Η «επόμενη μέρα» της διεθνούς διάσκεψης στη Γλασκώβη έχει εξίσου μεγάλη σημασία με τη συμφωνία που επετεύχθη κατά τη διάρκειά της, καθώς το κύριο ζήτημα είναι η εφαρμογή της, υποστηρίζει ο Λιθουανός επίτροπος Περιβάλλοντος, Αλιείας και Θαλασσών Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους. Σε συνέντευξή του στην «Κ», με αφορμή την επίσκεψή του στη χώρα μας, ο κ. Σινκεβίτσιους υποστηρίζει ότι η ταχεία ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας πλέον είναι και θέμα ενεργειακής ασφαλείας της Ευρώπης, σημειώνοντας ωστόσο ότι η συνέχιση της χρήσης του φυσικού αερίου είναι ένας αναγκαίος συμβιβασμός, τουλάχιστον μεταβατικά. Τέλος, υποστηρίζει την αλλαγή μοντέλου διαχείρισης των δασών και παραδέχεται ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να αυξήσει τη σχετική χρηματοδότηση.
– Ποια είναι η άποψή σας για τη συμφωνία που επετεύχθη στην COP26;
– Φυσικά και θα μπορούσαν να έχουν επιτευχθεί περισσότερα, ειδικά στο θέμα της απεξάρτησης από τον άνθρακα που άλλαξε στο τελικό κείμενο από «σταδιακή κατάργηση» σε «σταδιακή μείωση». Αυτό ήταν κάπως απογοητευτικό, καθώς ήδη στην καθημερινότητά μας αναφερόμαστε στον άνθρακα σαν κάτι που ανήκει στο παρελθόν. Γενικά όμως η COP έθεσε μια φιλόδοξη ατζέντα, η οποία στο τέλος της ημέρας δεν εξαρτάται τόσο από το τελικό κείμενο, όσο από το τι θα επακολουθήσει. Δηλαδή την εφαρμογή των διαφορετικών δεσμεύσεων και των σχεδίων, τη χρηματοδότηση κ.λπ.
– Είστε λοιπόν αισιόδοξος για την εφαρμογή της, έως την επόμενη COP στην Αίγυπτο;
– Νομίζω ότι πρέπει να κρατήσουμε το momentum. Η COP26 απέδειξε ότι έχουμε ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές της «πράσινης ατζέντας», περισσότερους που πιστεύουν, που θέλουν να προχωρήσουν. Πρέπει να συνεχίσουμε να ενισχύουμε αυτές τις δυνάμεις, να μην παραιτηθούμε. Είμαι πολύ υπερήφανος για την τοποθέτηση της Ε.Ε., είχαμε μια συνεκτική θέση από την αρχή. Ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε., Φρανς Τίμερμανς, έκανε εξαιρετική δουλειά, πιέζοντας όσο μπορούσε περισσότερο για μια συμφωνία στη σωστή κατεύθυνση. Επιπλέον η Ε.Ε. ήταν η μόνη από τους συμμετέχοντες που όχι μόνο είχε δεσμεύσεις, αλλά και ένα συνεκτικό σχέδιο και μια νομοθεσία που να το υποστηρίζει.
– Από την άλλη πλευρά, ενώ η COP βρισκόταν σε εξέλιξη, η Επιτροπή παρουσίασε μια σειρά από έργα κοινού ενδιαφέροντος, ανάμεσα στα οποία και 30 έργα φυσικού αερίου. Δεν υπάρχει μια αντίφαση στην ευρωπαϊκή πολιτική;
– Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές, ώστε να διασφαλίσουμε την παροχή ενέργειας στους πολίτες. Από την αρχή είπαμε ότι το φυσικό αέριο θα είναι μαζί μας για ένα διάστημα, ως μια προσωρινή λύση μέχρι να καταργήσουμε σταδιακά όλους τους υδρογονάνθρακες και να αναπτύξουμε επαρκώς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πρέπει να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας για να προχωρήσει ταχύτερα η ανάπτυξη των ΑΠΕ. Εξάλλου, η πρόσφατη αύξηση στις τιμές του φυσικού αερίου αποδεικνύει πόσο επικίνδυνο είναι να εξαρτιόμαστε από τρίτες χώρες. Ελπίζω ότι τα όποια έργα φυσικού αερίου θα είναι μεταβατικά και θα υποστηρίξουν την απανθρακοποίηση της οικονομίας μας, διασφαλίζοντας την παροχή ενέργειας στις βιομηχανίες και τα σπίτια μας.
Παράλληλα πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί, ώστε η μετάβαση της οικονομίας μας να είναι διάφανη και συμπεριληπτική, ώστε και οι πολίτες να αντιληφθούν την Πράσινη Συμφωνία ως μια θετική αλλαγή στις ζωές τους. Ας μην ξεχνάμε ότι κάποιοι πολιτικοί προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τη δυσαρέσκεια των πολιτών για τις αυξήσεις και να τις αποδώσουν στην Πράσινη Συμφωνία, παρότι αυτές οφείλονται αποκλειστικά στο φυσικό αέριο και άλλες εξελίξεις στην αγορά ενέργειας. Η υποστήριξη των πολιτών στη μετάβαση στη νέα οικονομία είναι απαραίτητη.
Νομίζω ότι πρέπει να κρατήσουμε το momentum. Η COP26 απέδειξε ότι έχουμε ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές της «πράσινης ατζέντας», περισσότερους που πιστεύουν, που θέλουν να προχωρήσουν.
– Την προηγούμενη εβδομάδα επισκεφθήκατε τις καμένες περιοχές στην Πάρνηθα. Στον ευρωπαϊκό νότο αυξάνονται οι φωνές επιστημόνων και άλλων ειδικών υπέρ μιας νέας προσέγγισης, όπου η έμφαση θα δίνεται στη διαχείριση δασών και όχι στην καταστολή πυρκαγιών. Ποια είναι η θέση σας;
– Συμφωνώ απόλυτα. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι αν ξεσπάσει μια πυρκαγιά, όμως πρέπει να αυξήσουμε την ανθεκτικότητα των δασών μας. Στην Πάρνηθα είδα με τα μάτια μου τις καταστροφικές επιπτώσεις των πυρκαγιών σε αυτό το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, τόσο κοντά στην Αθήνα. Συζητήσαμε με την κυβέρνηση, με επιστήμονες, με περιβαλλοντικές οργανώσεις για το τι πρέπει να γίνει – και η συζήτηση αφορούσε περισσότερο την αύξηση της ανθεκτικότητας των ελληνικών δασών, παρά τον εξοπλισμό της χώρας με περισσότερα πυροσβεστικά αεροπλάνα και οχήματα. Επειτα από αυτές τις συζητήσεις, αισιοδοξώ ότι η Ελλάδα θα εφαρμόσει όλες τις προβλέψεις της νέας ευρωπαϊκής στρατηγικής, για να προστατεύσει τα δάση της στο μέλλον. Η νέα στρατηγική αφορά όλα τα ζητήματα που μας απασχολούν, από τη χρήση ειδών που θα είναι περισσότερο ανθεκτικά στην κλιματική αλλαγή, έως τι πρέπει να γίνει για μια ολιστική διαχείριση των δασών ως οικοσυστήματα.
– Ομως πρόσφατα το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο σε έκθεσή του αξιολόγησε την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δάση ως θετική, αλλά ελάχιστα αποτελεσματική. Επιπλέον ανέδειξε το ζήτημα της υποχρηματοδότησης των δασών.
– Η ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δάση αναθεωρήθηκε πρόσφατα, το καλοκαίρι. Επομένως δεν έχει εφαρμοστεί. Αυτό στο οποίο πρέπει οπωσδήποτε να παρέμβουμε είναι η χρηματοδότηση και η αύξηση των προγραμμάτων που θα εφαρμοστούν. Η Ελλάδα έχει πολλά επιτυχημένα προγράμματα Life, όπως το Life Forest που βοηθάει να χτιστούν συνεργασίες, να αναπτυχθούν δεξιότητες, να υπάρχει διάχυση της γνώσης για τα δασικά οικοσυστήματα στην Ελλάδα.
– Αυτά όμως είναι μεμονωμένα προγράμματα. Αν συγκρίνει κανείς τους πόρους που δίνονται μέσω της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (που είναι η κύρια πηγή χρηματοδότησης για τα δάση) για την ανάπτυξη της υπαίθρου με εκείνους για τη διαχείριση των δασών, θα δούμε ότι οι δεύτεροι αντιστοιχούν μόλις στο 3% των πρώτων.
– Στη νέα προγραμματική περίοδο έχουμε αυξήσει τη χρηματοδότηση για ζητήματα διαχείρισης των δασών. Από την άλλη πλευρά, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι η απορρόφηση πόρων για τα δάση στην ΚΑΠ είναι χαμηλή και πρέπει να εργαστούμε με τις χώρες, με τις τοπικές κυβερνήσεις για να διασφαλίσουμε την αύξησή της. Δυσκολεύομαι να πω ότι οι κοινοτικοί πόροι δεν είναι αρκετοί, όταν βλέπω ότι οι διαθέσιμες χρηματοδοτήσεις δεν αξιοποιούνται και τελικά διατίθενται σε άλλες δράσεις. Ελπίζω ότι στο μέλλον θα διδαχθούμε από τα λάθη μας.
– Τελευταία ερώτηση: η Επιτροπή προετοιμάζει μια νέα πολιτική για την προστασία του εδάφους. Ποια είναι η φιλοδοξία;
– Να δημιουργήσουμε το ίδιο πλαίσιο προστασίας για το έδαφος όπως για τον αέρα, το νερό, το θαλάσσιο περιβάλλον. Ελπίζουμε ότι θα έχουμε έτοιμη μια ολοκληρωμένη νομοθετική πρόταση έως το 2023.
Αθήνα και Ι.Χ.
– Κατά την επίσκεψή σας στην Αθήνα συζητήσατε και θέματα που αφορούν στο αστικό περιβάλλον. Πιστεύετε ότι η ελληνική πρωτεύουσα θα έπρεπε να λάβει πιο γενναία μέτρα για τον περιορισμό του αυτοκινήτου;
– Νομίζω ότι ήδη υπάρχει ένα επιτυχημένο μέτρο περιορισμού των μισών οχημάτων, ο δακτύλιος. Θα προτιμούσα, πάντως, να μιλήσω γενικά για τις ευρωπαϊκές πόλεις. Θα πρέπει να λαμβάνονται τολμηρές αποφάσεις, ιδίως όταν υπάρχουν επαρκώς ανεπτυγμένο δίκτυο συγκοινωνιών, κατάλληλο κλίμα και τοπογραφία για ποδήλατο. Νομίζω ότι με το πέρασμα του χρόνου οι πολίτες θα πιέζουν ολοένα και περισσότερο για τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος.