Σε εκείνη τη φωτιά δεν υπήρξαν θύματα ή τραυματίες. Στις 19 Νοεμβρίου 2012, όσο το επιβατηγό-οχηματαγωγό «Κρήτη ΙΙ» προσέγγιζε την Πάτρα προερχόμενο από τη Βενετία, εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο κλειστό κύριο γκαράζ. Συγκροτήθηκε ομάδα αντιμετώπισης κινδύνου από το πλήρωμα, το πλοίο ελλιμενίστηκε και εκκενώθηκε με ασφάλεια.
Η επιχείρηση κατάσβεσης κράτησε σχεδόν 13 ώρες. Δέκα χρόνια αργότερα, οι φλόγες που ξεκίνησαν από παρόμοιο χώρο σε αντίστοιχου τύπου πλοίο, το «Euroferry Olympia», έκαιγαν για ημέρες, ενώ πυροσβέστες με φακούς κεφαλής και μπουκάλες οξυγόνου αναζητούσαν στα έγκατά του αγνοουμένους, ανακαλύπτοντας σορούς οδηγών μέσα στις καμπίνες των φορτηγών τους.
Παρότι τα δύο συμβάντα είχαν διαφορετική κατάληξη και εκτυλίχθηκαν σε διαφορετικά σημεία, το πρώτο μόλις τέσσερα ναυτικά μίλια μακριά από την Πάτρα και το πρόσφατο δυστύχημα ανοιχτά της Ερεικούσας, εμφανίζουν ορισμένα κοινά στοιχεία. Και στα δύο, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα δεδομένα, η φωτιά ξεκίνησε από κλειστό γκαράζ όπου βρίσκονταν και φορτηγά-ψυγεία, τα οποία έπρεπε να συνδεθούν ηλεκτρικά, ενώ έγιναν απόπειρες κατάσβεσης από το πλήρωμα χωρίς αποτέλεσμα.
Η έκθεση που συνέταξαν τον Νοέμβριο του 2014 για την πυρκαγιά στο «Κρήτη ΙΙ» τα μέλη της Ελληνικής Υπηρεσίας Διερεύνησης Ναυτικών Ατυχημάτων και Συμβάντων (ΕΛΥΔΝΑ), εξηγεί έως ένα βαθμό τους παράγοντες κινδύνου που μπορούν να συμβάλουν στη γρήγορη εξάπλωση πυρκαγιών σε αντίστοιχα πλοία και αναδεικνύει τις αιτίες παλιότερων ναυτικών ατυχημάτων. Μια προσεκτική ανάγνωσή της φωτίζει ορισμένα από τα σημεία που πρόκειται τους επόμενους μήνες να απασχολήσουν κατά τις έρευνες τους πραγματογνώμονες, για να διαπιστωθεί τι ακριβώς συνέβη στα γκαράζ του «Euroferry Olympia» και ποια ήταν η αιτία του κακού. Οταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, οι τεχνικοί σύμβουλοι κάθε πλευράς που θα μελετήσουν το πρόσφατο ναυτικό δυστύχημα, αναμένεται να εστιάσουν μεταξύ άλλων στην ταχύτητα ενεργοποίησης, αλλά και στον τρόπο λειτουργίας των μηχανισμών πυρόσβεσης μέσα στο πλοίο, στον τρόπο φόρτωσης και ηλεκτρικής σύνδεσης των φορτηγών, καθώς και στις ενέργειες που είχαν γίνει για να αποτραπεί η είσοδος οδηγών στα γκαράζ μετά τον απόπλου.
Οι συστάσεις
Σύμφωνα με μελέτη επί 73 ναυτικών ατυχημάτων πυρκαγιάς της περιόδου 1994-2011, σε 20 περιπτώσεις η φωτιά είχε ξεκινήσει από ψυγεία φορτηγών.
Στην έκθεση της ΕΛΥΔΝΑ για το συμβάν στο «Κρήτη ΙΙ» γίνεται αναφορά σε μελέτη η οποία είχε αναλύσει και επεξεργαστεί 73 ναυτικά ατυχήματα πυρκαγιάς σε χώρους φόρτωσης επιβατηγών-οχηματαγωγών πλοίων, τα οποία συνέβησαν από το 1994 έως το 2011. Σε 20 περιπτώσεις η φωτιά είχε ξεκινήσει από ψυγεία φορτηγών και σε 12 εξ αυτών τα αίτια της πυρκαγιάς εντοπίστηκαν σε δυσλειτουργία της ηλεκτρολογικής εγκατάστασης των ψυγείων τους. Υπενθυμίζεται ότι στο δυστύχημα του «Norman Atlantic» η πυρκαγιά ξεκίνησε από την υπερθέρμανση φορτηγού ψυγείου με ζωντανά ψάρια, το οποίο δεν ήταν ηλεκτρικά συνδεδεμένο.
Μία από τις πρώτες ενέργειες πληρωμάτων σε περίπτωση αντιμετώπισης πυρκαγιάς είναι η ενεργοποίηση του συστήματος πυρόσβεσης του πλοίου «Drencher». Ωστόσο, όπως αναφέρεται στη σχετική έκθεση, τα συστήματα αυτού του τύπου παρουσιάζουν συχνά προβλήματα δυσλειτουργίας σε τακτικούς και έκτακτους ελέγχους στα πλοία μεταφοράς οχημάτων. Κυρίως εντοπίζονται φραγμένες κεφαλές καταιονισμού ή φραγμένες σωληνώσεις που έχουν ως αποτέλεσμα «τον μειωμένο ή και μηδενικό διασκορπισμό ύδατος». Συνήθως το φαινόμενο αποδίδεται στη λειτουργία του συστήματος με θαλάσσιο νερό και στην οξείδωση των σωληνώσεων από τη συγκέντρωση αλάτων και σκουριάς.
Ακόμη τα φορτηγά μεταφοράς εμπορευμάτων που συνήθως ακολουθούν αυτό το δρομολόγιο ακτοπλοϊκής σύνδεσης με την Ιταλία καλύπτονται με αδιάβροχα καλύμματα διαφόρων υλικών, για τα οποία δεν προβλέπονται απαιτήσεις πυραντοχής. Σε περίπτωση μη έγκαιρης αντιμετώπισης μιας πυρκαγιάς εν πλω, μπορεί να συντελέσουν στην εξάπλωσή της καθώς την τροφοδοτούν συνεχώς με καύσιμη ύλη.
Με αφορμή την πυρκαγιά στο «Κρήτη ΙΙ», η ΕΛΥΔΝΑ είχε προτείνει το 2014 στις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Ναυτιλίας μια σειρά από συστάσεις ασφαλείας για τη φόρτωση, στοιβασία και μεταφορά φορτηγών με πλοία. Μεταξύ άλλων, πρότειναν να διαχωρίζονται στα γκαράζ των πλοίων τα φορτηγά ψυγεία από τα φορτηγά γενικού φορτίου και να απαιτηθεί η τοποθέτηση πυράντοχων κυτίων στα σημεία σύνδεσης των προεκτάσεων με τους ρευματοδότες του πλοίου και τους ρευματολήπτες των ψυγείων στα φορτηγά.
Οι συστάσεις ασφαλείας που μπορεί να προτείνει έπειτα από κάθε έρευνά της η ΕΛΥΔΝΑ δεν είναι δεσμευτικές. Η υπηρεσία δεν μπορεί να επιβάλει διορθώσεις σε νομοθετικό επίπεδο, ούτε αποτελεί φορέα απόδοσης ευθυνών. Οι αναλύσεις της έχουν καθαρά τεχνικό χαρακτήρα. Διερευνητές της υπηρεσίας είχαν μεταβεί τις προηγούμενες ημέρες στον Αστακό, όπου είχε ελλιμενιστεί το «Euroferry Olympia».
Οι έρευνες στο «Euroferry Olympia»
Στελέχη της ΕΜΑΚ ερευνούσαν πόρτα πόρτα τα φορτηγά στα γκαράζ του «Euroferry Olympia» για αγνοούμενους οδηγούς που θα μπορούσαν να είχαν εγκλωβιστεί εκεί. Το βράδυ της Τετάρτης εντόπισαν μία σορό οδηγού και την επόμενη ημέρα άλλες τρεις στα γκαράζ νούμερο 2 και 3. Από την ιατροδικαστική εξέταση διαπιστώθηκε ότι κάποιες σοροί ήταν απανθρακωμένες και άλλες έφεραν εγκαύματα. Σε μία περίπτωση ήταν εφικτή η οπτική αναγνώριση του θανόντος από τους οικείους του. Στις υπόλοιπες η ταυτοποίηση αναμένεται να γίνει με τη βοήθεια εξετάσεων DNA. Η ίδια μέθοδος είχε ακολουθηθεί και σε κάποια από τα θύματα της πυρκαγιάς στο «Norman Atlantic» πριν από οκτώ χρόνια. Το έργο των πυροσβεστών που μπαίνουν αυτές τις ημέρες στο εσωτερικό του πλοίου είναι ιδιαίτερα δύσκολο και επικίνδυνο. Ακόμη και αν οι φλόγες είχαν αντιμετωπιστεί, τα στελέχη της ΕΜΑΚ κινούνταν σε χώρους με υψηλές θερμοκρασίες, περιορισμένη ορατότητα από τον καπνό και τοξικά αέρια.