Η μαμά και ο μπαμπάς τρέχουν μέρες για τα διαδικαστικά, προκειμένου να είναι όλα έτοιμα τη μεγάλη μέρα. Τα μεγάλα ερωτήματα: Στο σπίτι ή στον παιδότοπο; Τι θέμα θα έχει η τούρτα; Τι θα περιλαμβάνει ο μπουφές; Και για διασκέδαση κλόουν, ανιματέρ ή μάγος; Το σίγουρο ήταν ότι πρόσκληση θα είχε πάρει απαραιτήτως όλη η τάξη. «Μας έφυγαν πολλά λεφτά πάλι». «Χαλάλι του». Η προετοιμασία, η αγωνία που κορυφώνεται –«κι αν δεν έρθει κανείς, μαμά;», «όλοι θα έρθουν, σου το υπόσχομαι»–, το ξύπνημα τη μεγάλη μέρα, τα παιδιά που αρχίζουν να καταφθάνουν, τα δώρα, τα παιχνίδια, τα κεράκια, «μεγάλος να γίνεις με άσπρα μαλλιά!». Ενας πολύχρωμος, σαρωτικός σίφουνας από κομφετί, μια εξοντωτική, αλλά συναρπαστική μέρα, γεμάτη αναμνήσεις. Ετσι ήταν τα παιδικά πάρτι. Σας έλειψαν;
Ηταν από τις παράλληλες απώλειες της υγειονομικής κρίσης, για την οποία όμως ελάχιστα γράφτηκαν, με την οποία λίγοι ασχολήθηκαν. Το παιδικό πάρτι, όπως το γνωρίζαμε, δεν υπάρχει πια, «έπεσε» στη μάχη με τον κορωνοϊό. Τα τελευταία δύο χρόνια τα παιδιά γιορτάζουν τα γενέθλιά τους είτε στο σπίτι σε στενό οικογενειακό κύκλο, είτε σε πάρκα και αυλές, καιρού επιτρέποντος, και πάλι με λιγοστούς καλεσμένους, πολύ μακριά από τις φαντασμαγορικές εκδηλώσεις των περασμένων χρόνων. Αποτέλεσμα; Ενας ολόκληρος κλάδος, των παιδοτόπων, αλλά και των επαγγελματιών που τους περιβάλλουν, τείνει προς την καταστροφή, ενώ σοβαρό πλήγμα έχει δεχθεί σύμφωνα με τους ειδικούς και η κοινωνικοποίηση των παιδιών.
«Ζητείται ελπίς. Και δεν εννοούμε τα χιόνια!», είπε στην «Κ» με δόση πικρού χιούμορ η πρόεδρος του Συλλόγου Παιδοτόπων Ελλάδος, Ευτυχία Μαρίνου. «Τον κλάδο μας τον ισοπέδωσε ο κορωνοϊός. Η πτώση είναι της τάξης του 75%». Οπως λέει, οι παιδότοποι στηρίζονται κατά κύριο λόγο στα παιδικά πάρτι, αποτελούν το μεγαλύτερο μέρος του τζίρου τους. «Τα πάρτι δεν γίνονται και η επισκεψιμότητα έχει μειωθεί κατακόρυφα. Ο κλάδος υποφέρει, έχουμε φτάσει σε αδιέξοδο. Οι ιδιοκτήτες είμαστε στα πρόθυρα της καταστροφής».
Η ίδια διατηρεί παιδότοπο στην Αγία Παρασκευή, εδώ και 25 χρόνια. «Στις καλές εποχές είχαμε πάνω από 30 πάρτι τον μήνα. Τώρα τον Ιανουάριο έκανα δύο πάρτι με μάξιμουμ δέκα παιδάκια το καθένα. Η πτώση υπερβαίνει το 80%». Το μεγαλύτερο πλήγμα προφανώς το έχουν δεχθεί οι εσωτερικοί παιδότοποι, οι οποίοι σύμφωνα με την κ. Μαρίνου κλείνουν ο ένας μετά τον άλλον, ωστόσο μεγάλη πτώση του τζίρου καταγράφουν και οι εξωτερικοί παιδότοποι. Ο Μάκης Κοντός διατηρεί χώρο δημιουργικής έκφρασης για παιδιά στην Παλλήνη. «Από τα πάρτι των 50 ατόμων, το καλοκαίρι οι καλεσμένοι δεν ξεπερνούσαν τους 20 ή και πιο κάτω», λέει στην «Κ». Η μεγάλη διαφορά φάνηκε φυσικά τον χειμώνα. Μπορεί ο συγκεκριμένος παιδότοπος να προτιμήθηκε έναντι άλλων χωρίς εξωτερικό χώρο, όμως τα πάρτι ήταν λιγοστά και με πολύ λίγα παιδιά. «Πάντως να σημειωθεί ότι πριν από τον κορωνοϊό ο Ελληνας γονιός δεν άφηνε το παιδί να βγει στο κρύο. Τώρα το προτιμούν. Είδαν ότι είναι υγεία».
Η χαριστική βολή
Σύμφωνα με την κ. Μαρίνου, τη χαριστική βολή στους παιδότοπους έδωσε η επιβολή τον Νοέμβριο του μέτρου του rapid test στους ανεμβολίαστους και για τους εξωτερικούς χώρους. Οι ανεμβολίαστοι είχαν ήδη σταματήσει να οργανώνουν πάρτι, αφού δεν θα μπορούσαν ούτε την τούρτα του παιδιού τους να σβήσουν στον εσωτερικό χώρο. Πόσo μάλλον αν έπρεπε να πληρώσουν και ένα rapid test. Αλλά και οι εμβολιασμένοι δίσταζαν να οργανώσουν πάρτι στα οποία οι μισοί καλεσμένοι –πολύ συχνά και συγγενείς– θα κάθονταν έξω. «Ετσι μαζεύονταν σε σπίτια, όπου δεν υπήρχε κανένας έλεγχος…».
Είναι το δεύτερο συνεχόμενο πλήγμα του κλάδου μετά τη δεκαετή οικονομική κρίση που οδήγησε σε κλείσιμο του 35% των επιχειρήσεων. «Επιβίωσαν μόλις 500 παιδότοποι πανελλαδικά, αλλά δεν ξέρω πόσοι θα απομείνουν. Κλείνουν ο ένας μετά τον άλλον», λέει η ίδια. Στο πρόβλημα προστέθηκαν και οι ανατιμήσεις στις τιμές του ρεύματος. «Πρόκειται για μεγάλους χώρους που για να ζεσταθούν απαιτούν τεράστια ποσά. Τα έξοδα μιας μέτριας επιχείρησης φτάνουν τα 6.000 ευρώ τον μήνα».
«Αν δεν είχα άλλες δύο δουλειές, της ηθοποιού και της βρεφονηπιοκόμου, θα είχα μείνει σήμερα άστεγη», λέει η Νάγια, που δούλευε ως ανιματέρ.
Σημειώνεται ότι πρόκειται κυρίως για οικογενειακές επιχειρήσεις, στις οποίες προ κορωνοϊού εργάζονταν συνολικά 8.000-10.000 εργαζόμενοι. «Είναι θέμα επιβίωσης της οικογένειας», αναφέρει η κ. Μαρίνου, που έχει απευθύνει έκκληση στα συναρμόδια υπουργεία να σκύψουν πάνω από το πρόβλημα. «Ενας παιδότοπος είναι χώρος χαράς. Να βλέπεις ένα χώρο 400 τ.μ. με δύο παιδιά μέσα είναι σπαρακτικό. Αυτή είναι όμως η επισκεψιμότητά μας τις καθημερινές».
Το πρόβλημα δεν σταματάει στην πόρτα τους. Από τα παιδικά πάρτι και τους παιδότοπους επιβιώνουν catering, ζαχαροπλαστεία, παιχνιδάδικα, ανιματέρ, φωτογράφοι.
Η Νάγια αναλαμβάνει τη διασκέδαση των παιδιών σε παιδικά πάρτι και άλλες εκδηλώσεις. «Αν δεν είχα άλλες δύο δουλειές, της ηθοποιού και της βρεφονηπιοκόμου, θα είχα μείνει σήμερα άστεγη», λέει στην «Κ». «Η δουλειά του ανιματέρ έχει μειωθεί στο ελάχιστο. Σε ένα μέσο μήνα θα είχα τουλάχιστον έξι πάρτι, χωρίς να υπολογίζονται τα Χριστούγεννα ή οι Απόκριες που η δουλειά αυξάνεται». Πλέον οι προτάσεις είναι λιγοστές και όλες αφορούν εξωτερικούς χώρους. «Εχω πάει σε τέσσερα πάρτι συνολικά και τα τέσσερα μόνο με συγγενικά πρόσωπα, άντε και κανέναν κολλητό φίλο. Σε μαγαζί δεν γίνονται πια πάρτι. Ακόμα και τώρα τον Ιανουάριο, το καταχείμωνο, βρέθηκα σε πάρτι σε παιδική χαρά».
«Μια καλύτερη τιμή;»
Μια σημαντική αλλαγή που διαπιστώνει είναι η εντονότερη οικονομική δυσπραγία. «Μολονότι έχουμε ήδη ρίξει τις τιμές για να επιβιώσουμε –αν και η φορολογία μας είναι ίδια, ενώ δεν είχαμε καμία ενίσχυση από το κράτος όλο αυτόν τον καιρό–, ακούμε σήμερα πολλούς να ζητούν καλύτερη τιμή. Τα προηγούμενα χρόνια δεν το άκουγες τόσο συχνά. Πολλοί κάνουν πάρτι στον ιδιωτικό παιδικό σταθμό. Προσέχουν τα παιδιά οι δασκάλες και οι γονείς δεν πληρώνουν τίποτα. Το θεωρούμε πλέον έξοδο πολυτελείας το παιδικό πάρτι, αλλά δεν είναι». Οπως λέει, το μεγαλύτερο πλήγμα για τους ανιματέρ είναι οι Απόκριες. «Κάποτε γινόταν χαμός από πάρτι, τώρα…».
Πρόσφατα η Νάγια συμμετείχε στο πάρτι ενός 4χρονου αγοριού. «Ηταν το πρώτο του πάρτι. Λόγω του κορωνοϊού δεν είχε ξαναγιορτάσει έτσι γενέθλια, δεν ήξερε τι θα πει συγκέντρωση με πολλά παιδιά, τραγούδι, τούρτα. Δεν ξέρει τι θα πει ελεύθερο παιχνίδι, χωρίς κανόνες. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών σχεδόν δεν ξέρουν πώς είναι να ζεις χωρίς κορωνοϊό».
Τα αποτελέσματα φαίνονται στα παιδιά που αναλαμβάνει να ψυχαγωγήσει. «Είναι πιο ενθουσιώδη, θέλουν να τα δώσουν όλα, αλλά και λίγο πιο ανήσυχα. Δεν μπορούν εύκολα να συγχρονιστούν μαζί σου. Ισως από το κλείσιμο των σχολείων έχουν ξεμάθει τους κανόνες και δυσκολεύονται τώρα να ακούσουν “περίμενε, θα παίξουμε μετά μαζί”».
Η κοινωνικοποίηση των παιδιών
«Η κοινωνικοποίηση των παιδιών δεν γίνεται με τους γονείς, γίνεται με συνομηλίκους τους», λέει εμφατικά στην «Κ» η ψυχολόγος – παιδοψυχολόγος Αντιγόνη Γινοπούλου. «Το παιδικό πάρτι σημαίνει κοινωνικοποίηση, σημαίνει χαρά, σημαίνει συναναστροφή. Ο εγκλεισμός τα έχει στερήσει». Ο αντίκτυπος είναι πολλαπλάσιος στις μικρές ηλικίες. «Τα μικρά παιδιά αναπτύσσονται με γρήγορους ρυθμούς, άρα έχουν χάσει πράγματα απαραίτητα για την ψυχολογική, κοινωνική και επικοινωνιακή τους ανάπτυξη. Τα αποτελέσματα θα φανούν γρήγορα. Ηδη φαίνονται. Πάνε σε πάρτι και δεν ξέρουν πώς να παίξουν. Βγάζουν επιθετικότητα γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα να εκτονώσουν κάπου την ενέργειά τους». Οπως αναφέρει η κ. Γινοπούλου, πολλοί γονείς από τον φόβο του κορωνοϊού δίστασαν ακόμα και βόλτα να βγουν με τα παιδιά τους. «Ομως ακόμα και η βόλτα βοηθά στην εκτόνωση ενέργειας. Επίσης, ο φόβος του γονιού μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα. Η οικογένεια παίζει καθοριστικό ρόλο. Αν έχουμε γονείς φοβισμένους, επιφυλακτικούς, που τους ξινίζουν τα πάντα, έτσι θα είναι και τα παιδιά. Τα παιδιά είναι μικρογραφία της οικογένειας».