Με μια νέα καθημερινότητα όπου οι περισσότεροι θα βιώσουμε την COVID-19 είτε ως ασθενείς είτε ως μέλη του ίδιου νοικοκυριού, και στην οποία το παραμικρό σύμπτωμα, είτε αυτό είναι απλό μπούκωμα της μύτης, είτε γδάρσιμο στον λαιμό θα θεωρείται πιθανή εκδήλωση της νόσου, μας φέρνει αντιμέτωπους το στέλεχος «Ομικρον». Το δεκαήμερο από τις 20 Δεκεμβρίου έως και τις 29 Δεκεμβρίου, ο αριθμός των ημερήσιων διαγνώσεων εκτοξεύθηκε από 3.700 σε σχεδόν 29.000, με το στέλεχος «Ομικρον» να «επελαύνει». Οι γνώσεις για το νέο στέλεχος αυξάνονται μέρα με τη μέρα, με τα πρώτα στοιχεία από χώρες όπου ήδη έχει επικρατήσει να καταδεικνύουν ηπιότερη νόσηση και μικρότερο κίνδυνο νοσηλείας κατά 50% έως 70% σε σχέση με το στέλεχος «Δέλτα», κάτι που ωστόσο όπως τονίζουν οι ειδικοί επιστήμονες θα πρέπει να επιβεβαιωθεί και από τα δεδομένα της Ελλάδας.
«Αυτό που γνωρίζουμε μετά βεβαιότητος είναι ότι το στέλεχος “Ομικρον” είναι πολύ πιο μολυσματικό και μπορεί εύκολα να κυριαρχήσει έναντι του “Δέλτα”», επισημαίνει στην «Κ» ο αναπληρωτής καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής στο Εργαστήριο Υγιεινής Επιδημιολογίας και Ιατρικής Στατιστικής του ΕΚΠΑ, Δημήτρης Παρασκευής. «Μία παράμετρος που διευκολύνει την επικράτηση της “Ομικρον” σε σχέση με τη “Δέλτα” είναι η μικρότερη περίοδος του χρόνου γενεάς», σημειώνει και εξηγεί: «Μιλάμε για το χρονικό διάστημα μεταξύ της μόλυνσης και του πότε το άτομο που έχει μολυνθεί θα μπορεί να μεταδώσει τον ιό. Αυτό το διάστημα στο “Ομικρον” φαίνεται ότι είναι μικρότερο σε σχέση με τα προηγούμενα στελέχη». Σύμφωνα με τον καθηγητή, με βάση κάποιες πρώτες εμπειρικές παρατηρήσεις είναι περίπου 2 ημέρες έναντι 3,5 ημερών για το «Δέλτα». «Αποτέλεσμα αυτού είναι να έχουμε κύματα που αυξάνονται πολύ γρήγορα αλλά και αποκλιμακώνονται εξίσου γρήγορα, όπως έχει παρατηρηθεί ήδη στη Νότια Αφρική. Επιπλέον φαίνεται ότι το στέλεχος «Ομικρον» προσβάλλει με σχετική ευκολία άτομα που έχουν προηγουμένως νοσήσει, αλλά και άτομα που έχουν εμβολιαστεί με δύο δόσεις και έχει μεσολαβήσει μεγάλο χρονικό διάστημα από τη δεύτερη δόση».
Για τη νοσηρότητα από το στέλεχος «Ομικρον» ο κ. Παρασκευής επισημαίνει ότι «προκαταρκτικά στοιχεία από το Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν πως ο κίνδυνος νοσηλείας είναι 50%-70% μικρότερος σε σχέση με τον αντίστοιχο λόγω του “Δέλτα”, ενώ περίπου 50% μικρότερος είναι και ο κίνδυνος εισαγωγής σε ΜΕΘ. Ο δε μέσος χρόνος νοσηλείας των ασθενών με “Ομικρον” είναι τρεις ημέρες». Οπως τονίζει πάντως ο καθηγητής, «μένει ακόμα να τεκμηριωθούν και στα δικά μας δεδομένα και με μεγαλύτερη ακρίβεια τα χαρακτηριστικά του νέου στελέχους σε ό,τι αφορά τη νόσηση. Επίσης περιμένουμε ακόμα περισσότερα δεδομένα και σχετικά με την προστασία που παρέχουν τα εμβόλια έναντι της νόσου».
Ο καθηγητής Πνευμονολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Στέλιος Λουκίδης, τονίζει ότι «το βασικό μήνυμα είναι πως εάν κάποιος εμφανίσει έστω και ένα σύμπτωμα ίωσης του αναπνευστικού, είτε αυτό είναι ένα απλό μπούκωμα της μύτης είτε ένα γδάρσιμο στον λαιμό, θα πρέπει αμέσως να υποψιαστεί ότι πιθανόν να έχει μολυνθεί από τον κορωνοϊό και να κάνει αμέσως τεστ. Εφόσον το τεστ είναι αρνητικό, θα πρέπει να επαναληφθεί 48 ώρες μετά. Κατά προτίμηση το δεύτερο τεστ πρέπει να είναι μοριακό. Και από την αρχή θα πρέπει να φροντίσει να προστατεύσει τους ευάλωτους οικείους του μένοντας μακριά τους».
«Το στέλεχος “Ομικρον” προσβάλλει με σχετική ευκολία άτομα που έχουν προηγουμένως νοσήσει. Στοιχεία δείχνουν ότι ο κίνδυνος νοσηλείας είναι 50%-70% μικρότερος σε σχέση με το “Δέλτα”».
Οπως σημειώνει ο ίδιος, «εάν ένα άτομο είναι θετικό στον ιό, απομονώνεται σπίτι του ακολουθώντας την τριπλέτα: θερμόμετρο, οξύμετρο και αντιπυρετικό. Δεν πρέπει να λάβει άλλα φάρμακα, όπως αντιβιοτικά τα οποία δεν θα βοηθήσουν. Η επαφή με τον γιατρό πρέπει να υπάρχει από την πρώτη μέρα της διάγνωσης. Ανησυχητικά σημάδια για επιδείνωση της κατάστασης είναι πυρετός που επιμένει μετά την πέμπτη μέρα, δυσκολία στην αναπνοή και μέτρηση με το οξύμετρο κάτω από το 94».
Η ατομική καραντίνα
Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων εισηγήθηκε ο χρόνος καραντίνας ενός ασυμπτωματικού ή ενός ατόμου με ήπια συμπτώματα να μειωθεί από τις δέκα μέρες στις πέντε –εφόσον τα συμπτώματα υποχωρήσουν–, στο πρότυπο των επικαιροποιημένων οδηγιών του CDC (Κέντρο Ελέγχου Νόσων) των ΗΠΑ. Ανεξάρτητα της διάρκειάς της, ο ασθενής και τα άλλα μέλη του νοικοκυριού οφείλουν να ακολουθήσουν συγκεκριμένους κανόνες. Ο κ. Λουκίδης τονίζει ότι «εφόσον μένει μαζί με άλλους, ο ασθενής πρέπει να αυτοπεριοριστεί σε ξεχωριστό δωμάτιο και εάν είναι δυνατόν να χρησιμοποιεί ξεχωριστό μπάνιο. Εάν δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα, τότε θα πρέπει να γίνεται απολύμανση με χλωρίνη της τουαλέτας μετά τη χρήση της από τον ασθενή. Χρειάζεται καλός και τακτικός αερισμός όλων των χώρων, χρήση της μάσκας από όλους και απολύμανση των σκευών που χρησιμοποιεί ο ασθενής. Εξαρχής θα πρέπει να ελεγχθούν για SARS-CoV-2 και τα υπόλοιπα μέλη του νοικοκυριού και να επαναλάβουν το τεστ εάν βγει αρνητικό τουλάχιστον άλλη μία φορά εντός των πρώτων επτά ημερών από τη στιγμή που βρέθηκε θετικός στον ιό ο ασθενής. Να είναι σε εγρήγορση για ενδεχόμενη εμφάνιση συμπτωμάτων και να αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή με άτομα που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες. Οι ανεμβολίαστοι θα πρέπει να προσέχουν πολύ περισσότερο τις επαφές τους με τον ασθενή, αφού εάν μολυνθούν από τον ιό θα είναι αυτοί που θα κινδυνέψουν περισσότερο».
Κυρίως νέοι οι νοσήσαντες των εορτών
Σε αυτή την εκρηκτική εξάπλωση της COVID-19 λόγω του στελέχους «Ομικρον», προς το παρόν η πλειονότητα των περιστατικών αφορά κυρίως νέους. Tο επταήμερο από 23 έως 29 Δεκεμβρίου, το 16,3% των κρουσμάτων που καταγράφηκαν αφορούσε άτομα έως 17 ετών, το 53,9% άτομα ηλικίας 18 έως 39 ετών, το 24,93% άτομα 40 έως 64 ετών και μόλις το 4,87% αφορούσε άτομα άνω των 65 ετών.