Προσλήψεις προσωπικού – ακόμη και μέσω υποτροφιών σε φοιτητές – για τους ελέγχους των πιστοποιητικών εμβολιασμού, νόσησης ή τεστ, δυνατότητα τηλεδιδασκαλίας για μέρος των μαθημάτων, και τήρηση των μέτρων περί μασκών και αποστάσεων προτείνει η ηγεσία του ΕΚΠΑ για την διά ζώσης λειτουργία των ΑΕΙ από τον προσεχή Οκτώβριο. Η πρόταση, που κατατέθηκε τη Δευτέρα αρμοδίως στο υπ. Παιδείας, συμπλέει με την απόφαση της κυβέρνησης.
Ενδεικτικά, το ΕΚΠΑ λέει ότι «ίσως θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι έλεγχοι που θα πραγματοποιούνται με μέριμνα των ΑΕΙ να είναι δειγματοληπτικοί, πλην όμως να διενεργούνται σε καθημερινή βάση. Θα ήταν χρήσιμο ο έλεγχος των προϋποθέσεων συμμετοχής να πραγματοποιείται από τα ίδια τα μέλη του κάθε ιδρύματος, προκειμένου να είναι πιο άμεσος και αποτελεσματικός, δυστυχώς όμως η έλλειψη διοικητικού, τεχνικού και βοηθητικού προσωπικού δεν επιτρέπει μια τέτοια επιλογή». Ετσι, γι’ αυτό το έργο προτείνει ακόμη και την απόδοση ανταποδοτικών υποτροφιών σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές. Επίσης, προτείνει την προμήθεια ηλεκτρονικών συσκευών θερμομέτρησης για τις εισόδους των κτιρίων και ηλεκτρονικών συσκευών/μέσων για τον έλεγχο της γνησιότητας των πιστοποιητικών/βεβαιώσεων μέσω της αναγνωρισμένης ηλεκτρονικής εφαρμογής (covid free app).
Τέλος, το ΕΚΠΑ λέει «η τήρηση ελάχιστης απόστασης ενός ή ενός και μισού μέτρου είναι ένα σύνηθες μέτρο προστασίας, το οποίο προτείνεται από την αρμόδια Επιτροπή. Παρακαλούμε όπως εξεταστεί από την αρμόδια Επιτροπή το ποσοστό πληρότητας των χώρων όπου διεξάγεται η εκπαιδευτική διαδικασία (αιθουσών, αμφιθεάτρων, εργαστηρίων κ.λπ.), καθώς και η ελάχιστη απαιτούμενη απόσταση που θα πρέπει να τηρείται μεταξύ των φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η εφαρμογή του αναγκαίου μέτρου της τήρησης μιας ελάχιστης απόστασης ή ο καθορισμός ανώτατου ορίου παρευρισκόμενων ανάλογα με τη χωρητικότητα κάθε αμφιθεάτρου, πιθανότατα θα αναδείξει το σημαντικό πρόβλημα της έλλειψης εκπαιδευτικών χώρων, οι οποίοι επαρκούν μόνο για τις περιπτώσεις κανονικής λειτουργίας. Για τον λόγο αυτό προτείνεται να παρασχεθεί η δυνατότητα προς κάθε ΑΕΙ με αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του να οργανώνει έως ένα μέγιστο ποσοστό (π.χ. έως 35%) επί των συνολικών ωρών κάθε μαθήματος με τη χρήση μεθόδων σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης».
Όλη η πρόταση του ΕΚΠΑ
Ενόψει των ανακοινώσεων της Κυβέρνησης και της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων για τον τρόπο λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων κατά το ακαδημαϊκό έτος 2021-2022, και εν αναμονή των έκτακτων μέτρων και σχετικών υγειονομικών πρωτοκόλλων που αναμένεται να ανακοινωθούν για τη λειτουργία των Α.Ε.Ι., θα θέλαμε να θέσουμε υπ’ όψιν σας τις ακόλουθες προτάσεις και προβληματισμούς:
A. Έλεγχος τήρησης προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία
‘Ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει ιδιαίτερα είναι ο τρόπος που θα πραγματοποιείται ο έλεγχος τήρησης των προϋποθέσεων εισόδου των φοιτητών, καθώς και των μελών Δ.Ε.Π., Ε.ΔΙ.Π., Ε.Ε.Π., Ε.Τ.Ε.Π. στους χώρους όπου θα διεξάγεται η εκπαιδευτική διαδικασία. Η κατοχή των ανά περίπτωση κατάλληλων πιστοποιητικών ή βεβαιώσεων (εμβολιασμού ή νόσησης ή αρνητικού εργαστηριακού αποτελέσματος) για το σύνολο του υπό έλεγχο πληθυσμού φαντάζει εξαιρετικά δυσχερής λόγω του ιδιαίτερα μεγάλου αριθμού αυτών. Για τον λόγο αυτό ίσως θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν ότι οι έλεγχοι που θα πραγματοποιούνται με μέριμνα των Α.Ε.Ι. να είναι δειγματοληπτικοί, πλην όμως να διενεργούνται σε καθημερινή βάση. Θα ήταν χρήσιμο ο έλεγχος των προϋποθέσεων συμμετοχής να πραγματοποιείται από τα ίδια τα μέλη του κάθε Ιδρύματος, προκειμένου να είναι πιο άμεσος και αποτελεσματικός, δυστυχώς όμως η έλλειψη διοικητικού, τεχνικού και βοηθητικού προσωπικού δεν επιτρέπει μια τέτοια επιλογή, ενώ το ήδη υπάρχον μετά δυσκολίας επαρκεί για την κάλυψη των υφιστάμενων αναγκών του Ιδρύματος.
Για τους λόγους αυτούς, θα θέλαμε θέσουμε υπ’ όψιν σας και να αξιολογήσετε τις ακόλουθες δυνατότητες προκειμένου να εξασφαλιστεί η δυνατότητα διενέργειας δειγματοληπτικών, αλλά καθημερινών ελέγχων σε όλα τα κτήρια που διενεργείται εκπαιδευτική διαδικασία:
– Δυνατότητα στελέχωσης του Ιδρύματος με πρόσθετο ανθρώπινο δυναμικό, στο οποίο θα ανατεθεί αποκλειστικά η εν λόγω αρμοδιότητα για όσο χρονικό διάστημα υφίσταται η εν λόγω ανάγκη, το οποίο θα επιλέγεται είτε μέσω σύναψης σύμβασης παροχής υπηρεσιών με τη διαδικασία της απευθείας ανάθεσης, είτε μέσω διαδικασιών πρόσληψης προσωπικού. Επισημαίνεται ότι ο όποιος τρόπος επιλογής πρόσθετου προσωπικού θα πρέπει να παρέχει την απαιτούμενη ευελιξία στα Α.Ε.Ι. να δράσουν άμεσα και να ολοκληρώσουν τη διαδικασία επιλογής του το αργότερο έως την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους. Για λόγους ευελιξίας και επιτάχυνσης των διαδικασιών, προτείνεται η αξιολόγηση της δυνατότητας διενέργειας των διαδικασιών επιλογής να πραγματοποιείται είτε μέσω του Ε.Λ.Κ.Ε., είτε μέσω της Εταιρίας Αξιοποίησης και Διαχείρισης της περιουσίας του Ιδρύματος, προκειμένου να καθίσταται δυνατή η ολοκλήρωση της επιλογής του το ταχύτερο δυνατό.
– Αξιοποίηση του άρθρου 54 παρ. 2 του ν. 4009/2011 περί δυνατότητας απόδοσης ανταποδοτικών υποτροφιών σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές με την υποχρέωση εκ μέρους τους να προσφέρουν εργασία με μερική απασχόληση προς το Ίδρυμα μέχρι σαράντα (40) ώρες μηνιαίως, και ειδικότερα να υποστηρίζουν τη διαδικασία ελέγχου των πιστοποιητικών/βεβαιώσεων των εισερχομένων στο Ίδρυμα.
– Να τεθεί ρητώς ότι η τήρηση των μέτρων εναπόκειται στην ατομική ευθύνη κάθε φυσικού προσώπου, και ότι τυχόν παράβαση αυτών (π.χ. είσοδος χωρίς την ύπαρξη μιας εκ των προϋποθέσεων) θα επιφέρει ευθύνη αποκλειστικά στο φυσικό πρόσωπο και όχι στο Ίδρυμα.
B. Προμήθεια ειδών για τον πληρέστερο έλεγχο τήρησης προϋποθέσεων για τη συμμετοχή στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία
Κατά τη διαδικασία ελέγχου είναι σημαντικό κάθε Ίδρυμα να εφοδιαστεί με τα κατάλληλα τεχνικά μέσα που δύναται να συνδράμουν στην προστασία της δημόσιας υγείας και τη διασφάλιση συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία μόνο των φυσικών προσώπων που πληρούν τις προϋποθέσεις. Για τον λόγο αυτό θα ήταν χρήσιμο να προβλεφθεί η δυνατότητα προμήθειας των ακόλουθων ειδών μέσω της διαδικασίας της απευθείας ανάθεσης:
– ηλεκτρονικών συσκευών εξ αποστάσεως θερμομέτρησης, οι οποίες θα τοποθετηθούν στις εισόδους των κτιρίων που διεξάγεται εκπαιδευτική διαδικασία προκειμένου να καθίσταται δυνατή η θερμομέτρηση των εισερχομένων και να εμποδίζεται η είσοδος των εμπύρετων φυσικών προσώπων.
– ηλεκτρονικών συσκευών/μέσων για τον έλεγχο της γνησιότητας των πιστοποιητικών/βεβαιώσεων μέσω της αναγνωρισμένης ηλεκτρονικής εφαρμογής (covid free app).
Γ. Υγειονομικά μέτρα κατά τη χρήση αμφιθεάτρων, αιθουσών κλπ
Η τήρηση ελάχιστης απόστασης ενός (1) ή ενός και μισού (1,5) μέτρου είναι ένα σύνηθες μέτρο προστασίας, το οποίο προτείνεται από την αρμόδια Επιτροπή, ως αναγκαίο μέτρο προστασίας της δημόσιας υγείας και τον περιορισμό του κινδύνου διασποράς του covid-19. Παρακαλούμε όπως εξεταστεί από την αρμόδια Επιτροπή το ποσοστό πληρότητας των χώρων όπου διεξάγεται η εκπαιδευτική διαδικασία (αιθουσών, αμφιθεάτρων, εργαστηρίων κλπ), καθώς και η ελάχιστη απαιτούμενη απόσταση που θα πρέπει να τηρείται μεταξύ των φυσικών προσώπων που συμμετέχουν στην εκπαιδευτική διαδικασία.
Δ. Δυνατότητα παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης για θεωρητικά μαθήματα & παράλληλης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ταυτόχρονα με τη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία, όπου αυτό είναι δυνατό.
Η εφαρμογή του αναγκαίου μέτρου της τήρησης μιας ελάχιστης απόστασης ή ο καθορισμός ανώτατου ορίου παρευρισκόμενων ανάλογα με τη χωρητικότητα κάθε αίθουσας/αμφιθεάτρου, πιθανότατα θα αναδείξει το σημαντικό πρόβλημα της έλλειψης αμφιθεάτρων, αιθουσών και λοιπών εκπαιδευτικών χώρων, οι οποίοι επαρκούν μόνο για τις περιπτώσεις κανονικής λειτουργίας. Για τον λόγο αυτό προτείνεται να παρασχεθεί η δυνατότητα προς κάθε Α.Ε.Ι. με αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του να οργανώνει έως ένα μέγιστο ποσοστό (π.χ. έως 35%) επί των συνολικών ωρών κάθε μαθήματος με τη χρήση μεθόδων σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. Το εν λόγω εργαλείο θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος περιορισμού του προβλήματος των αιθουσών/ αμφιθεάτρων, ενώ παράλληλα δύναται παράλληλα να εξασφαλίσει τη δια ζώσης εκπαίδευση για όλα τα μαθήματα ενός προγράμματος σπουδών. Για παράδειγμα προτείνεται ένα μάθημα συνολικής διάρκειας τριάντα έξι (36) ωρών, το οποίο διδάσκεται τρείς (3) φορές εβδομαδιαίως από δύο (2) ώρες, να διδάσκεται δύο (2) φορές εβδομαδιαίως δια ζώσης και μία (1) φορά με μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Η επαναφορά στην κανονικότητα και η διασφάλιση της δια ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας, με κάθε δυνατό μέσο, είναι αναμφισβήτητα προτεραιότητα, ωστόσο είναι σημαντικό να παρασχεθεί το νομικό εργαλείο ένα μόνο μέρος κάθε μαθήματος του προγράμματος σπουδών να διενεργείται εξ αποστάσεως, εφόσον το επιτρέπει η φύση του διδασκόμενου μαθήματος και υφίσταται αιτιολογημένα η ανάγκη διενέργειάς του εξ αποστάσεως κατά το μέρος αυτό. Η σχετική αναγκαιότητα θα πρέπει να αιτιολογείται ειδικώς και επαρκώς με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Ιδρύματος, και το ανώτατο όριο ωρών ανά μάθημα και ανά πρόγραμμα σπουδών, που θα μπορεί να διενεργείται με μεθόδους εξ αποστάσεως να είναι περιορισμένο, έτσι ώστε να μην διασαλεύεται η συνέχιση της δια ζώσης εκπαίδευσης και όλοι οι φοιτητές να δύνανται να προσέρχονται στο φυσικό τους περιβάλλον, το Πανεπιστήμιο.
Επιπλέον, της ως δυνατότητας της εξ αποστάσεως οργάνωσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, θα θέλαμε να εξετάσετε τη δυνατότητα παράλληλης μετάδοσης της εκπαιδευτικής διαδικασίας που διενεργείται δια ζώσης εντός των χώρων των Α.Ε.Ι. με ηλεκτρονικά μέσα για τις επιστημονικές περιοχές, όπου το επιτρέπει η φύση του διδασκόμενου μαθήματος, και ιδίως για τα θεωρητικά και σεμιναριακά μαθήματα, όπως προσφάτως διαπιστώσαμε ότι προβλέφθηκε για τις εκπαιδευτικές δομές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
Η εν λόγω δυνατότητα μπορεί να επιλύσει πολλά προβλήματα που θα αναδειχτούν με την έναρξη του ακαδημαϊκού έτους. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η εν λόγω δυνατότητα θα εξασφαλίζει τα αναγκαία μέσα συμμετοχής στην εκπαιδευτική διαδικασία: α) των νοσήσαντων φοιτητών από covid-19, β) των φοιτητών που έχουν αξιολογηθεί ως στενές επαφές και έχουν τεθεί σε κατάσταση καραντίνας, γ) των ευπαθών ομάδων που θα επιθυμούν να αποφύγουν τον συγχρωτισμό με άλλο πληθυσμό, πλην όμως δεν επιθυμούν να στερηθούν τη συμμετοχή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία, δ) των φοιτητών που συνοικούν με ευπαθείς ομάδες και ο συγχρωτισμός τους με άλλο πληθυσμό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες μετάδοσης του ιού προς τους συνοικούντες. Με τον τρόπο αυτό, η εκπαιδευτική διαδικασία θα συνεχίζεται απρόσκοπτα προς όφελος όλης της Πανεπιστημιακής Κοινότητας. Άλλωστε αξίζει να σημειωθεί ότι ο αριθμός των φοιτητών προς τους οποίους παρέχεται η εκπαιδευτική διαδικασία δύναται να διαφέρει σημαντικά ανά περίπτωση, με αποτέλεσμα πολλές φορές οι υπάρχουσες υποδομές να μην εξασφαλίζουν πάντοτε τη δυνατότητα συμμετοχής όλων όσων επιθυμούν να παρακολουθήσουν ένα μάθημα με αποτέλεσμα να δημιουργούνται υψηλά επίπεδα συγχρωτισμού.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ένα μάθημα του α΄ ακαδημαϊκού εξαμήνου ενός προπτυχιακού προγράμματος σπουδών δύναται να παρακολουθείται από τους πρωτοετείς φοιτητές, αλλά και από φοιτητές κάθε άλλου έτους, ακόμη και επί πτυχίω, οι οποίοι οφείλουν το μάθημα ή επιθυμούν να επαναξιολογηθούν σε αυτό. Το εν λόγω δικαίωμα δεν πρέπει να στερείται από κανένα δικαιούχο, πλην όμως η ενάσκησή του συνεπάγεται τον πιθανό – εάν όχι βέβαιο- συνωστισμό εντός των χώρων εκπαίδευσης. Για τον λόγο αυτό θα ήταν σκόπιμο στη δια ζώσης εκπαιδευτική διαδικασία να συμμετέχουν κατά προτεραιότητα οι φοιτητές που υπάγονται στο έτος όπου διδάσκεται το μάθημα σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών, αλλά να μην στερείται και το δικαίωμα προς τους φοιτητές των υπολοίπων ετών του προγράμματος σπουδών να παρακολουθήσουν το εν λόγω μάθημα.
Ε. Παροχή έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών
Η συνέχιση της πανδημίας, αλλά και η εφαρμογή των έκτακτων μέτρων από τον κίνδυνο περαιτέρω διασποράς της αυξάνει τις ανάγκες του Ιδρύματος τόσο σε προμήθεια ειδών, όπως υλικά καθαριότητας, αντισηπτικά, ηλεκτρονικά μέσα, ως αναφέρθηκαν ανωτέρω, αλλά και προμήθεια υπηρεσιών, όπως την απασχόληση πρόσθετου προσωπικού για τον έλεγχο των πιστοποιητικών/βεβαιώσεων εμβολιασμού, νόσησης και αρνητικού εργαστηριακού ελέγχου. Για όλους τους ανωτέρω λόγους κρίνεται παραπάνω από αναγκαία η οικονομική υποστήριξη από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, μέσω της χορήγησης έκτακτης επιχορήγησης για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών που ανακύπτουν από την εφαρμογή των ως άνω μέτρων.