Φανατικοί αντιεμβολιαστές που όταν η COVID-19 τους οδηγεί σε κλίνη εντατικής θεραπείας αντιλαμβάνονται το λάθος και ορκίζονται ότι όταν βγουν από τη ΜΕΘ θα κάνουν καμπάνια υπέρ του εμβολιασμού. Αμετανόητοι συγγενείς ασθενών που επιμένουν ότι ο SARS-CoV-2 δεν υπάρχει. Η μοναξιά του ασθενούς με COVID-19 στη ΜΕΘ και οι μοναχικοί θάνατοι. Αλλά και η ευγνωμοσύνη ασθενών που ακόμα και μήνες μετά την έξοδό τους από τη μονάδα δεν ξεχνούν το προσωπικό που τους βοήθησε στην πολύ δύσκολη μάχη.
Το προσωπικό των μονάδων εντατικής θεραπείας, που στις αρχές Μαρτίου συμπληρώνει δύο χρόνια από την πρώτη συνάντηση με τον κορωνοϊό, παραμένει στις επάλξεις εξαντλημένο από τα συνεχόμενα πανδημικά κύματα. Κουράγιο παίρνει όταν ένας ασθενής βγαίνει νικητής από τη μάχη. Οπως σημειώνει στην «Κ» ο διευθυντής της ΜΕΘ του νοσοκομείου Λάρισας Απόστολος Κομνός, «όταν βγαίνει ζωντανός ο ασθενής από τη ΜΕΘ δεν λογαριάζεις κούραση και συμμετέχεις στη χαρά του. Την κούραση τη νιώθεις όταν πεθαίνει».
Από την αρχή της επιδημίας στη χώρα μας έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2021 περισσότεροι από 11.000 ασθενείς με COVID-19 είχαν νοσηλευθεί σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Σε αυτή τη φάση της πανδημίας λειτουργούν 690 κλίνες σε ΜΕΘ COVID, με την πληρότητα αυτών να αγγίζει το 90%. Σε ποσοστό που κυμαίνεται από 85% έως 90% όσοι νοσηλεύονται πλέον στις ΜΕΘ είναι ανεμβολίαστοι.
«Αυτή τη στιγμή οι ΜΕΘ στην Αττική δεν υφίστανται τεράστια πίεση. Γεμάτοι είμαστε, αλλά θα μπορούσε η κατάσταση να είναι δραματική με ασθενείς να περιμένουν διασωληνωμένοι εκτός μονάδας και να αναγκαζόμαστε να ανοίξουμε κλίνες σε άλλους χώρους», επισημαίνει στην «Κ» η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας, διευθύντρια της Α΄ Πνευμονολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ και υπεύθυνη της ΜΕΘ της κλινικής στο Σωτηρία, Αντωνία Κουτσούκου. «Τις συνέπειες αυτής της τεράστιας αύξησης των κρουσμάτων που αποδίδεται στο στέλεχος “Ομικρον” δεν τις έχουμε δει ακόμα στις μονάδες. Είμαστε όμως επιφυλακτικοί. Δεν εφησυχάζουμε και μπορεί σε δέκα ημέρες από σήμερα τα πράγματα να είναι διαφορετικά». Σύμφωνα με την κ. Κουτσούκου, η πλειονότητα των ασθενών που νοσηλεύονται στις μονάδες είναι ανεμβολίαστοι και σε ένα ποσοστό 20% εμβολιασμένοι με δύο δόσεις. «Ασθενή που να έχει κάνει 3η δόση δεν έχουμε δει στη ΜΕΘ».
Η κ. Κουτσούκου περιγράφοντας την εμπειρία της με την COVID-19 αναφέρει: «Συνειδητοποιεί κανείς ότι υπάρχει πολλή δυστυχία στην κοινωνία. Oταν βλέπεις να νοσεί μια ολόκληρη οικογένεια. Να μπαίνει στη ΜΕΘ για νοσηλεία ο γιος και να έχει ήδη χάσει τον πατέρα του ή τη μητέρα του από τον ιό. Το προσωπικό δένεται με τους ασθενείς. Πάντα γινόταν αυτό, αλλά επειδή στην COVID-19 οι ασθενείς στερούνται επαφής με τους δικούς τους ανθρώπους, αυτή η σχέση αποκτά άλλη διάσταση», τονίζει η καθηγήτρια και συνεχίζει λέγοντας ότι «βλέπουμε ασθενείς που τα κατάφεραν και έρχονται να μας ευχαριστήσουν. Βλέπουμε ασθενείς που ήταν φανατικοί εναντίον των εμβολίων και το έχουν μετανιώσει. Αυτό που μου έχει μείνει είναι οι αντιεμβολιαστές ασθενείς που έλεγαν ότι όταν βγουν από τη μονάδα θα κάνουν καμπάνια υπέρ του εμβολιασμού, αλλά δεν τα κατάφεραν και κατέληξαν. Εμένα αυτό με βασανίζει».
«Πατέρας νοσηλευόταν στη ΜΕΘ λόγω COVID-19 και από τους δύο γιους του ο ένας αποφάσισε να εμβολιαστεί και ο άλλος έλεγε ότι όλα αυτά είναι μια συνωμοσία».
«Τα νοσοκομεία είναι ο χώρος που συνεχίζει να επικρατεί το στέλεχος “Δέλτα”. Δυστυχώς δεν το έχουμε ξεφορτωθεί ακόμα», αναφέρει στην «Κ» η διευθύντρια ΕΣΥ στην Α΄ Πανεπιστημιακή Κλινική Εντατικής Θεραπείας του νοσοκομείου Ευαγγελισμός, Μαρία Θεοδωρακοπούλου. Ολο τον περασμένο Νοέμβριο υπηρέτησε μαζί με άλλους εντατικολόγους από την Αττική στη νέα μονάδα του νοσοκομείου Παπανικολάου της Θεσσαλονίκης προκειμένου να συνδράμει τους συναδέλφους της που αντιμετώπισαν τη σφοδρή επίθεση του τέταρτου πανδημικού κύματος.
Στο νοσοκομείο Παπανικολάου το 95% των ασθενών που νοσηλεύονταν ήταν ανεμβολίαστοι και σύμφωνα με την κ. Θεοδωρακοπούλου σε πολλές περιπτώσεις επέμεναν στην επιλογή τους. Οπως τονίζει, «για εμένα είναι αδιανόητο να επιλέγεις τον θάνατο. Είδαμε ολόκληρες οικογένειες να χάνονται. Και μικρό ποσοστό φαίνεται να αλλάζουν γνώμη σχετικά με τα εμβόλια. Θυμάμαι περίπτωση όπου ο πατέρας νοσηλευόταν στη ΜΕΘ λόγω COVID-19 και από τους δύο γιους του ο ένας αποφάσισε να εμβολιαστεί, και ο άλλος έλεγε ότι όλα αυτά είναι μια συνωμοσία και ότι άλλο πρόβλημα υγείας είχε ο πατέρας του».
«Αυτό όμως που μου έχει μείνει εμένα περισσότερο όλο αυτό το διάστημα είναι η μοναξιά που νιώθουν οι ασθενείς. Εάν ξυπνήσουν, βλέπεις τον φόβο στα μάτια τους για το τι θα γίνει τώρα, μαζί με ευγνωμοσύνη. Είχαμε ασθενείς που μας ρωτούσαν “δηλαδή τώρα δεν θα πεθάνω;”. Και από την άλλη είναι και η μοναξιά του θανάτου. Μπορεί να είναι σε καταστολή, αλλά εάν δεν είχαν COVID-19 θα είχαν τον συγγενή να τους κρατά το χέρι όταν θα φεύγουν», τονίζει η κ. Θεοδωρακοπούλου.
«Το έχω μετανιώσει»
«Προχθές πέθανε στη μονάδα μας ένας σαραντάρης που δεν είχε εμβολιαστεί. Τον ρώτησα όσο ακόμα μπορούσε να μιλήσει, “γιατί, βρε άνθρωπέ μου, δεν εμβολιάστηκες;”. Μου είπε, “γιατρέ, τώρα το έχω μετανιώσει, αλλά τι να κάνω. Ακουσα κάποιους βλάκες στο καφενείο και επηρεάστηκα”», περιγράφει στην «Κ» ο διευθυντής ΜΕΘ και διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίες του γενικού νοσοκομείου Λάρισας, Απόστολος Κομνός. Σε αυτή τη φάση η μονάδα COVID διαθέτει οκτώ κλίνες –επιπλέον έξι κλίνες εντατικής είναι για non-COVID περιστατικά–, αν και στο παρελθόν το νοσοκομείο έφτασε να νοσηλεύει έως και 32 ασθενείς σε συνθήκες εντατικής θεραπείας, αξιοποιώντας άλλους χώρους. «Τώρα η ΜΕΘ COVID είναι συνεχώς γεμάτη. Ωστόσο δεν υπάρχει τόση πίεση όπως πριν από τα Χριστούγεννα ή κατά το δεύτερο κύμα στα τέλη του 2020. Τότε φτάσαμε να μην υπάρχουν κλίνες πουθενά για να διακομισθούν ασθενείς που χρειάζονταν ΜΕΘ, και ακόμα και εάν βρίσκονταν δεν είχαμε το προσωπικό για να συνδράμει στη διακομιδή». Η αρχή της πανδημίας βρήκε τη μονάδα με επτά γιατρούς εξειδικευμένους. Σταδιακά αυτό το προσωπικό μειώθηκε με δύο απώλειες λόγω θανάτου –μεταξύ των οποίων και του Τηλέμαχου Ζαφειρίδη, ο οποίος τον περασμένο Ιανουάριο σκοτώθηκε σε δυστύχημα στον Ολυμπο–, δύο παραιτήσεις και μία «κατάρρευση» λόγω κόπωσης. Τώρα το νοσοκομείο διαθέτει πάλι έξι γιατρούς εξειδικευμένους, εκ των οποίων ένας με μπλοκάκι.
Εστιάζοντας σε αυτά που θυμάται πιο έντονα αυτά τα δύο χρόνια της πανδημίας, ο κ. Κομνός τονίζει ότι «μας έκανε να λυγίσουμε όταν πέθανε ο συνάδελφός μας στον Ολυμπο, που ήταν εξαιρετικός γιατρός και άνθρωπος. Μας εκνεύρισε ο αντιεμβολιαστής δικηγόρος και τα σχόλιά του για τις διασωληνώσεις και μας ενόχλησε όταν συγγενείς αρρώστων που είχαν καταλήξει μάς πληροφορούσαν ότι υπήρχαν δικηγορικά γραφεία που τους προέτρεπαν να καταθέσουν αγωγές για ιατρικά λάθη. Από την άλλη, μας συγκινεί όταν ασθενείς που έχουν αναρρώσει και έχουν βγει από το νοσοκομείο μάς καλούν στο τηλέφωνο, μας στέλνουν ευχές και γλυκά στις γιορτές».
«Δουλεύουμε χωρίς ανάσα»
Η επέλαση του στελέχους «Ομικρον» βρίσκει το ΕΣΥ και το προσωπικό του καταπονημένο από τα προηγούμενα πανδημικά κύματα. «Αυτή η μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων έρχεται σε μια εποχή που είμαστε υπερβολικά κουρασμένοι, σωματικά και συναισθηματικά. Το προσωπικό καλείται όλο αυτό το διάστημα να κάνει το κάτι παραπάνω, ελπίζοντας ότι σε ένα με δύο μήνες θα τελειώσει η πανδημία και μετά έρχεται άλλο ένα κύμα και μας διαψεύδει. Και το προσωπικό δεν έχει ανταμειφθεί ούτε προσδοκά σε κάτι», τονίζει στην «Κ» η καθηγήτρια Πνευμονολογίας και Εντατικής Θεραπείας του ΕΚΠΑ, Αντωνία Κουτσούκου. H διευθύντρια ΕΣΥ, εντατικολόγος στον Ευαγγελισμό Μαρία Θεοδωρακοπούλου επισημαίνει, ότι «δουλεύουμε καθημερινά χωρίς ανάσα. Θέλουμε μία ημέρα να ξεκουραστούμε και δεν την έχουμε. Δεν έχουμε ούτε το κουράγιο να πολεμήσουμε για μια ημέρα ξεκούρασης. Πρέπει ο κόσμος να μας ανακουφίσει, γιατί εάν χρειαστεί υπηρεσίες υγείας θα βρει το προσωπικό του ΕΣΥ εξαιρετικά κουρασμένο. Θα πρέπει να εμβολιαστεί και να προσέχει. Ο ιός δεν έχει φύγει ακόμα».