Το 1987, όταν δημιουργήθηκε το Erasmus, λίγοι ήταν οι πιονέροι που το πίστεψαν. Αλλά η ιδέα του προγράμματος βρήκε πρόσφορο έδαφος, προσφέροντας ακαδημαϊκές και πολιτισμικές ευκαιρίες στους νέους της Ευρώπης. Σχεδόν 35 χρόνια αργότερα, ένας άλλος θεσμός –των Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων– εκτιμάται ότι θα ανοίξει νέους δρόμους στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση για τις επόμενες δεκαετίες. Αυτό ανέφερε, μιλώντας στην «Κ», ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θάνος Δημόπουλος, ο οποίος μετείχε στις Βρυξέλλες στην πρώτη, μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, διά ζώσης συνάντηση των ηγεσιών των δέκα ευρωπαϊκών ΑΕΙ που αποτελούν την κοινοπραξία CIVIS – Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο.
Ειδικότερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέλαβε το 2017 την πρωτοβουλία για τη δημιουργία δικτύων Ευρωπαϊκών Πανεπιστημίων. Με τον τρόπο αυτό στοχεύει στο να ενισχυθεί η ενδοευρωπαϊκή έρευνα και ακαδημαϊκή γνώση, με κύριο σκοπό τα ευρωπαϊκά ΑΕΙ να ανταγωνιστούν τα συνεχώς ανερχόμενα ασιατικά αλλά και τις παραδοσιακές δυνάμεις των αμερικανικών ΑΕΙ. Κοινά προγράμματα, κοινές διδασκαλίες από καθηγητές διαφορετικών ΑΕΙ, ανάπτυξη της διά βίου εκπαίδευσης είναι ορισμένα από τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια. Ηδη έχουν δημιουργηθεί τα πρώτα 41, με τη συμμετοχή έξι ελληνικών ΑΕΙ.
Στη συνεδρίαση των δέκα ΑΕΙ που μετέχουν στην κοινοπραξία CIVIS έγινε σαφές ότι η Ε.Ε. θα συνεχίσει τη χρηματοδότηση του προγράμματος από το 2022. Από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμάται ότι τελικά θα συμμετάσχουν σε κάποιο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο περίπου 280 πανεπιστήμια από τις χώρες-μέλη, τα οποία θα έχουν έδρα όχι μόνο στην πρωτεύουσα κάθε χώρας αλλά και σε περιφέρειες. Αυτό ακριβώς δίνει μια ακόμη δυναμική στις συνεργασίες, καθώς προωθείται η ευρωπαϊκή ιδέα. Συγκεκριμένα, το έργο που θα παράγουν τα Ευρωπαϊκά ΑΕΙ να λειτουργεί και ως προστιθέμενη αξία για την περιοχή κάθε μέλους της κοινοπραξίας.
Ελληνικά ιδρύματα
Η Ελλάδα έχει περιθώρια αύξησης της συμμετοχής της, καθώς έως τώρα μόνο έξι ΑΕΙ έχουν πάρει μέρος σε κάποια κοινοπραξία. Το ΕΚΠΑ, μετέχοντας στη συμμαχία CIVIS – Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο, έχει αναλάβει τον συντονισμό της κινητικότητας των φοιτητών και των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των δέκα πανεπιστημίων που μετέχουν. Ενδεικτικό της δυναμικής του εγχειρήματος είναι ότι η κοινοπραξία των ΑΕΙ στην οποία μετέχει το ΕΚΠΑ μπορεί, εν δυνάμει, να εμπλέξει συνολικά πάνω από 400.000 φοιτητές και 60.000 μέλη διδακτικού και μη διδακτικού προσωπικού. Στη συνεδρίαση αποφασίστηκε το ΕΚΠΑ να αναλάβει την προεδρία της κοινοπραξίας, και η ηγεσία του έχει στόχο να δώσει βάρος και στις ακαδημαϊκές και ερευνητικές συνεργασίες με ιδρύματα της Μεσογείου και της Αφρικής.
Ομόφωνα «ναι» στην πρόταση Κεραμέως
Ομόφωνα υποστηρίχθηκε από όλους τους υπουργούς Παιδείας των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατά τη χθεσινή σύνοδο του συμβουλίου στις Βρυξέλλες, η πρόταση της Ελληνίδας υπουργού Νίκης Κεραμέως για την προάσπιση της εκπαίδευσης όλων των γυναικών στο Αφγανιστάν. Σύμφωνα με το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, «η πρόταση που υπέβαλε πρόσφατα η κ. Κεραμέως στη Σλοβένα ομόλογό της και προεδρεύουσα του συμβουλίου των υπουργών Παιδείας κ. Simona Kustec για το τρέχον εξάμηνο, αποτέλεσε τη βάση της κοινής δήλωσης που συνυπέγραψαν οι 27 υπουργοί, ζητώντας από τις Αρχές του Αφγανιστάν, εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, να εξασφαλίσουν έμπρακτα την ελεύθερη πρόσβαση όλων των γυναικών σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης της χώρας». Στο πλαίσιο του συμβουλίου των υπουργών Παιδείας και Νεολαίας συζητήθηκαν επιπλέον τρεις θεματικές: ψηφιακή εκπαίδευση και δεξιότητες, επενδύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης στην εκπαίδευση, καθώς και χώροι νεολαίας. Οι Ευρωπαίοι υπουργοί είχαν την ευκαιρία να ακούσουν, για πρώτη φορά, από την κ. Κεραμέως τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει για την ψηφιακή εκπαίδευση και τις δεξιότητες, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της γενικής εκπαίδευσης, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση και την αριστεία και καινοτομία στα πανεπιστήμια.