Την Παρασκευή το πρωί, την ώρα που ο ήλιος ανέτειλε πάνω από το Κιγκάλι –την πρωτεύουσα της Ρουάντας που βρίσκεται στην καρδιά της αφρικανικής ηπείρου– ένα αεροσκάφος C-130 της ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας διέσχιζε τον καθαρό ουρανό πάνω από το αεροδρόμιο. Στην «κοιλιά» του αεροσκάφους βρίσκονταν 200.000 δόσεις του εμβολίου της AstraZeneca, οι οποίες ήδη από τις αρχές της εβδομάδας άρχισαν να μεταφέρονται στις αγροτικές επαρχίες της Ρουάντας για να εμβολιάσουν τους ηλικιωμένους πολίτες της χώρας. Πρόκειται για το πιο πρόσφατο βήμα της «διπλωματίας των εμβολίων» από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία ξεκίνησε τον Ιούνιο με τις πρώτες παραδόσεις 20.000 δόσεων στη γειτονική Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, και πλέον επεκτείνεται σε διάφορες χώρες του πλανήτη.
Με την παράδοση στη Ρουάντα να ολοκληρώνεται το περασμένο Σαββατοκύριακο, οι δωρεές εμβολίων από την Ελλάδα σε τρίτες χώρες αγγίζουν πλέον το 1,3 εκατ. δόσεις. Μεταξύ των εννέα αποδεκτών βρίσκονται γειτονικά μας κράτη –όπως η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία με 120.000 δόσεις αντίστοιχα– καθώς και χώρες της ευρύτερης περιοχής όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη (120.000), η Λιβύη (200.000), η Τυνησία (100.000) και η Ιορδανία (150.000). Επειτα από την προσθήκη της Ρουάντας στη λίστα των αποδεκτών, καθώς και την παράδοση 180.000 δόσεων στην Κένυα που έλαβε χώρα νωρίτερα μέσα στον Αύγουστο, η ανθρωπιστική διπλωματία της Ελλάδας επεκτείνεται πλέον πέρα από τα στενά γεωγραφικά όρια της περιοχής της, στρεφόμενη βαθύτερα στην αφρικανική ήπειρο.
«Η υποδοχή μας στο αεροδρόμιο ήταν εξαιρετικά θερμή», αναφέρει στην «Κ» ο επικεφαλής της Z΄ Γενικής Διεύθυνσης Διεθνούς Αναπτυξιακής και Ανθρωπιστικής Αρωγής, Αλέξανδρος Διακόπουλος, ο οποίος ταξίδεψε στη Ρουάντα για την αποστολή των εμβολίων, όπου συναντήθηκε με τον υπουργό Υγείας δρα Θαρκίς Μπούνγκα και εκπροσώπους των υπουργείων Εξωτερικών και Αμυνας της χώρας. «Η προβολή της Ελλάδας από τα τοπικά μέσα ήταν αξιοσημείωτη, ενώ με την κίνηση αυτή ανοίγει πλέον ο δρόμος για εμβάθυνση των σχέσεων των δύο χωρών», συμπληρώνει. Πράγματι, η τοπική εφημερίδα Kigali Today αναφέρθηκε με ιδιαίτερα θερμά λόγια στην κίνηση της Ελλάδας, κάνοντας λόγο για «ένα ακόμη δείγμα στενών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών».
Καθώς ο αντίκτυπος της εμβολιαστικής ανισότητας αρχίζει να γίνεται εμφανής στον παγκόσμιο επιδημιολογικό χάρτη –και την ώρα που ο εμβολιαστικός ρυθμός σε πολλά δυτικά κράτη επιβραδύνεται λόγω της πτώσης στη ζήτηση– ολοένα και περισσότερα κράτη εντείνουν την ανθρωπιστική τους διπλωματία με δωρεές δόσεων. Σε χώρες όπως η Ρουάντα ή η Λιβύη, όπου το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων παραμένει μονοψήφιο, η προσφορά αυτή είναι ζωτικής σημασίας για τη διαχείριση της πανδημίας. Αλλά και για την ίδια την Ελλάδα, η συνεισφορά στις παγκόσμιες προσπάθειες αναχαίτισης της πανδημίας είναι κάτι παραπάνω από ωφέλιμη σε υγειονομικό επίπεδο. Αλλωστε, όπως επαναλαμβάνει εδώ και μήνες ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και επιβεβαιώνεται μέρα με τη μέρα με την εμφάνιση νέων μεταλλάξεων και στελεχών σε περιοχές όπου υπάρχει υπερμετάδοση, «κανείς δεν είναι ασφαλής μέχρι να είμαστε όλοι ασφαλείς».
Η ελληνική διπλωματία των εμβολίων, ωστόσο, δεν κινείται δίχως κατεύθυνση. Οπως τονίζει στην «Κ» ο κ. Διακόπουλος, «με τις δωρεές των εμβολίων υπάρχει μια σύμπτωση των συνιστώσεων της στρατιωτικής, της κλασικής και της ανθρωπιστικής διπλωματίας της Ελλάδας». «Οσο μεγαλύτερη η σύμπτωση, άλλωστε, τόσο μεγαλύτερη η συνισταμένη και το αποτέλεσμα των προσπαθειών», συμπληρώνει.
Προτεραιότητα
Προτεραιότητα των δωρεών της κυβέρνησης αποτέλεσε η γειτονιά των Βαλκανίων, καθώς μια επιδημιολογική έξαρση και ανθρωπιστική κρίση δίπλα στα σύνορα της χώρας θα επηρέαζε σαφώς και την Ελλάδα. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, σημαντικός παράγοντας στην επιλογή των αποδεκτών ήταν επίσης και η παρουσία των Ελλήνων ομογενών, η οποία βρίσκεται πίσω από την αποστολή 100.000 δόσεων στην Ουκρανία με δέσμευση να δοθεί προτεραιότητα στην κοινότητα της Μαριούπολης. Η συγκεκριμένη κίνηση, μάλιστα, δεν πέρασε απαρατήρητη από τον Ουκρανό πρωθυπουργό Ντενίς Σμιγκάλ, ο οποίος στην τηλεφωνική συνομιλία του με τον Κυριάκο Μητσοτάκη –νωρίτερα τον Αύγουστο– ανταπέδωσε τις ευχαριστίες του πρωθυπουργού για τη στήριξη κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την υποστήριξη της Ελλάδας στο εμβολιαστικό πρόγραμμα της χώρας.
Πέρα από την εμβάθυνση των σχέσεων με τους γείτονες της χώρας, η δωρεά των εμβολίων χρησιμοποιείται πλέον από το υπουργείο Εξωτερικών για την ενεργοποίηση νέων διπλωματικών μονοπατιών. «Η Ελλάδα έχει γνωστοποιήσει τη φιλοδοξία της να διεκδικήσει θέση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, επομένως επιβάλλεται να μην είναι απούσα από τις παγκόσμιες ανάγκες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Διακόπουλος, εξηγώντας την πρόσφατη επέκταση της ανθρωπιστικής διπλωματίας των εμβολίων στην Κεντρική Αφρική και τονίζοντας πως η Ρουάντα ξεχωρίζει στην ευρύτερη περιοχή ως μια χώρα ταχέως αναπτυσσόμενη και με ιδιαίτερα οργανωμένο κρατικό μηχανισμό.
Μελλοντικοί παραλήπτες
Η ελληνική διπλωματία των εμβολίων δεν φαίνεται να δείχνει κανένα σημάδι επιβράδυνσης, καθώς παράλληλα με τη σημερινή επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια, στην Τυνησία, στη χώρα θα «ταξιδέψουν» και 100.000 εμβόλια που θα δοθούν στις Αρχές της για να αντιμετωπίσει τις επιπτώσεις της πανδημίας. Δωρεές εμβολίων έχουν ήδη δρομολογηθεί προς την Αίγυπτο (250.000 δόσεις) και το Ιράν (150.000 δόσεις), ενώ ολοκληρώνονται οι συνομιλίες για αποστολή 200.000 δόσεων στο Ιράκ στο άμεσο μέλλον. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Εξωτερικών, η Ελλάδα βρίσκεται ταυτόχρονα σε συζητήσεις για εμβολιαστική δωρεά με την Αρμενία και το Βιετνάμ – με τον χάρτη της ανθρωπιστικής διπλωματίας της Ελλάδας να εξαπλώνεται και προς τα ανατολικά.