Σχεδόν δύο χρόνια μετά την πανδημία και εν μέσω μιας σταθερής πολυετούς ανόδου του λαϊκισμού, ποια είναι η παγκόσμια κατάσταση της δημοκρατίας; Πόσο ανθεκτικά είναι τα θεσμικά της όργανα και ποια από αυτά πρέπει να επαναπροσδιοριστούν εντελώς; Πώς μπορούμε να ανακτήσουμε την εμπιστοσύνη στους ηγέτες μας και ο ένας στον άλλο;
Αυτά είναι ορισμένα από τα ερωτήματα που θα διερευνηθούν στο φετινό Athens Democracy Forum (ADF), που θα πραγματοποιηθεί από σήμερα έως την Παρασκευή, στο μουσείο ΕΜΣΤ, στο ξενοδοχείο «Μεγάλη Βρεταννία» και στη Στοά του Αττάλου. Στο 9ο έτος λειτουργίας του, το φόρουμ διοργανώνεται από το Ιδρυμα Δημοκρατίας & Πολιτισμού σε συνεργασία με την εφημερίδα The New York Times και θα μεταδίδεται ζωντανά δωρεάν μέσω της ιστοσελίδας athensdemocracyforum.com. Ο κατάλογος των ομιλητών συμπεριλαμβάνει προσωπικότητες όπως ο ιστορικός Γιουβάλ Νόα Χαράρι, η πολιτική ηγέτις Στέισι Αμπραμς, ο καλλιτέχνης Αϊ Γουέι Γουέι και η δημοκρατική ηγέτις της Λευκορωσίας, Σβετλάνα Τιχανόφσκαγια, οι οποίοι θα συζητήσουν κρίσιμα ζητήματα όπως η κλιματική κρίση, οι γεωπολιτικές μεταβολές και η δύσκολη σχέση της δημοκρατίας με την τεχνολογία. Η χαρακτηριστική σύνθεση του φόρουμ, αποτελούμενη από πολιτικούς, στελέχη ΜΚΟ και επιχειρηματίες, ακαδημαϊκούς και ακτιβιστές, θα διασφαλίσει ότι οι ομιλητές δεν θα απαριθμήσουν μόνο προβλήματα αλλά θα συζητήσουν και συγκεκριμένες λύσεις.
Αυτού του είδους οι λύσεις θα προβληθούν σήμερα κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης πριν από το φόρουμ, που θα αναδείξει το έργο του Ιδρύματος Δημοκρατίας & Πολιτισμού. Οι ιδέες του ADF του περασμένου έτους έχουν εξελιχθεί σε έργα που υποστηρίζονται από το ίδρυμα και τους εταίρους του: ένα πρόγραμμα βοηθά ανήλικους πρόσφυγες, ένα κέντρο για την κλιματική αλλαγή με επίκεντρο την περιοχή της Μεσογείου και μια πλατφόρμα δημοκρατίας για εφήβους. Η ημέρα θα κλείσει με μια ομιλία με τίτλο «Democracy and Technology: Catch Me If You Can», στην οποία συμμετέχουν ο Χαράρι, ο Ελληνας υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης και η αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Δημοκρατία και το Δημογραφικό Ζήτημα Ντούμπραβκα Σούιτσα. Το φόρουμ θα ανοίξει επίσημα το απόγευμα με μια συζήτηση με θέμα «Γεωπολιτική σε κατάσταση κρίσης», ακολουθούμενη από μια κεντρική συνομιλία μεταξύ της Αμπραμς και του υπευθύνου για τη στήλη των απόψεων για την εφημερίδα The New York Times, Πάτρικ Χίλι. Θα συζητηθεί ο ακτιβισμός της Αμπραμς για τα δικαιώματα ψήφου, πώς αυτός σχετίζεται με μια ισχυρή βιώσιμη δημοκρατία και πώς αυτά τα μαθήματα μπορούν να εφαρμοστούν σε άλλες εύθραυστες δημοκρατίες. Ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, θα απονείμει το ετήσιο βραβείο Δημοκρατίας της πόλης στη Γουάι Γουάι Νου, η οποία υποστηρίζει τα δικαιώματα των γυναικών και των πολιτών στη Μιανμάρ.
Η δεύτερη ημέρα θα ξεκινήσει με μια «πρόκληση» από τον συγγραφέα Parag Khanna και τις προβλέψεις του για το πώς τα τέσσερα δισεκατομμύρια νέων στον κόσμο θα αναδιαμορφώσουν τις κοινωνίες και θα ακολουθήσει ένας κεντρικός διάλογος μεταξύ του Ελληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και του κύριου διπλωματικού συντάκτη της εφημερίδας The New York Times στην Ευρώπη, Στίβεν Ερλανγκερ. Αύριο θα πραγματοποιηθεί επίσης ένα σεμινάριο από τέσσερις ειδικούς με νέες ιδέες για τους τρόπους πρόκλησης της συμμετοχής των πολιτών, μια ομιλία της συγγραφέως Σοσάνα Ζούμποφ με θέμα «Ο καπιταλισμός της παρακολούθησης και η δημοκρατική αντεπανάσταση» και μια συνομιλία μεταξύ του διάσημου οικονομολόγου Τζόζεφ Στίγκλιτζ και του πρωθυπουργού της Σλοβακίας, Εντουαρντ Χέγκερ. Το απόγευμα, οι συμμετέχοντες θα μεταβούν στην ιστορική Στοά του Αττάλου για να συζητήσουν ένα σύγχρονο ερώτημα: Σε μια εποχή που πολλοί έχουν απογοητευθεί από τους θεσμούς και τους ηγέτες, πώς μπορεί κανείς να χτίσει την εμπιστοσύνη και την ανθεκτικότητα; Ο Κουάμε Αντονι Απια θα θέσει την ερώτηση από φιλοσοφική σκοπιά πριν ακούσουμε απόψεις από τον Χαράρι, την Τιχανόφσκαγια και τον νεαρό πολιτικό και ακτιβιστή Μετέ Κομπάν.
Η τρίτη ημέρα του φόρουμ θα συνεχίσει τη συζήτηση για θέματα εμπιστοσύνης με ένα διάλογο για το πρόβλημα της παραπληροφόρησης. Το πάνελ θα περιλαμβάνει τον εκτελεστικό διευθυντή των «Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα», Κριστόφ Ντελουάρ, τη διευθύνουσα σύμβουλο της Rappler στις Φιλιππίνες, Μαρία Ρέσσα, τον διευθύνοντα σύμβουλο της Luminate, Στίβεν Κινγκ, και την εκτελεστική διευθύντρια του ιδρύματος Bertelsmann, Ιρέν Μπράαμ. Ενα άλλο πάνελ θα συζητήσει γιατί είναι τόσο δύσκολο να σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης και τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό. Στη συνέχεια, δύο πολιτικοί με μοναδικές προοπτικές –η Τιχανόφσκαγια και ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών και Εμπορίου, Πίτερ Σιτζάρτο– θα συζητήσουν διαφορετικούς δρόμους προς τη δημοκρατία. Το φόρουμ θα ολοκληρωθεί με μια εξερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η τέχνη μπορεί να εδραιώσει τις αλλαγές στο μέλλον, με παραδείγματα από επαγγελματίες, όπως η πρώην γενική διευθύντρια της UNESCO Ιρίνα Μπόκοβα και ο καλλιτέχνης Αϊ Γουέι Γουέι. Ο απώτερος στόχος του Athens Democracy Forum είναι να λάβει τα διδάγματα από τις τριήμερες ανταλλαγές και να τα εντάξει στα έργα του ιδρύματος για να προωθήσει την αποστολή του να παράγει «συμμετοχή πολιτών» και «καλύτερη διακυβέρνηση». Ιδανικά, οι συζητήσεις θα εμπνεύσουν επίσης άλλα άτομα και οργανισμούς να ξεπεράσουν τα λόγια και να εφαρμόσουν τον τρίτο πυλώνα του βασικού συνθήματος του ιδρύματος: «Σκέψου. Μίλησε. Πράξε».
* Η κ. Kim Conniff Taber είναι διευθύντρια σύνταξης του Athens Democracy Forum and Democracy & Culture Foundation.