Ισχυρή και έναντι του στελέχους «Ομικρον» παραμένει η προστασία από σοβαρή COVID-19 που παρέχουν τα υφιστάμενα εμβόλια για τον SARS-CoV-2. Μπορεί η «Ομικρον» να μεταδίδεται πιο εύκολα σε εμβολιασμένους αφού ο μεγάλος αριθμός μεταλλάξεων που παρουσιάζει στην εξωτερική πρωτεΐνη του ιού –σε σχέση με το αρχικό στέλεχος– καθιστά τα αντισώματα που προκαλούν τα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά, ωστόσο η δεύτερη γραμμή άμυνας, που είναι τα Τ-κύτταρα, αναγνωρίζουν το νέο στέλεχος και μπορούν να προστατέψουν από σοβαρή νόσο.
«Τα εμβόλια αναπτύχθηκαν για να επάγουν αντισώματα έναντι της εξωτερικής πρωτεΐνης του ιού. Τα εμβόλια περιλαμβάνουν την αρχική πρωτεΐνη και, συνεπώς, δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά έναντι στελεχών που περιέχουν πολλές μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη spike. Τα Τ-κύτταρα αποτελούν έναν επιπλέον μηχανισμό ανοσίας και θεωρείται ότι διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανοσία έναντι του ιού», σημειώνουν οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ Δημήτρης Παρασκευής και Θάνος Δημόπουλος, κάνοντας μία ανασκόπηση της βιβλιογραφίας για την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του στελέχους «Ομικρον». Οι καθηγητές εστιάζουν σε δύο πρόσφατες μελέτες για τον τρόπο που καταπολεμούν τα διαφορετικά στελέχη τα κύτταρα του ανοσιακού μας συστήματος, τα οποία ενεργοποιούνται από τα εμβόλια.
Ειδικότερα, στην πρώτη μελέτη ερευνήθηκε η ανοσιακή απάντηση των Τ-κυττάρων έναντι διαφορετικών στελεχών σε άτομα που είχαν εμβολιαστεί. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δείγματα από 96 ενηλίκους που είχαν λάβει ένα από τα τέσσερα εμβόλια (Pfizer-BioNTech, Moderna, Johnson & Johnson/Janssen ή Novavax). Εξέτασαν τις ανοσολογικές αποκρίσεις σε τέσσερις διαφορετικές χρονικές περιόδους, μέχρι και πέντε έως έξι μήνες μετά την τελευταία δόση του εμβολίου. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα επίπεδα των Β-κυττάρων μνήμης και των εξουδετερωτικών αντισωμάτων μειώθηκαν σημαντικά έξι μήνες μετά τον εμβολιασμό. Τα Β-κύτταρα μνήμης βοηθούν στην ταχεία ανάπτυξη αντισωμάτων έναντι ιών ή άλλων παθογόνων που έχουν μολύνει τον οργανισμό στο παρελθόν. Η παρουσία λιγότερων εξουδετερωτικών αντισωμάτων αυξάνει την πιθανότητα επαναλοιμώξεων σε εμβολιασμένα άτομα.
Τα Τ-κύτταρα αναγνωρίζουν το νέο στέλεχος και παρέχουν ισχυρή προστασία από σοβαρή νόσηση.
Σε αντίθεση με τα επίπεδα αντισωμάτων, τα Τ-κύτταρα αναγνώρισαν όλα τα στελέχη, συμπεριλαμβανομένων των «Δέλτα» και «Ομικρον». Η πλειονότητα της απάντησης των Τ-κυττάρων ήταν αποτελεσματική έναντι του «Ομικρον». Εξι μήνες μετά τον εμβολιασμό, το 84% της δραστηριότητας των CD4+ (βοηθητικών) Τ-κυττάρων και το 85% των CD8+ Τ-κυτταροτοξικών έναντι του «Ομικρον» παρέμεινε παρόμοια σε σύγκριση με τα αρχικά στελέχη.
Στη δεύτερη μελέτη βρέθηκαν χαμηλά επίπεδα αντισωμάτων έναντι του στελέχους «Ομικρον» αλλά ισχυρή ανοσιακή απάντηση των Τ-κυττάρων. Η ερευνητική ομάδα μελέτησε δείγματα από 47 άτομα που εμβολιάστηκαν με τα εμβόλια Johnson & Johnson ή Pfizer-BioNTech. Βρέθηκε ότι η ανοσιακή απάντηση των CD4+ και CD8+ Τ- κυττάρων διατηρήθηκε σε επίπεδα υψηλότερα του 80% σε σχέση με την απάντηση έναντι του αρχικού στελέχους.
«Συμπερασματικά», σημειώνουν οι καθηγητές, «τα ευρήματα δείχνουν ότι τα Τ-κύτταρα που ενεργοποιούνται από τα εμβόλια μπορούν και αναγνωρίζουν το στέλεχος “Ομικρον”. Παρά τη μειωμένη δραστικότητα των αντισωμάτων έναντι των μεταλλαγμένων στελεχών, τα Τ-κύτταρα χρησιμεύουν ως δεύτερη γραμμή προστασίας έναντι του παθογόνου. Αυτά τα δεδομένα εξηγούν τους λόγους που το στέλεχος “Ομικρον” μπορεί να μεταδίδεται εύκολα σε εμβολιασμένους, αλλά είναι λιγότερο πιθανό να οδηγήσει σε σοβαρή νόσο σε πλήρως εμβολιασμένα άτομα. Τα Τ-κύτταρα δεν μπορούν να αποτρέψουν τη λοίμωξη, αλλά επιτελούν τον σημαντικό ρόλο προστασίας μας από σοβαρή νόσο».