Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι κάθε φορά που ένα κύμα της πανδημίας τίθεται υπό έλεγχο, μια νέα μετάλλαξη εμφανίζεται και δημιουργεί νέο κύμα. Για την εκτίμηση της επικινδυνότητας της μετάλλαξης «Ομικρον» πρέπει να αναλυθούν δεδομένα για τρεις παράγοντες: α) τη μεταδοτικότητα, β) τη νοσηρότητα και γ) τη θνησιμότητα. Μετά τη Νότιο Αφρική, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Δανία είναι χώρες που έχουν μερικά δεδομένα της «Ομικρον».
Η μεταδοτικότητα
Τα μέχρι τώρα δεδομένα δείχνουν ότι η μεταδοτικότητα της μετάλλαξης «Ομικρον» είναι 4-5 φορές μεγαλύτερη από τη «Δέλτα». Αυτό είναι πολύ ανησυχητικό. Στην Αγγλία, το 20% των περιπτώσεων κορωνοϊού προέρχεται από την «Ομικρον», όπου σε μερικές ημέρες θα κυριαρχήσει. Στη Δανία περίπου το 10% των περιπτώσεων προέρχεται από την «Ομικρον».
Η νοσηρότητα
Στην Gauteng της Νοτίου Αφρικής οι εισαγωγές στα νοσοκομεία αυξήθηκαν 75% σε 4 ημέρες καθώς πλησιάζουν προς το καλοκαίρι. Στο Ηνωμένο Βασίλειο περίπου 10 περιπτώσεις «Ομικρον» έχουν εισαχθεί στα νοσοκομεία. Στη Δανία, 1,00% των περιπτώσεων της «Ομικρον» έχουν εισαχθεί στα νοσοκομεία για νοσηλεία. Επειδή πρόσφατα διαγνώστηκε η «Ομικρον», δεν έχει παρέλθει αρκετό χρόνος για να φανούν οι πραγματικές εισαγωγές για νοσηλεία. Εχουν προσβληθεί κυρίως οι ηλικίες 20-29. Αναμένεται πολύ μεγαλύτερη αύξηση των νοσηλευομένων όταν θα προσβληθούν οι ηλικίες άνω των 50 ετών και καθώς έρχεται ο βαρύς χειμώνας και κυρίως στις χώρες που έχουν μεγάλο αριθμό ανεμβολίαστων στις μεγάλες ηλικίες.
Η εμφάνιση των εμβολίων έχει μειώσει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία από το 8% των κρουσμάτων στο 2% σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό όμως δεν ισχύει για τη χώρα μας. Στη χώρα μας σήμερα ο μέσος εβδομαδιαίος αριθμός κρουσμάτων της «Δέλτα» είναι 5.000 και οι μέσες εβδομαδιαίες εισαγωγές στα νοσοκομεία είναι 393, δηλαδή το 7,86% των κρουσμάτων. Εάν προσομοιάζαμε την «Ομικρον», που έχει ταχύτητα μετάδοσης 4 φορές μεγαλύτερη και θεωρώντας το ποσοστό της «Δέλτα» 7,86% να εισάγονται στα νοσοκομεία, με βάση την παρούσα κατάσταση, θα μπορούσαν να υπάρξουν 1.572 ασθενείς να αναζητούν νοσοκομειακή νοσηλεία ημερησίως (5.000×4= 20.000×7,86% =1.572), δηλαδή τετραπλάσιοι από σήμερα!
Αρα το ποσοστό εισαγωγών της «Ομικρον» στα νοσοκομεία είναι πολύ σημαντική πληροφορία, που μένει να αποσαφηνιστεί για όλους και κυρίως για τη χώρα μας.
Το ποσοστό εισαγωγών της «Ομικρον» στα νοσοκομεία είναι πολύ σημαντική πληροφορία, που μένει να αποσαφηνιστεί για όλους και κυρίως για τη χώρα μας.
Η θνητότητα
Ο καλύτερος δείκτης για τη σοβαρότητα της μετάλλαξης «Ομικρον» είναι το ποσοστό των θανάτων. Στη Νότιο Αφρική, όπου κυριάρχησε η «Ομικρον» τις τελευταίες δύο εβδομάδες, υπήρξαν διπλάσιοι εβδομαδιαίοι θάνατοι σε σχέση με τις προηγούμενες εβδομάδες, οι οποίοι, προφανώς, οι περισσότεροι εξ αυτών οφείλονται στην «Ομικρον». Στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχει ήδη ο πρώτος θάνατος. Η χρονική υστέρηση μέχρι να εμφανιστούν οι θάνατοι διαρκεί περίπου 4 εβδομάδες. Η θνητότητα θα εξαρτηθεί από τον αριθμό των εισαγωγών στα νοσοκομεία. Στη χώρα μας σήμερα ο εβδομαδιαίος μέσος όρος ημερησίων θανάτων είναι 90, δηλαδή το 23% των εισερχομένων στα νοσοκομεία ασθενών φεύγει από τη ζωή.
Τα δεδομένα δείχνουν ότι ακόμη και ο εμβολιασμός του 90% του πληθυσμού δεν θα είναι αρκετός για να αναχαιτίσει την «Ομικρον», καθώς τα εμβόλια δεν αποτρέπουν τη μετάδοση του ιού αλλά κυρίως προφυλάσσουν από βαριά νόσηση. Πρόσφατη έρευνα σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών έδειξε ότι με την τρίτη δόση μειώθηκαν οι θάνατοι κατά 90%.
Πολλές χώρες έχουν χαμηλή απόκριση στην τρίτη δόση. Στη Γερμανία μόνο το 4% έχει λάβει την τρίτη δόση. Στη χώρα μας είναι εμβολιασμένο με 2 δόσεις το 63% του πληθυσμού. Την τρίτη δόση έχει λάβει το 21% του πληθυσμού, ενώ για το 25% έχει περάσει το εξάμηνο από τότε που εμβολιάστηκε.
Δεν έχουμε ακόμη επαρκή δεδομένα της «Ομικρον» για τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και τους θανάτους ανά ηλικία και ανάλογα με την κατάσταση των εμβολιασμών. Ομως δεν μπορούμε να περιμένουμε να έρθουν τα τέλεια δεδομένα που θα αποκαλύπτουν τις πραγματικές απώλειες. Χρειάζεται δράση από τώρα, διότι η ταχύτητα μετάλλαξης της «Ομικρον» είναι πολύ ανησυχητική. Τυχόν υψηλό ποσοστό των εισαγωγών και των θανάτων δεν θα μπορούν να διαχειριστούν τα νοσοκομεία, θα δημιουργήσει ανασφάλεια και θα οδηγήσει σε περαιτέρω απορρύθμιση της εφοδιαστικής αλυσίδας, σε αύξηση των τιμών των προϊόντων κ.λπ.
* O κ. Γιώργος Ατσαλάκης είναι καθηγητής Πολυτεχνείου Κρήτης, Εργαστήριο Ανάλυσης Δεδομένων και Πρόβλεψης.