200 χρόνια από τη γενέθλια αναφορά του Αρείου Πάγου

200 χρόνια από τη γενέθλια αναφορά του Αρείου Πάγου

Είναι γνωστό ότι τα Συντάγματα της Επιδαύρου (1822), του Αστρους (1823) και της Τροιζήνος (1828) προέβλεπαν την απονομή της Δικαιοσύνης από ανεξάρτητα δικαστήρια

2' 43" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Είναι γνωστό ότι τα Συντάγματα της Επιδαύρου (1822), του Αστρους (1823) και της Τροιζήνος (1828) προέβλεπαν την απονομή της Δικαιοσύνης από ανεξάρτητα δικαστήρια. Η προηγηθείσα συνέλευση στα Σάλωνα τη 15η Νοεμβρίου 1821 με την «Νομικήν διάταξιν της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος» ρητώς προέβλεπε την ίδρυση Ανωτάτου Δικαστηρίου με την ονομασία «Αρειος Πάγος». Με αυτή την αναφορά το ελληνικό έθνος, εκτός από τις επισημάνσεις στην «σκληράν του οθωμανικού κράτους μάστιγα», στην εξομοίωση «με τους λοιπούς συναδέλφους μας Ευρωπαίους χριστιανούς» και την ισχύ των νόμων των Βυζαντινών αυτοκρατόρων, τόνιζε την αδιάκοπη ιστορική συνέχεια με την Κλασική Ελλάδα, δίδοντας στο προβλεπόμενο Ανώτατο Δικαστήριο την ονομασία του διασήμου δικαστηρίου της κλασικής Αθήνας.

Ο Αρειος Πάγος ως Ανώτατο Δικαστήριο ιδρύθηκε αργότερα (1834) επί Οθωνος ως βασιλέως της Ελλάδος και με τη νομοθετική πρωτοβουλία του Georg Ludwig v. Maurer, μέλους της αντιβασιλείας και ενός εκ των διασημοτέρων νομικών εκείνης της εποχής. Ο Αρειος Πάγος, ο οποίος άρχισε να λειτουργεί τον Ιανουάριο 1835, ιδρύθηκε με τον Οργανισμό Δικαστηρίων και των Συμβολαιογράφων (1834). Πρώτοι δικαστές στον Αρειο Πάγο ήταν: Πρόεδρος ο Χ. Κλονάρης και αρεοπαγίτες οι Α. Πολυζωίδης, Γ. Αθανασίου, Ι. Σωμάκης, Γ. Φέδερ, Δ. Σκορδίλης και Α. Λόντος, ενώ εισαγγελεύς ο Α. Πάικος.

Νομοθετικά ορόσημα του Αρείου Πάγου μπορούν να θεωρηθούν τα ακόλουθα:

• Τα έτη 1835-1877 ο Αρειος Πάγος λειτουργούσε αποκλειστικώς (με ένα Τμήμα) ως Ακυρωτικό δικαστήριο.

• Με τον Νόμο ΧΜΖ/1877 θεσπίσθηκε και δεύτερο Τμήμα και η Ολομέλεια.

• Με τον Νόμο ΓΥΛΖ΄/1909 θεσπίσθηκαν: διαγωνισμός για την εισαγωγή στο δικαστικό σώμα, τα προσόντα για την προαγωγή, και το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο (στον Αρειο Πάγο) για τις προαγωγές.

• Με τον Ν. 3810/1957 θεσπίσθηκε στον Αρειο Πάγο ειδικό Τμήμα Παραπομπής, στο οποίο παραπεμπόταν η υπόθεση μετ’ αναίρεση από το Αναιρετικό Τμήμα. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ τους, τότε παραπεμπόταν η υπόθεση στην Ολομέλεια.

Η συνέλευση στα Σάλωνα τη 15η Νοεμβρίου 1821 με την «Νομικήν διάταξιν της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος» ρητώς προέβλεπε την ίδρυση Ανωτάτου Δικαστηρίου με την ονομασία «Αρειος Πάγος».

• Τα Τμήματα αυξήθηκαν (1958) σε τέσσερα, στη συνέχεια (1979) σε πέντε, αργότερα (1981) σε έξι. Τώρα είναι εννέα.• Με τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (1968) η διαδικασία στον Αρειο Πάγο διατήρησε την ίδια μορφή, όπως με τον Ν. 3810/1957.

• Με τον Ν. 2172/1993 καταργήθηκε το ειδικό Τμήμα Παραπομπής.

• Μεταγενέστεροι νόμοι διεύρυναν την αρμοδιότητα του Αρείου Πάγου, για να εκδίδει μετά την αναίρεση της αποφάσεως και απόφαση επί της ουσίας της υποθέσεως.

Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου έχει αρμοδιότητες δικαιοδοτικές και διοικητικές.

Οπως έχει επισημανθεί –καθηγητής Μ. Σταθόπουλος (1987)–, «…ο Αρειος Πάγος δεν είναι απλά σήμερα το Ανώτατο Πολιτικό και Ποινικό Δικαστήριο της χώρας. Εκφράζει και εξέφραζε σ’ όλη τη διαδρομή του νέου ελληνικού κράτους και μία ιδέα ταυτισμένη στη συνείδηση του λαού μας με το δίκαιο. Ηταν και είναι για τον λαό ανώτατο όργανο μιας υψηλής λειτουργίας, της απονομής της δικαιοσύνης».

Οπως τόνισαν (1960) οι αείμνηστοι καθηγητές Γ. Μαριδάκης, Ν. Χωραφάς, Γ. Ράμμος, Αλ. Τσιριντάνης και Π. Ζέπος, η Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών πάντοτε απέδιδε «την οφειλόμενη τιμήν προς τον Αρειον Πάγον διά την εύστοχον και αδέκαστον απονομήν της Δικαιοσύνης, ως και διά την νομολογιακήν προαγωγήν της επιστήμης των νόμων εις τη χώρα κατά τα διαρρεύσαντα εκατόν και είκοσι πέντε έτη».

* Ο κ. Νικόλαος Κ. Κλαμαρής είναι καθηγητής (ομότιμος) της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, δικηγόρος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή