Την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησε η τετράμηνη εκπαίδευση των 400 ειδικών φρουρών που θα στελεχώσουν τις ομάδες προστασίας πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, στις σχολές της αστυνομίας στην Κομοτηνή. Οι ειδικοί φρουροί θα αποτελούν «ομάδες ήπιας αστυνόμευσης» – έτσι τις είχε χαρακτηρίσει πέρυσι ο πρώην υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης και δεν θα φέρουν πυροβόλα όπλα.
«Θα επιτηρούν και θα έχουν προληπτικό, αποτρεπτικό ρόλο», είχε δηλώσει ο κ. Χρυσοχοΐδης, συμπληρώνοντας πως μέρος των καθηκόντων τους θα ήταν οι συλλήψεις και η προανάκριση. «Θα πρέπει οι ειδικοί φρουροί να κάνουν ανεπηρέαστα τη δουλειά τους, έξω από οποιεσδήποτε πολιτικές και κομματικές ιδεολογίες», είπε τη Δευτέρα ο νυν υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τάκης Θεοδωρικάκος.
Στο πλαίσιο της τετράμηνης εκπαίδευσής τους, οι ειδικοί φρουροί θα εκπαιδευτούν σε θέματα αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας και θα υποβληθούν σε ασκήσεις προσομοίωσης, τα σενάρια των οποίων θα προκύψουν από περιστατικά που έχουν προηγουμένως συμβεί σε πανεπιστημιακούς χώρους. Σε θεωρητικό επίπεδο, οι εκπαιδευόμενοι ειδικοί φρουροί θα παρακολουθήσουν μαθήματα ποινικής δικονομίας, συνταγματικού δικαίου, εγκληματολογίας και διαλέξεις για θέματα ψυχολογίας, εκτός των άλλων. Το θέμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας έχει πολύ συχνά δημιουργήσει εντάσεις τους τελευταίους μήνες, καθώς έχει αντιμετωπιστεί με σθεναρή αντίσταση τόσο από φοιτητές όσο και από καθηγητές. Λίγα εικοσιτετράωρα μετά την ανακοίνωση της εκκίνησης της εκπαίδευσης των ειδικών φρουρών, οργανώθηκαν συλλαλητήρια που αφορούσαν και το συγκεκριμένο θέμα, σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
Παρ’ όλα αυτά, η αντίδραση κατά της πανεπιστημιακής αστυνομίας δεν είναι φαινόμενο κατεξοχήν ελληνικό. «Ολη η χώρα είναι κατά της αστυνομίας αυτές τις μέρες», λέει στην «Κ» ο Τζέιμς Μακσέιν, αντιπρόεδρος για τη δημόσια ασφάλεια στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, ο οποίος μιλάει στην «Κ» για τις ευθύνες της πανεπιστημιακής αστυνομίας σε ένα από τα κορυφαία πανεπιστήμια των ΗΠΑ και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αντίστοιχοι φρουροί εκεί.
«Το Columbia έχει ένα πολύ ακτιβιστικό κάμπους, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εδώ που είναι κατά της αστυνομίας», δηλώνει. Ο κ. Μακσέιν ξεκίνησε να δουλεύει για την ασφάλεια του Πανεπιστημίου Columbia το 2004 – πριν από αυτό ήταν βετεράνος της αστυνομικής υπηρεσίας της πόλης της Νέας Υόρκης, έχοντας 24χρονη εμπειρία στο NYPD. Πολλά έχουν αλλάξει τα τελευταία 18 χρόνια που βρίσκεται στο Columbia και ειδικά τα τελευταία δύο, αναφέρει στην «Κ», συγκεκριμένα μετά τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από τον αστυνομικό Ντέρεκ Σόβιν τον Μάιο του 2020. Η συγκεκριμένη δολοφονία πυροδότησε ένα κίνημα στις ΗΠΑ, το οποίο είχε και παγκόσμιες διαστάσεις, φέρνοντας τον ρόλο και τις δράσεις της αστυνομίας στο μικροσκόπιο.
«Για τουλάχιστον έναν μήνα», λέει στην «Κ» ο κ. Μακσέιν, «είχαμε διαδηλώσεις εντός και εκτός κάμπους κάθε βράδυ». Ενα από τα βασικά συνθήματα ήταν το «defund the police», («αποχρηματοδοτήστε την αστυνομία»). «Υπάρχει ισχυρό αίσθημα κατά της αστυνομίας στο κάμπους», συμπληρώνει, αλλά τονίζει πως οι ίδιοι, οι οποίοι δεν είναι οπλισμένοι, δεν είναι ακριβώς αστυνομία. «Δεν είμαστε αστυνομικοί, δεν φέρουμε όπλα, πρακτικά είμαστε ιδιωτική ασφάλεια, αυτό είμαστε», εξηγεί, λέγοντας πως σε άλλα πανεπιστήμια των ΗΠΑ η πανεπιστημιακή αστυνομία είναι οπλισμένη.
«Δεν μπορούμε να ασκήσουμε δίωξη σε κάποιον – θέτουμε τους παραβάτες υπό κράτηση και μετά η δημοτική αστυνομία τους συλλαμβάνει».
Στα τρία κάμπους του Columbia υπάρχουν φρουροί του τμήματος που ηγείται ο κ. Μακσέιν, το οποίο αποτελείται από 250 άτομα και περίπου 200 φρουρούς με σύμβαση, που είναι εκεί για να ελέγχουν ποιος μπαίνει στους πανεπιστημιακούς χώρους και κοιτώνες, 24 ώρες το 24ωρο. Η δικαιοδοσία όλων των πανεπιστημιακών φρουρών αφορά μόνο το πανεπιστήμιο και οι ευθύνες τους ποικίλλουν – από την έρευνα ενός εγκλήματος έως την κράτηση κάποιου υπόπτου.
«Συνεργαζόμαστε στενά με τη δημοτική αστυνομία», δηλώνει, «δεν μπορούμε να ασκήσουμε δίωξη σε κάποιον – θέτουμε τους παραβάτες υπό κράτηση και μετά η δημοτική αστυνομία τους συλλαμβάνει. Είμαστε κάτι σαν ένα πιο ήπιο σώμα», αναφέρει, συμπληρώνοντας πως είναι δύσκολο να διατηρήσουν τις ισορροπίες όταν το κλίμα που επικρατεί στο κάμπους, το οποίο οι ίδιοι πρέπει να διατηρούν ασφαλές, είναι κατά της αστυνομίας.
Η πανεπιστημιακή αστυνομία, λέει, εκπαιδεύεται στο πώς να αλληλεπιδρά με τον κόσμο, στην πρόληψη ενός εγκλήματος, στο πώς να παραμένουν και οι ίδιοι ασφαλείς – «είναι μια πιο ήπια προσέγγιση στην πρόληψη εγκλήματος». Οταν κάτι συμβαίνει στον πανεπιστημιακό χώρο –τον τελευταίο μήνα είχαν τρεις ληστείες και τη δολοφονία μιας φοιτήτριας– οι φοιτητές τους καλούν. «Ακόμα και όσοι είναι κατά της αστυνομίας θέλουν να είναι ασφαλείς», λέει, συμπληρώνοντας όμως πως πολλές φορές οι φοιτητές δεν τους διαχωρίζουν από τη δημοτική αστυνομία, της οποίας τόσοι είναι κατά. «Πολλοί έχουν μια δική τους αντίληψη για εμάς, που δεν βασίζεται στα δεδομένα», αναφέρει, λέγοντας πως αρκετοί φοιτητές νομίζουν ότι οι φρουροί είναι οπλισμένοι, ενώ τους βλέπουν κάθε μέρα άοπλους.
«Ερχονται σε εμάς»
Ακόμα κι αν τα τελευταία χρόνια η δουλειά τους έχει γίνει πιο δύσκολη –είναι δύσκολο να δώσουν κίνητρα στους εργαζομένους της πανεπιστημιακής αστυνομίας, όταν γνωρίζουν πως είναι τόσο εύκολο να κατακριθούν–, ο κ. Μακσέιν τονίζει πως πολλοί φοιτητές τους αποζητούν. «Ερχονται σε εμάς όταν το χρειάζονται, αν έχουν τραυματιστεί, αν θεωρούν πως κάποιος μπορεί να κάνει απόπειρα αυτοκτονίας – ανταποκρινόμαστε περισσότερο από την αστυνομία και είμαστε λιγότερο επιθετικοί», λέει στην «Κ». «Μας ακούν, είναι η δύναμη της ίδιας της στολής», τονίζει, συμπληρώνοντας πως προσπαθούν να κρατούν το πανεπιστήμιο ασφαλές, παραμένοντας όσο λιγότερο παρεμβατικοί γίνεται.
«Δεν ζούμε σε έναν τέλειο κόσμο, ο κόσμος κλέβει, πουλάει ναρκωτικά. Χρειάζεται κάποιου είδους δομή για να διατηρείς την τάξη», τονίζει, «αλλιώς θα έχεις χάος».