Το τραγικό κόστος της πανδημίας φθάνει τα 4,7 εκατομμύρια θανάτους ανθρώπων, οι περισσότεροι εκ των οποίων είχαν υποκείμενα νοσήματα. Πέρα από τις επιπτώσεις στην υγεία, υπάρχουν ακόμη σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές απώλειες σε όλο τον κόσμο. Αναμένεται να διευρυνθούν οι απώλειες το επερχόμενο φθινόπωρο και χειμώνα. Μια ευνοούμενη πολιτεία πρέπει πρώτα και κύρια να προστατεύσει τους πραγματικά ευάλωτους και αδύναμους μπροστά στην πανδημία.
Στη χώρα μας το φθινόπωρο ξεκίνησε έχοντας εμβολιαστεί μόνο το 56% του πληθυσμού με δύο δόσεις. Αντίστοιχα ποσοστά σε άλλες μεσογειακές χώρες αναδεικνύουν πόσο χαμηλό είναι αυτό το ποσοστό εμβολιασμού. Στη Γαλλία οι πλήρως εμβολιασμένοι φθάνουν το 64%, στην Ιταλία το 66%, στην Ισπανία, το 77% και στην Πορτογαλία το 83%.
Το συνολικό χαμηλό ποσοστό εμβολιασμένων, το υψηλό ποσοστό ανεμβολίαστων στις ηλικίες άνω των 60 ετών (περίπου το 20%), η χαμηλή φθινοπωρινή θερμοκρασία και το άνοιγμα των σχολείων διαμορφώνουν ιδανικές συνθήκες υπερμετάδοσης του ιού το επόμενο χρονικό διάστημα στη χώρα μας.
Οι μαθητές, άθελά τους, θα μεταφέρουν τον ιό στο σπίτι τους. Στη συνέχεια στους γονείς τους και μετά στους ηλικιωμένους της οικογένειας. Ηδη τα πρώτα δεδομένα επιβεβαιώνουν τα αυξημένα κρούσματα στους μαθητές και προδιαγράφουν τη διαδρομή του ιού από τα σχολεία προς τους ανεμβολίαστους και κυρίως προς τους ηλικιωμένους.
Είναι προφανές πως οι προσπάθειες αντιμετώπισης της πανδημίας θα πρέπει να εστιαστούν στο να εμποδίσουν να φθάσει ο ιός στα ηλικιωμένα ανεμβολίαστα άτομα άνω των 60 ετών, όπου μπορούν να υπάρξουν απώλειες ζωών. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία από την Αγγλία, το 98% των θανάτων αφορά μη εμβολιασμένα άτομα. Με βάση τα στοιχεία του Ισραήλ, το 90% των σοβαρών νοσηλειών άνω των 60 ετών προέρχεται από τους μη εμβολιασμένους. Το υπόλοιπο 10% σοβαρών νοσηλειών αφορά εμβολιασμένα άτομα με υποκείμενα νοσήματα κατά ποσοστό 94%. Η τρίτη δόση εμβολιασμού για τους έχοντες υποκείμενα νοσήματα θα μειώσει τους θανάτους, όπως δείχνουν τα τελευταία στοιχεία από το Ισραήλ. Πρόσφατα δεδομένα της Ιταλίας επιβεβαιώνουν ότι τα εμβόλια προστατεύουν κατά 93% από τη νοσηλεία, κατά 96% από την εισαγωγή στις ΜΕΘ και κατά 96% από τους θανάτους.
Οι περιπτώσεις των ανεμβολίαστων χρειάζονται συγκεκριμένες ενέργειες για να προστατευθούν. Το ιδανικό θα ήταν να αυξηθούν οι εμβολιασμοί στους άνω των 60 ετών, πράγμα δύσκολο καθόσον δεν υπάρχει προθυμία. Οπότε η τήρηση των στοιχειωδών μέτρων προστασίας είναι επιβεβλημένη. Μέτρα όπως η υποχρεωτική χρήση μάσκας όταν ερχόμαστε σε επαφή με ανεμβολίαστους ηλικιωμένους, η τήρηση των αποστάσεων, πλύσιμο χεριών, εξαερισμός χώρων κ.λπ., θα πρέπει να τηρούνται ευλαβικά από όλους και κυρίως από τους
μη εμβολιασθέντες.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι είναι θέμα χρόνου σταδιακά να έρθουμε όλοι πλέον σε επαφή με το ιό. Μόνον ο εμβολιασμός ή η σχολαστική τήρηση των μέτρων μπορεί να αποτρέψει τη μόλυνση. Ο κίνδυνος αυξάνεται εκθετικά μεταξύ εκείνων που δεν τηρούν τα μέτρα και είναι ανεμβολίαστοι.
Μια καμπάνια η οποία θα εξηγεί τη διαδρομή που ακολουθεί ο ιός από το σχολείο προς τους ηλικιωμένους ίσως να βοηθήσει στην κατεύθυνση των εμβολιασμών και στην κατανόηση της αναγκαιότητας της τήρησης των μέτρων.
Πρέπει να πειστούν ολοένα και περισσότεροι να εμβολιαστούν. Οι μη εμβολιασμένοι έχουν την τύχη και το προνόμιο να ζουν σε μια χώρα που έχει διαθέσιμα εμβόλια. Μένει μόνο να πάρουν την απόφασή τους. Μόνο με τους εμβολιασμούς θα καταφέρουμε να αποτρέψουμε τις μεταλλάξεις και να νικήσουμε την πανδημία, ώστε να ξανα-ξεκινήσει η ζωή στην ανθρωπότητα.
* Ο κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.