Τετάρτη πρωί στο φυλάκιο του Πυροσβεστικού Σώματος Εθελοντών Νέου Βουτζά οι προετοιμασίες είναι πυρετώδεις. Τι και αν σε λίγες μέρες τελειώνει η αντιπυρική περίοδος (εν μέσω ραγδαίων βροχοπτώσεων και καταιγίδων) και ως εκ τούτου απομακρύνεται ο κίνδυνος μιας δασικής πυρκαγιάς; Ο Γιάννης, ο Νίκος, ο Κυριάκος και ο Μάνφρεντ-Παύλος, μέλη του «σκληρού πυρήνα» της 30μελούς ομάδας, βρίσκονταν επί ποδός αναμένοντας τον «Μπάλλο». «Το σώμα μας συστάθηκε επίσημα το 2007 από τον αείμνηστο πατέρα μου και τον Ελληνοαυστριακό Κώστα Παπαδόπουλο, που και οι δύο ήταν εκπαιδευμένοι εθελοντές, ως “απάντηση” στη μεγάλη πυρκαγιά του 2005», εξηγεί στην «Κ» ο Κυριάκος Δαμιανόγλου, που έχει αναλάβει τα ηνία τα δύο τελευταία χρόνια. «Από το 2007 έως το 2013 η δράση μας περιοριζόταν στους καλοκαιρινούς μήνες, όμως έκτοτε είμαστε ενεργοί όλο τον χρόνο, καθώς λόγω της κλιματικής αλλαγής αυξάνεται η συχνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων», λέει.
Οι εθελοντές του Νέου Βουτζά βρίσκονται, άλλωστε, σε ανοιχτή επικοινωνία με την Πολιτική Προστασία, την Πυροσβεστική Υπηρεσία της Νέας Μάκρης αλλά και το Κέντρο Επιχειρήσεων της Πυροσβεστικής, όπου δηλώνονται καθημερινά οι βάρδιες των εθελοντών. «Επίσης, λαμβάνουμε καθημερινά την πρόγνωση για τον καιρό και την εκτίμηση της επικινδυνότητας, βάσει της οποίας καθορίζουμε κάθε μέρα τον βαθμό της κινητοποίησής μας», προσθέτει ο κ. Δαμιανόγλου, που μένει σε μικρή απόσταση από το φυλάκιο. Το σπίτι του επλήγη από την καταστροφική πυρκαγιά του 2018, αλλά σε πείσμα των δυσκολιών το επισκευάζει. Οι μνήμες από το 2018, ωστόσο, δεν ώθησαν περισσότερο κόσμο από την ευρύτερη περιοχή στον εθελοντισμό, η ομάδα δεν αύξησε τα μέλη της. Η ευχάριστη, όμως, διαπίστωση είναι ότι ο δήμος είναι συνεπής στα έργα πρόληψης και συντήρησης. Αναμένοντας τον «Μπάλλο», ο 23χρονος Γιάννης Μανωλαράκης και ο 22χρονος Νίκος Αρβανίτης έχουν έρθει προετοιμασμένοι να μείνουν τα επόμενα 24ωρα εδώ, όπου υπάρχει ένας υποτυπώδης κοιτώνας. «Εχουμε όλο τον κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε να προχωρήσουμε σε κοπή δέντρων, άντληση υδάτων, παροχή βοήθειας σε εγκλωβισμένους, μπορούμε ακόμα χάρη στη γεννήτρια που διαθέτουμε να επαναφέρουμε τοπικά τον φωτισμό, ώστε να συνεχίσει απρόσκοπτα η διαδικασία διάσωσης ανθρώπων», σημειώνει ο 22χρονος Νίκος, κάτοικος Νέας Μάκρης, που είναι ήδη έξι χρόνια εθελοντής και έχει παρακολουθήσει την εκπαίδευση των 120 ωρών της Πυροσβεστικής αλλά και τις επιμορφώσεις που παρέχει η ομάδα στα μέλη της δύο φορές κάθε μήνα. «Τον Ιανουάριο του 2020 πραγματοποιήσαμε 19 κοπές δένδρων και τέσσερις αντλήσεις υδάτων, πάντοτε σε συνεννόηση με την Πυροσβεστική», προσθέτει.
Φυσικά, η ομάδα είναι αξιόμαχη χάρη στον άρτιο εξοπλισμό που έχει αποκτήσει μέσω των συνεργασιών που έχει αναπτύξει με τη Γερμανία και τις υπόλοιπες γερμανόφωνες χώρες (Αυστρία, Ελβετία) και συγκεκριμένα με τη ΜΚΟ «Safers» (Support Association for Fire and Rescue Services), που ως αντικείμενο έχει την παροχή εξοπλισμού σε εθελοντές πυροσβέστες ανά τον κόσμο. «Γέφυρα» μεταξύ όλων αυτών αποτελεί ο 60χρονος Μάνφρεντ-Παύλος Βεστερμάγερ, μέλος των Safers που ζει στην Αθήνα και έχει συνεισφέρει στην απόκτηση νέου στόλου και στην ανανέωση του ατομικού εξοπλισμού των μελών. «Καταφέραμε, μάλιστα, να χαρίσουμε στολές σε μέλη άλλων 23 εθελοντικών ομάδων ανά την Ελλάδα», σημειώνει ο ίδιος. Ετσι, σήμερα η ομάδα διαθέτει έξι οχήματα, πέντε πυροσβεστικά και ένα διασωστικό. Ωστόσο, δύο εξ αυτών δεν διαθέτουν πινακίδες. «Η διαδικασία για την απόκτηση πινακίδων είναι κοστοβόρα και χρονοβόρα, γιατί δεν υπάρχει καθορισμένο νομοθετικό πλαίσιο για οχήματα που φέρνει κανείς από το εξωτερικό», σημειώνει ο κ. Δαμιανόγλου, «στην καλύτερη εκδοχή απαιτούνται 8 έως 12 μήνες και 1.500 έως 2.000 ευρώ ανά όχημα». Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και άλλοι σύλλογοι εθελοντών στην Ελλάδα. «Θα άξιζε να έχουμε μια ευνοϊκή μεταχείριση ως προς αυτό, να γίνεται μια διάκριση ανάμεσα στα οχήματα που έχουν εμπορική χρήση και σε αυτά που έχουν στόχο το κοινό όφελος». Επισημαίνεται ότι μέγας χορηγός της ομάδας είναι ο εφοπλιστής Αθανάσιος Μαρτίνος, ενώ ο Δήμος Μαραθώνα αναλαμβάνει ορισμένα λειτουργικά έξοδα (ΔΕΗ, νερό κ.ά.).
Ο οργανωτικός ρόλος ενός Βαυαρού
«Με αυτό εδώ μπορούμε να κάνουμε θαύματα», λέει ο Μάνφρεντ από το Ρόζενχαϊμ της Βαυαρίας, καθώς ξεναγεί την «Κ» στο γκαράζ του φυλακίου. «Eρχόμαστε και σας απεγκλωβίζουμε», γράφει στα γερμανικά το διασωστικό όχημα, που έφτασε στον Νέο Βουτζά μέσω δωρεάς μιας κοινότητας και της πυροσβεστικής υπηρεσίας της λίγο έξω από το Σάλτσμπουργκ. Ο εξοπλισμός του οχήματος είναι άρτιος και η αξία του, δεδομένου ότι είναι μεταχειρισμένο, κυμαίνεται στα 40.000 ευρώ – ένα μοναδικό απόκτημα για την ελληνική εθελοντική ομάδα, καθώς την καθιστά αξιόμαχη και στην αντιμετώπιση ακραίων καιρικών φαινομένων. «Είμαι εθελοντής πυροσβέστης από 18 χρόνων», λέει ο 60χρονος Βαυαρός, που έχει μετακομίσει στην Ελλάδα τα τελευταία εννέα χρόνια. «Ισως να μην είχα μείνει τόσο πολύ καιρό, αν δεν είχα αφοσιωθεί στην ομάδα μας», τονίζει, καθώς η εθελοντική δράση είναι συνυφασμένη με την ύπαρξή του. Ακόμα και τις ημέρες που δεν βρίσκεται στο φυλάκιο, ασχολείται με οργανωτικά ζητήματα της ομάδας: τις επιμορφώσεις, την απόκτηση και συντήρηση εξοπλισμού, την επικοινωνία με άλλους εθελοντικούς φορείς. Ο ίδιος έχει γαλουχηθεί σε ένα εντελώς διαφορετικό σύστημα, καθώς η πυροσβεστική στην πατρίδα του είναι ως επί το πλείστον εθελοντική. Κάθε δήμος, κοινότητα, ακόμα και μικρά χωριά διαθέτουν εθελοντικές ομάδες πυροσβεστών με τον σχετικό εξοπλισμό. «Η εκπαίδευση εθελοντών και επαγγελματιών πυροσβεστών είναι η ίδια», σημειώνει ο Μάνφρεντ. Το σύνολο των πυροσβεστών υπολογίζεται σε πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα, εκ των οποίων οι εθελοντές αποτελούν το 94%. «Υπάρχουν 22.000 πυροσβεστικοί σταθμοί εθελοντών και μόλις 100 επαγγελματιών», διευκρινίζει ο ίδιος. Το όφελος είναι αυταπόδεικτο: οι εθελοντές που είναι κάτοικοι μιας περιοχής, τη γνωρίζουν καλύτερα και έχοντας ίδια μέσα δρουν αμέσως κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο. Οι προκλήσεις, βέβαια, και εκεί αλλάζουν. Μέχρι πρότινος καλούνταν να διαχειριστούν αστικές πυρκαγιές, τώρα όμως λόγω της κλιματικής αλλαγής επιδιώκουν να εκπαιδευθούν και στις δασικές.