδήλωση αυτού του κύματος και τη συνακόλουθη πίεση στο δικό τους έργο.
Ο Ανέστης Κιούλπαλης, διευθυντής στη ΜΕΘ του Βενιζέλειου Νοσοκομείου, λέει ότι στα τέλη Μαΐου δεν είχαν κανέναν νοσηλευόμενο με κορωνοϊό στην εντατική και ότι έπειτα από αρκετά εξιτήρια και οι απλές κλινικές COVID είχαν αποφορτιστεί σημαντικά. Από τις εννιά κλίνες που είχαν διαθέσει το προηγούμενο διάστημα στη ΜΕΘ του Βενιζελείου για τις ανάγκες της πανδημίας σχεδίαζαν να αξιοποιήσουν μέσα στο καλοκαίρι μόνο δύο. Η ύφεση όμως δεν κράτησε πολύ. Χρειάστηκε να διαθέσουν ξανά περισσότερα κρεβάτια. «Μέσα στον Ιούλιο γίνονταν πέντε και δέκα εισαγωγές κάθε ημέρα στην κλινική και ορισμένοι εξ αυτών στην πορεία έπρεπε να εισαχθούν στην εντατική», τονίζει ο κ. Κιούλπαλης. Οπως παρατηρεί ο ίδιος, κατά μέσον οι ασθενείς που νοσηλεύονται σήμερα στη ΜΕΘ είναι 50 ετών, ανεμβολίαστοι στη συντριπτική πλειονότητά τους.
Αντίστοιχα, στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας στη ΜΕΘ του ΠΑΓΝΗ από τους 15 νοσηλευόμενους με COVID-19 οι 14 ήταν ανεμβολίαστοι. Ο διευθυντής της ΜΕΘ Δημήτρης Γεωργόπουλος παρατηρεί ότι εάν είχαν προχωρήσει περισσότερο οι εμβολιασμοί στον ντόπιο πληθυσμό θα είχαν και πιο πολλά κρεβάτια διαθέσιμα για τις ανάγκες άλλων ασθενών πέραν της πανδημίας.
Στον εγχώριο και στον διεθνή Τύπο αυτό το καλοκαίρι είχαν κυριαρχήσει τίτλοι που εμφάνιζαν την Κρήτη «στο κόκκινο», καθώς επί πολλές ημέρες Ηράκλειο και Χανιά κατέγραφαν υψηλούς αριθμούς νέων κρουσμάτων. Ενδεικτικά για το πενθήμερο 10/8 – 14/8 ο ΕΟΔΥ είχε ανακοινώσει συνολικά 1.229 νέα κρούσματα στο Ηράκλειο και 733 στα Χανιά. Τις τελευταίες ημέρες οι αριθμοί φαίνεται να έχουν υποχωρήσει, ο ρυθμός νέων εισαγωγών είναι σταθερός και όπως παρατηρεί ο καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων και υπεύθυνος της μονάδας COVID-19 στο ΠΑΓΝΗ Διαμαντής Κοφτερίδης, «το σύστημα δεν έχει υπερβεί τις δυνατότητές του».
Εστίες υπερμετάδοσης
Κανείς όμως δεν μπορεί να κάνει ασφαλείς εκτιμήσεις για την επόμενη ημέρα. «Στα χωριά κυκλοφορούν χωρίς μάσκες και μπαίνουν στα μαγαζιά. Πανηγύρια, γάμοι, βαφτίσεις, υπάρχουν άπειρες εστίες υπερμετάδοσης και ανησυχώ τι θα γίνει όταν ανοίξουν τα σχολεία», λέει ο κ. Κιούλπαλης. «Οι προβλέψεις για το επόμενο διάστημα είναι πάντα παρακινδυνευμένες. Πρέπει οι πολίτες να εμβολιαστούν για να γλιτώσουν τη βαριά νόσο, να γλιτώσουν το νοσοκομείο. Τα εμβόλια προστατεύουν και πρέπει να τους βοηθήσουμε να ξεπεράσουν τους φόβους τους», αναφέρει ο κ. Κοφτερίδης.
Στα τέλη Αυγούστου κατά την επίσκεψη της «Κ» στο ΠΑΓΝΗ νοσηλεύονταν εκείνη την ημέρα 41 ασθενείς στους θαλάμους των κλινικών COVID-19. Για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες που μπορεί να προέκυπταν σε κάθε εφημερία το νοσοκομείο είχε αναπτύξει τρεις κλινικές. Ο Γιάννης Ακουμιανάκης, ειδικευόμενος Παθολογίας, λέει ότι ορισμένες εφημερίες ήταν αρκετά δύσκολες με κάποιους ασθενείς των οποίων η κλινική εικόνα επιβαρυνόταν ραγδαία μέσα σε λίγες ώρες. Παράλληλα, η χρήση της προστατευτικής ενδυμασίας με τη ζέστη δυσχέραινε ακόμη περισσότερο την αποστολή τους.
«Ενάμιση χρόνο μετά την έναρξη της πανδημίας η συγκυρία μας βρίσκει αρκετά κουρασμένους γιατί είναι το τέταρτο κύμα κατ’ εξακολούθηση και ήρθε πιο γρήγορα απ’ ό,τι το περιμέναμε», λέει στην «Κ» η Εφη Βογιατζιδάκη, προϊσταμένη των νοσηλευτών στη μονάδα αντιμετώπισης κορωνοϊού. Οπως επισημαίνει, από τους 18 νοσηλευτές οι επτά είχαν προλάβει να λείψουν με άδεια μέχρι τον Ιούλιο. «Μετά ήρθε, και ορθά, η αναστολή αδειών και μας βρήκε εδώ. Ερχεται το τσουνάμι που περιμένουμε και είμαστε εδώ και πρέπει πραγματικά να ισορροπήσεις οικογένεια και δουλειά και προσωπική κόπωση και να προχωρήσεις. Δεν έχουμε χάσει τη διάθεσή μας για το καλύτερο», λέει.
Η ίδια τονίζει ότι «δεν είναι οι τουρίστες αυτοί που φέρνουν τον κορωνοϊό» στην Κρήτη. «Οταν είσαι σε ένα περιβάλλον που όλοι βιώνουν διακοπές και εσύ χαλαρώνεις, κακά τα ψέματα. Θα θυμηθείς να βάλεις τη μάσκα σου αλλά και λίγο να σου πέσει δεν θα τη σηκώσεις κιόλας», λέει για τη μη τήρηση των μέτρων από συμπολίτες της. Αντίστοιχα, ο κ. Γεωργόπουλος παρατηρεί ότι στη ΜΕΘ του ΠΑΓΝΗ όλο το καλοκαίρι είχαν νοσηλεύσει μόνο έναν τουρίστα, ο οποίος είχε έρθει για άλλη αιτία στο νοσοκομείο και διαπιστώθηκε ότι έπασχε από COVID-19.
Σε αντιδιαστολή με την τοπική κοινωνία το ποσοστό των εμβολιασμένων υγειονομικών ήταν πολύ μεγάλο. Προς τα τέλη Αυγούστου τα νούμερα που είχε στη διάθεσή του ο διοικητής του ΠΑΓΝΗ, Γιώργος Χαλκιαδάκης, ήταν ενθαρρυντικά. Από τους 616 γιατρούς είχαν εμβολιαστεί οι 606 και από τους 950 νοσηλευτές οι 838 είχαν εμβολιαστεί πλήρως, οι 37 είχαν λάβει την πρώτη δόση, 29 είχαν νοσήσει και δύο είχαν απαλλαγή για ιατρικούς λόγους. Τις επόμενες ημέρες αναμενόταν να αυξηθούν και άλλο οι εμβολιασμένοι υγειονομικοί. «Ζούμε μαζί με τους ασθενείς την αγωνία τους με αυτόν τον ιό. Η λύση, η πρόληψη για να μη νοσήσει κάποιος σοβαρά, είναι το εμβόλιο», λέει ο κ. Φιλιππάτος.