Αλλαγές στη Διεύθυνση Αμεσης Δράσης και σε άλλες υπηρεσίες της αστυνομίας ανακοίνωσε η ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, στον απόηχο της καταδίωξης στο Πέραμα που είχε ως αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του 20χρονου Ρομά Νίκου Σαμπάνη από τα πυρά αστυνομικών.
Ο κ. Τάκης Θεοδωρικάκος ζήτησε να ερευνηθούν και να αποτιμηθούν όσα συνέβησαν τη νύχτα της 22ας Οκτωβρίου όταν αστυνομικοί καταδίωξαν το λευκό Hyundai Accent, που είχαν νωρίτερα κλέψει από την περιοχή του Αγ. Ι. Ρέντη ο 20χρονος Σαμπάνης και δύο ανήλικοι Ρομά. Ο υπουργός έδωσε διορία πέντε ημερών έως την ολοκλήρωση της έρευνας.
Τη διερεύνηση του περιστατικού ανέλαβε ο επιθεωρητής Νοτίου Ελλάδος Γιώργος Γιάννενας και το επίμαχο πόρισμα παραδόθηκε στον υπουργό από τον αρχηγό της ΕΛ.ΑΣ. το μεσημέρι της 29ης Οκτωβρίου. Τρία εικοσιτετράωρα αργότερα, το πρωί της 1ης Νοεμβρίου, ο υπουργός με μαγνητοσκοπημένη δήλωσή του ανακοίνωσε πακέτο παρεμβάσεων, φιλοδοξώντας να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της αστυνομίας.
Ενα ιδιότυπο κρας τεστ των εξαγγελιών επιχειρεί σήμερα η «Κ».
Το σχέδιο για χρήση κάμερας από αστυνομικούς
Στις 23 Ιουνίου 2021 η Διεύθυνση Προμηθειών του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη έθεσε σε δημόσια διαβούλευση τις τεχνικές προδιαγραφές του συστήματος καμερών που προτίθεται να ενσωματώσει στις στολές των αστυνομικών «πρώτης γραμμής» και των περιπολικών της Αμεσης Δράσης. Η δημόσια διαβούλευση διήρκεσε 15 ημέρες και το τεύχος των τεχνικών προδιαγραφών παραμένει έως σήμερα αναρτημένο στο Διαδίκτυο. Στις 114 σελίδες του αναφέρονται όλες οι λεπτομέρειες του σχεδίου προμηθειών.
Στο θέμα της προμήθειας των καμερών αναφέρθηκε εκ νέου την 1η Νοεμβρίου ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη κ. Θεοδωρικάκος, διευκρινίζοντας ότι θα εξαντληθεί κάθε νομική δυνατότητα ώστε «η σχετική προμήθεια από την αστυνομία να πραγματοποιηθεί μέσα στο 2022».
Τα τεχνικά προβλήματα και η αναβάθμιση στο πλαίσιο του νέου προγράμματος προμηθειών.
Η χρήση κάμερας από αστυνομικούς πρώτης γραμμής, όπως αυτοί της Αμεσης Δράσης, της ΟΠΚΕ, των ΜΑΤ και της «Δράσης» ήρθε εμφατικά στο προσκήνιο στα τέλη του 2019 με αφορμή καταγγελίες για αστυνομική βία κατά τις εκκενώσεις καταλήψεων σε Εξάρχεια και Κουκάκι. Η εξαγγελία έτυχε της αποδοχής των συνδικαλιστών της ΕΛ.ΑΣ. και 9 μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2020, δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ ο νόμος που διέπει τη λειτουργία των καμερών από τους αστυνομικούς. Στις αρχές Οκτωβρίου 2020, οι πρώτες 20 κάμερες, που κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα στηρίζονται πάνω σε ειδικό κοντάρι, δόθηκαν στα ΜΑΤ, ενώ άλλες 20 «μοιράστηκαν» οι Ομάδες Πρόληψης και Καταστολής Εγκληματικότητας και «Δράση».
Οι δυσκολίες
Τα ΜΑΤ τις έθεσαν για πρώτη φορά σε λειτουργία στις διαδηλώσεις για την επέτειο δολοφονίας του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου την 6η Δεκεμβρίου 2020, ενώ τον Μάρτιο του 2021 οι χειριστές τους μετέβησαν στη Θεσσαλονίκη κατά την επιχείρηση εκκένωσης του υπό κατάληψη ΑΠΘ. Αστυνομικές πηγές περιέγραψαν στην «Κ» ότι κατά την πρώτη, πιλοτική φάση λειτουργίας τους, οι κάμερες είχαν παρουσιάσει τεχνικής φύσης προβλήματα καθώς λόγω της κίνησης των αστυνομικών είχαν δυσκολία να εστιάσουν. Σήμερα, μόνο οι 5 από τις 20 κάμερες που διαθέτουν τα ΜΑΤ μπορούν να στέλνουν ταυτόχρονα εικόνα στο κέντρο επιχειρήσεων λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων των υπολογιστικών συστημάτων της αστυνομίας. Αναμένεται πάντως να αναβαθμιστούν στο πλαίσιο του νέου προγράμματος προμηθειών. Οι ΟΠΚΕ και «Δράση» αντίστοιχα χρησιμοποιούν από τις 23 Μαρτίου 2021 από δέκα κάμερες η κάθε ομάδα. Ο επικεφαλής κάθε βάρδιας φέρει την κάμερα ενσωματωμένη στη στολή του. Καταγράφουν ήχο και εικόνα στις περιπολίες που εκτελούνται μόνο σε Σύνταγμα, Ομόνοια, Ακρόπολη, Κολωνό, Αγιο Παντελεήμονα και Κυψέλη, σύμφωνα με τη σχετική διάταξη-άδεια του εισαγγελέα.
Στις 12 Μαρτίου, στον απόηχο όσων συνέβησαν στη Νέα Σμύρνη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εξήγγειλε την τοποθέτηση ατομικής κάμερας στις στολές όλων των αστυνομικών πρώτης γραμμής. Τον Απρίλιο, το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη κατέθεσε αίτημα για έκτακτη χρηματοδότηση στο υπουργείο Οικονομικών, ενώ συγκρότησε επιτροπή για να καθοριστούν οι τεχνικές προδιαγραφές του συστήματος καμερών. Το έργο προϋπολογίστηκε στα 9,5 εκατομμύρια ευρώ για την αγορά 2.000 καμερών, με τον ακριβή αριθμό πάντως να «ενδέχεται να τροποποιηθεί βάσει υπηρεσιακών αναγκών» όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο δελτίο τεχνικών προδιαγραφών. Στο πολυσέλιδο έγγραφο επισημαίνεται ακόμη ότι θα δημιουργηθούν data centers στο αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. όπως και σε ακόμη έξι σημεία στην Αττική, για παράδειγμα στις εγκαταστάσεις της αστυνομίας στο Μαρκόπουλο, στην Αμυγδαλέζα, στη Διεύθυνση Εγκληματολογικών Ερευνών κ.α. Με δεδομένο ότι η διαβούλευση επί των τεχνικών προδιαγραφών ολοκληρώθηκε τον Ιούλιο, είναι πιθανό ο διαγωνισμός για την προμήθεια των καμερών να βγει το αμέσως επόμενο διάστημα στον «αέρα», με τον κ. Θεοδωρικάκο και τον υφυπουργό Λευτέρη Οικονόμου να εμφανίζονται αποφασισμένοι να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις ώστε η διαδικασία προμήθειας να ολοκληρωθεί το ταχύτερο δυνατόν.
Οι 1.500 ειδικοί φρουροί και η επανεκπαίδευση
Στις 26 Ιουλίου 2019, λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη Ν.Δ., ανακοινώθηκε η απόφαση για την πρόσληψη 1.500 ειδικών φρουρών με στόχο τη στελέχωση της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. Ο κατάλογος των επιτυχόντων καταρτίστηκε τρεις μήνες αργότερα, τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. Το πρώτο στάδιο θεωρητικής εκπαίδευσης ξεκίνησε στα τέλη Οκτωβρίου και ολοκληρώθηκε την 25η Νοεμβρίου. Μέχρι την ανάληψη καθηκόντων τους, τη 17η Ιανουαρίου, παρακολούθησαν προγράμματα πρακτικής άσκησης, συμμετέχοντας σε περιπολίες των ομάδων ΔΙ.ΑΣ. και Δράση, μαζί με έμπειρα στελέχη των δύο υπηρεσιών. Στο διάστημα που ακολούθησε, λόγω της πανδημίας τα εκπαιδευτικά σεμινάρια και τα σχολεία των αστυνομικών, όχι μόνο της ομάδας ΔΙ.ΑΣ. αλλά και των υπολοίπων υπηρεσιών, διεκόπησαν. Ξεκίνησαν εκ νέου τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους με την επανεκπαίδευση των αστυνομικών της ΔΙ.ΑΣ. σε θέματα επικοινωνίας με τον πολίτη, ενώ τον Σεπτέμβριο παρακολούθησαν πρόγραμμα εκπαίδευσης στη χρήση όπλων. Με αφορμή το περιστατικό στο Πέραμα, ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη ανακοίνωσε την πρόθεσή του για «συνεχή επανεκπαίδευση του συνόλου των αστυνομικών, με προτεραιότητα τους αστυνομικούς της ομάδας ΔΙ.ΑΣ.». Οι τέσσερις από τους επτά αστυνομικούς που κατηγορούνται για τον θανάσιμο τραυματισμό του 20χρονου Ρομά Νίκου Σαμπάνη ανήκουν στους νεοπροσληφθέντες ειδικούς φρουρούς. Προς ψήφιση αναμένεται να κατατεθεί το επόμενο διάστημα και το νομοσχέδιο για την αναβάθμιση της Αστυνομικής Ακαδημίας που έχει επεξεργαστεί ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Λευτέρης Οικονόμου και «πέρασε» από υπουργικό συμβούλιο την 30ή Ιουνίου 2021. Σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρικάκο, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί προς ψήφιση μέσα στους επόμενους τρεις μήνες.
Η εντολή που άνοιξε τον ασκό του Αιόλου
«Οταν κινήθηκε προς κεντρικούς οδικούς άξονες (Θηβών και Λ. Αθηνών) αναπτύσσοντας ταχύτητα και παραβιάζοντας ερυθρούς σηματοδότες, έδωσα εντολή, κατόπιν και σχετικών διαταγών του Α-100, προκειμένου να μη συνεχίσουν να ακολουθούν το όχημα ώστε να διαφυλάξουν τη σωματική ακεραιότητα όλων των εμπλεκομένων και την ασφάλεια διερχόμενων πολιτών».
Η εντολή των αξιωματικών του κέντρου επιχειρήσεων για διακοπή της καταδίωξης του λευκού Hyundai Accent που πρωταγωνίστησε στο αιματηρό συμβάν στο Πέραμα πυροδότησε συζητήσεις. Προκάλεσε δε και την παρέμβαση της ηγεσίας του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, που ανακοίνωσε αναμόρφωση του κανονισμού λειτουργίας της Αμεσης Δράσης. «Ξεκαθαρίζεται ότι δεν μπορεί να διακόπτεται καμία καταδίωξη και έρευνα ατόμων που ελέγχονται για παραβατική και παράνομη συμπεριφορά, και δεν μπορεί να υπάρχει ανοχή σε περιοχές και ομάδες υψηλής παραβατικότητας», υπογράμμισε ο κ. Θεοδωρικάκος την 1η Νοεμβρίου. Το απόρρητο πρωτόκολλο, πάντως, για τις καταδιώξεις υπόπτων αναφέρει επί λέξει ότι «έχε υπόψη σου και την πιθανότητα διακοπής της καταδίωξης όταν αυτή καθίσταται λίαν επικίνδυνη για τη σωματική ακεραιότητα και ζωή των συμμετεχόντων και των λοιπών χρηστών της οδού, λαμβανομένης πάντα υπόψη και της βαρύτητας του αδικήματος για το οποίο έγινε η καταδίωξη». Η τελευταία φορά που επανεγκρίθηκε ήταν τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους με διαταγή που υπέγραψε ανώτατος αξιωματικός της αστυνομίας. Μετά τα γεγονότα στο Πέραμα, αποφασίστηκε να συγκροτηθεί επιτροπή υπό τον υφυπουργό Λ. Οικονόμου, η οποία θα μελετήσει τη διεθνή πρακτική και θα καταλήξει σε αναθεώρηση του κανονισμού της Αμεσης Δράσης. Στόχος είναι η διαδικασία να ολοκληρωθεί στα τέλη Νοεμβρίου.
«Ψηφιοποίηση» του Κέντρου Επιχειρήσεων
Μια από τις εξαγγελίες του κ. Θεοδωρικάκου αφορά την «ψηφιοποίηση» του κέντρου επιχειρήσεων της Αμεσης Δράσης. Τι σημαίνει αυτό; Πρόθεση του υπουργού, όπως εξήγησε σε συνομιλητές του, είναι να τοποθετηθούν στο Κέντρο Επιχειρήσεων της Αμεσης Δράσης οθόνες στις οποίες να αποτυπώνονται τόσο τα συμβάντα που αντιμετωπίζει η ΕΛ.ΑΣ. όσο και το ακριβές στίγμα των οχημάτων και μοτοσικλετών που βρίσκονται σε περιπολία. Με αυτό τον τρόπο, εκτιμά ο κ. Θεοδωρικάκος, θα υπάρξει καλύτερος συντονισμός, κάτι που έλειψε κατά την πρόσφατη καταδίωξη στο Πέραμα. Αστυνομικές πηγές διευκρινίζουν ότι οι ψηφιακοί ασύρματοι Tetra Sepura, με τους οποίους είναι εφοδιασμένοι οι περισσότεροι ένστολοι, διαθέτουν GPS και το ακριβές στίγμα των αστυνομικών που περιπολούν ή μετέχουν σε επιχείρηση εμφανίζεται στις οθόνες του κέντρου επιχειρήσεων.
Τοποθέτηση οθονών για καλύτερο συντονισμό και έλεγχο του στίγματος αστυνομικών οχημάτων και μοτοσικλετών.
Το σχέδιο επέκτασης
Ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη μιλάει ακόμα για αναβάθμιση του συστήματος ψηφιακών επικοινωνιών και διασύνδεσή του με το δίκτυο Tetra Sepura που τους τελευταίους μήνες αναπτύσσεται σε Εβρο και Ανατολικό Αιγαίο. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», το σχέδιο επέκτασης του συστήματος ψηφιακών επικοινωνιών τέθηκε επί τάπητος πριν από ενάμιση χρόνο με αφορμή την κρίση με την Τουρκία στον Εβρο. Τότε, ανώτατα κυβερνητικά στελέχη έκριναν επιβεβλημένη την επέκταση του συστήματος στην ελληνοτουρκική μεθόριο προκειμένου οι αστυνομικοί στα σύνορα να επικοινωνούν μεταξύ τους αποτελεσματικά και δίχως κίνδυνο υποκλοπών και παρεμβολών. Αριστα ενημερωμένη πηγή της «Κ» διευκρίνισε ότι το έργο βρίσκεται σε εξέλιξη τους τελευταίους έξι μήνες, με την εγκατάσταση κεραιών κατά μήκος της συνοριογραμμής.
Αυστηροποίηση ποινών και αναδιάταξη δυνάμεων
Με νομοθετική ρύθμιση, οι συμμετέχοντες σε καταδιώξεις δεν θα διώκονται μόνο για παραβάσεις του ΚΟΚ.
Θετικά αξιολογούνται και οι εξαγγελθείσες νομοθετικές παρεμβάσεις. Στην πρόσφατη δήλωσή του, ο κ. Θεοδωρικάκος προανήγγειλε αυστηροποίηση του νόμου για τις κλοπές, όπως επίσης και τη βαρύτερη ποινική μεταχείριση όσων αρνούνται να δεχθούν τον αστυνομικό έλεγχο και καταδιώκονται από την αστυνομία. «Είμαι σε επαφή με τον υπουργό Δικαιοσύνης για την ανάληψη πρωτοβουλίας εκσυγχρονισμού του Ποινικού Κώδικα, ώστε οι κατ’ επάγγελμα κλοπές να μετατραπούν σε κακούργημα», τόνισε ο υπουργός. Εξήγησε ακόμη ότι θα υπάρξει νομοθετική ρύθμιση ούτως ώστε οι συμμετέχοντες σε καταδιώξεις να μη διώκονται μόνο για παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, αλλά να αντιμετωπίζουν –εύλογα– βαρύτερες διώξεις και ποινές. Τέλος, ανακοινώθηκαν αλλαγές και στη διάταξη δυνάμεων στο εσωτερικό της Διεύθυνσης Αμεσης Δράσης, με την ενίσχυση για παράδειγμα με 20 αστυνομικούς του τηλεφωνικού κέντρου της Αμεσης Δράσης, το γνωστό σε όλους «100». Εξάλλου, ήταν μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο όταν ο γενικός αστυνομικός διευθυντής Αττικής εξέδωσε διαταγή ζητώντας την αναδιάταξη του προσωπικού της Αμεσης Δράσης προκειμένου να καλυφθούν ενδοϋπηρεσιακές ανάγκες και να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της Διεύθυνσης. Η εν λόγω διαταγή, πάντως, δεν είχε γίνει δεκτή δίχως αντιδράσεις από το εσωτερικό της υπηρεσίας. Η αναδιάταξη στην οποία προχώρησε ο κ. Θεοδωρικάκος άγγιξε και την ηγεσία της Διεύθυνσης Αμεσης Δράσης, με τον μέχρι πρότινος επικεφαλής της να μετακινείται στην Αστυνομική Ακαδημία και τη θέση του να καταλαμβάνει ο επικεφαλής της υποδιεύθυνσης Ασφάλειας Δυτικής Αττικής. Λέγεται ότι η επιλογή φέρει την υπογραφή του αρχηγού της ΕΛ.ΑΣ. καθώς επίσης και του υφυπουργού Προστασίας του Πολίτη, Λευτέρη Οικονόμου.