Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων σήμερα 2 Φεβρουαρίου και σίγουρα δεν ενδείκνυται για πανηγυρισμούς, αλλά για επαγρύπνηση και νέες προσπάθειες προφύλαξης. Εξάλλου και το σύνθημα για τη φετινή ημέρα είναι το «Δράση στους Υγροτόπους για τους Ανθρώπους και τη Φύση». Παρά την υπογραφή στις 2 Φεβρουαρίου 1977 στην ιρανική πόλη Ραμσάρ της διεθνούς σύμβασης για την προστασία των υγροτόπων, υπάρχει εκτίμηση πως σε διεθνές επίπεδο χάνονται με ρυθμό τρεις φορές ταχύτερα απ’ ό,τι τα δάση!
Οι υγρότοποι αποτελούν πολύτιμα οικοσυστήματα: Προστατεύουν από πλημμύρες αλλά και από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, φιλοξενούν μια πλούσια βιοποικιλότητα, συγκρατούν το νερό της βροχής εμπλουτίζοντας τον υδροφόρο ορίζοντα, βελτιώνουν το μικροκλίμα, παρέχουν πόσιμο νερό και τροφή, φιλτράρουν τον αέρα, δίνουν χώρους για αναψυχή.
Δέκα υγρότοποι στην Ελλάδα έχουν ενταχθεί στο καθεστώς προστασίας της Συνθήκης Ραμσάρ: το Δέλτα του Εβρου, οι λίμνες Ισμαρίδα και Βιστωνίδα, το Πόρτο Λάγος και οι γύρω λιμνοθάλασσες, το Δέλτα και η λιμνοθάλασσα Νέστου, η τεχνητή λίμνη Κερκίνη, οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια, τα Δέλτα και οι εκβολές των ποταμών Γαλλικός-Αξιός-Λουδίας-Αλιάκμονας, ο Αμβρακικός Κόλπος, η Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και η Λιμνοθάλασσα Κοτυχίου στον νομό Ηλείας. Συνολικά στη χώρα μας υπάρχουν περίπου 1.400 υγρότοποι· οι περισσότεροι είναι ενταγμένοι σε περιοχές του Δικτύου Natura 2000.
Κι όμως, παρά τη μεγάλη αξία τους, οι ελληνικοί υγρότοποι απειλούνται, σημειώνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία. «Ακόμα και σε μεγάλους υγρότοπους διεθνούς σημασίας, που είναι ενταγμένοι στον κατάλογο της Συνθήκης Ραμσάρ, καθώς και στο ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000, έχουν διαπιστωθεί πολλά και σοβαρά περιστατικά λαθροθηρίας, όπως στο Κοτύχι και τη Στροφυλιά – όπου η “εμπόλεμη” κατάσταση που επικρατεί κάθε άλλο από προστατευόμενη περιοχή θυμίζει, αλλά και στον Αμβρακικό και στις εκβολές του Αξιού», σημειώνεται.
«Ωστόσο, η σοβαρότερη και μη αναστρέψιμη απειλή για τα υγροτοπικά οικοσυστήματα είναι η υποβάθμιση και καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους, ιδίως στους μικρούς υγροτόπους», υπογραμμίζει η Ορνιθολογική, ξεχωρίζοντας δύο παραδείγματα: την περίπτωση των υγροτόπων της Περαίας, κοντά στη Θεσσαλονίκη, όπου σχεδιάζεται η δημιουργία «Βιομηχανικού – Τεχνολογικού Πάρκου» εντός της υγροτοπικής περιοχής, «γεγονός που θα σημάνει την ολοκληρωτική της εξαφάνιση». Ανάλογο κίνδυνο αντιμετωπίζει και υγρότοπος της Βραυρώνας στην Αττική (Natura 2000), στις εκβολές του ποταμού Ερασίνου, λόγω των σχεδιαζόμενων αντιπλημμυρικών έργων, «που αγνοούν πλήρως την οικολογική αξία της περιοχής».
Με αυτό το πνεύμα η Ορνιθολογική καλεί σε κινητοποίηση, τονίζοντας πως «ακόμα και το πιο μικρό υγροτοπάκι μπορεί να αποβεί σωτήριο για έναν κουρασμένο φτερωτό μετανάστη, αλλά και μια “όαση” φύσης» για όλους μας.
Λήψη μέτρων
Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων η πρόεδρος του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Μαρία Παπαδοπούλου, τονίζει πως ο οργανισμός, ως υπεύθυνος προστασίας και διαχείρισής τους, «θα καταβάλει προσπάθειες τόσο για την εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας που διέπει την προστασία τους, όσο και για τη λήψη διαχειριστικών μέτρων διατήρησής τους και για την ανάπτυξη ήπιων δράσεων ανάδειξής τους».