Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά

Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά

Μπορούν να προληφθούν περιστατικά όπως αυτό της Πάτρας; Ειδικοί δίνουν απαντήσεις στην «Κ» και προτείνουν λύσεις

12' 23" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Ρούλα Πισπιρίγκου, κατηγορούμενη για τη δολοφονία της εννιάχρονης κόρης της, βρίσκεται πια στον Κορυδαλλό και η υπόθεση έχει πάρει τον δρόμο της Δικαιοσύνης. Το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σταδιακά θα μετατοπιστεί σε άλλα θέματα της επικαιρότητας, το συναίσθημα της φρίκης και του αποτροπιασμού θα αμβλυνθεί – μέχρι το επόμενο «ανήκουστο» έγκλημα. Και τώρα τι; Τι θα μείνει από αυτή την υπόθεση; Θα συμβάλει στο να συνειδητοποιηθούν λάθη και αστοχίες του συστήματος παιδικής προστασίας σε ό,τι αφορά τις οικογένειες και να γίνουν βελτιώσεις; Ή τα τρία νεκρά παιδιά της Πάτρας θα μείνουν «πρωταγωνιστές», μαζί με τους γονείς τους, σε ένα τηλεοπτικό ριάλιτι ευρείας κατανάλωσης, δίπλα σε ιατροδικαστές, δικηγόρους, ψυχολόγους, χαρτορίχτρες και γείτονες που έπεσαν από τα σύννεφα;

Τον Αύγουστο του 2020 ο Συνήγορος του Πολίτη έδωσε στη δημοσιότητα την έκθεση με τίτλο «Από το ίδρυμα στην κοινότητα: εναλλακτική φροντίδα ευάλωτων παιδιών και υποστήριξη οικογενειών». Στόχος της ήταν αφενός να αναδείξει προβλήματα του λειτουργικού μοντέλου που ακολουθείται στις προβλεπόμενες δομές και δημόσιες αρχές και υπηρεσίες για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών: στρεβλώσεις στη νομοθεσία, ανομοιογένεια πρακτικών, ελλείμματα σε ανθρώπινο δυναμικό, υποδομές και συντονισμό. Και αφετέρου να καταγράψει τις αναγκαίες παρεμβάσεις, θεσμικές μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που θα πρέπει να υλοποιηθούν, προκειμένου η χώρα μας να εναρμονιστεί με τις διεθνείς της υποχρεώσεις, το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο, αλλά και τις αποδεδειγμένα αποτελεσματικές πρακτικές που ακολουθούνται διεθνώς.

Υπάρχουν «εργαλεία» ώστε να αναγνωρίζουμε ύποπτα σημάδια σε μια οικογένεια με πιθανές κακοποιητικές συμπεριφορές.

Ο αναγνώστης της συγκεκριμένης έκθεσης θα μάθει πολλά: Οτι οι κοινωνικές υπηρεσίες των περισσότερων oργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης είναι σοβαρά υποστελεχωμένες και, επιπλέον, δεν διαθέτουν σαφές και επαρκές θεσμικό πλαίσιο αρμοδιοτήτων σε σχέση με την παιδική προστασία και την υποστήριξη οικογενειών με σύνθετα ψυχοκοινωνικά προβλήματα. Οι δεκατέσσερις δήμοι που ερωτήθηκαν από τον Συνήγορο του Πολίτη λαμβάνουν κατά μέσον όρο 1.000 και πλέον εισαγγελικές εντολές ετησίως, τις οποίες αδυνατούν να διαχειριστούν. Χαρακτηριστική είναι η απάντηση του Δήμου Αθηναίων: τα περιστατικά που χρήζουν παρακολούθησης ανέρχονται σε 70-100, αλλά η αρμόδια κοινωνική υπηρεσία του μπορεί να παρακολουθήσει μέχρι 20. Οι εντολές αφορούν κυρίως οικογένειες για τις οποίες έχει ήδη υποβληθεί καταγγελία κακοποίησης ή παραμέλησης ή για τις οποίες έχει διαπιστωθεί ότι παιδιά βρίσκονται σε κίνδυνο. Ολα αυτά απαντούν, ίσως, στο ερώτημα γιατί δεν αξιοποιήθηκε η καταγγελία που έγινε το 2014 στο Χαμόγελο του Παιδιού για κακοποίηση της εννέα μηνών τότε Τζωρτζίνας.

Οι ειδικοί που μιλούν σήμερα στην «Κ» δεν καταγράφουν, όμως, μόνο τις «τρύπες» στο σύστημα παιδικής προστασίας. Προτείνουν και λύσεις. Μας δίνουν «εργαλεία» ώστε να αναγνωρίζουμε ύποπτα σημάδια σε μια οικογένεια με πιθανές κακοποιητικές συμπεριφορές. Γιατί το μόνο που μπορούμε να κάνουμε μπροστά στη φρίκη τέτοιων εγκλημάτων είναι να περάσουμε από το έντονο συναίσθημα σε ουσιαστικές πράξεις που θα βοηθήσουν τα επόμενα παιδιά-θύματα.

Από την κουβέντα μου με τον Γιώργο Νικολαΐδη, ψυχίατρο και επικεφαλής της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας του Παιδιού, κρατώ ένα δικό του «υστερόγραφο». «Στην πρωτοτυπική μορφή του συνδρόμου Μινχάουζεν δι’ αντιπροσώπου, πίσω από μητέρες που φέρονται τόσο σκληρά στα παιδιά τους συνήθως κρύβεται ένα πάρα πολύ βίαιο προς αυτές αρσενικό, η βία του οποίου προς εκείνες υφίεται σε καταστάσεις “κρίσης”, όπως, για παράδειγμα, όταν ένα παιδί είναι σοβαρά άρρωστο ή νοσηλεύεται», τόνισε ο κ. Νικολαΐδης. «Αυτό δεν αναφέρθηκε από κανέναν στη δημόσια συζήτηση για την υπόθεση της Πάτρας».

Γιώργος Νικολαΐδης*

Τα ελλείμματα του συστήματος και οι «κραυγές»

Στην Ελλάδα η κοινωνική πρόνοια δεν έχει συγκροτηθεί ακόμα ως αυτόνομος τομέας της δημόσιας διοίκησης όπως σχεδόν σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη: κοινωνικές υπηρεσίες υπάρχουν διάσπαρτες σε δίκτυα 6-7 συναρμόδιων υπουργείων, ενώ το κατεξοχήν εργαλείο άσκησης κοινωνικής πολιτικής, δηλαδή οι κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων (που σήμερα απασχολούν το μεγαλύτερο μέρος των κοινωνικών λειτουργών), δεν είναι στην αρμοδιότητα του υπουργείου Εργασίας και της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας, αλλά του Εσωτερικών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι κοινωνικές υπηρεσίες να είναι υποστελεχωμένες, «υποτελείς» στις προτεραιότητες άλλων υπηρεσιών (π.χ. εισαγγελίες, νοσοκομεία, δήμοι) και να λειτουργούν συχνά με απαρχαιωμένα εργαλεία και μεθόδους εργασίας.

Αυτά ισχύουν δυστυχώς πολλαπλώς στην παιδική προστασία. Για παράδειγμα, δεν υφίσταται ένα καθολικό πρόγραμμα προληπτικών κατ’ οίκον επισκέψεων από κοινωνικούς λειτουργούς σε κάθε σπίτι μετά τη γέννηση ενός παιδιού (μέτρο που υφίσταται με μετρήσιμη αποτελεσματικότητα επί δεκαετίες στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες). Ούτε έχει εισαχθεί στο ελληνικό κατακερματισμένο «σύστημα» το ομοίως τεκμηριωμένα αποτελεσματικό μέτρο της διερεύνησης κάθε θανάτου παιδιού από ανεξάρτητη διεπιστημονική επιτροπή, με υποχρέωσή της να δημοσιοποιεί το πόρισμά της εντός εύλογου και σύντομου χρονικού διαστήματος.

Επίσης, η ενασχόληση των κοινωνικών υπηρεσιών με μια οικογένεια με παιδιά πραγματοποιείται κατά το πλείστον ύστερα από εισαγγελική εντολή και όχι όπως θα έπρεπε, πρώιμα και προτού τα πράγματα χειροτερέψουν, προληπτικά και με ίδια πρωτοβουλία των κοινωνικών υπηρεσιών. Φυσικά, ούτε λόγος για κοινωνικές τεχνολογίες όπως τα ηλεκτρονικά μητρώα παιδικής προστασίας, τα οποία, αξιοποιώντας τις δυνατότητες των σύγχρονων τεχνολογιών, μπορούν να υποδείξουν a priori τις οικογένειες με μεγάλη πιθανότητα υποτροπής έτσι ώστε οι κοινωνικές υπηρεσίες να αναλάβουν δράση όσο νωρίτερα γίνεται για να μη θρηνούμε άλλα παιδιά-θύματα.

Με την αποκάλυψη της υπόθεσης της Πάτρας, όμως, για ακόμα μια φορά η δημόσια συζήτηση δεν αφορά τα παραπάνω, αλλά τις τηλεδιαγνώσεις «ειδικών» που αποζητούν τα δικά τους «λίγα λεπτά δημοσιότητας» και την ενεργοποίηση σκοτεινών κοινωνικών αντανακλαστικών που αμφισβητούν βασικές κατακτήσεις της ανθρωπότητας, όπως το τεκμήριο της αθωότητας. Φυσικά. Γιατί αυτές οι «βολικές» κραυγές και υστερίες συσκοτίζουν τα πραγματικά ελλείμματα του συστήματος παιδικής προστασίας στη χώρα μας και την επιτακτική ανάγκη να επενδύσουμε ως κοινωνία στην προστασία των παιδιών μας. Και εκπέμπουν το σφαλερό μήνυμα πως αν «ξεμπερδέψουμε» με «αυτά τα τέρατα», θα «ησυχάσουμε» μαγικά, ανέξοδα, χωρίς θεσμικές αλλαγές και άλλα τέτοια…
 
* Ο κ. Γιώργος Νικολαΐδης είναι ψυχίατρος, διευθυντής της Δ/νσης Ψυχικής Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας του Ινστιτούτου Υγείας 
του Παιδιού.
 
Γιάννης Πανούσης*

Επιμόρφωση αστυνομικών, νοσηλευτών

Πέραν των περιπτώσεων που υπάγονται στις λεγόμενες «μοιραίες οικογένειες» (συζυγοκτονίες, αδελφοκτονίες, «ευθανασίες» γερόντων) και πέραν των συνεχώς εμφανιζόμενων νέων επεισοδίων ενδοοικογενειακής βίας, κακοποίησης, παραμέλησης ή ακόμα αιμομειξίας και βιασμών, παρουσιάζονται και κάποια φαινόμενα ύποπτης «παιδοκτονίας».

Μια τέτοια πρόσφατη περίπτωση –εάν αποδειχθεί δικαστικά και φωτιστεί επιστημονικά– είναι αυτή που χαρακτηρίζω ως «κατάσταση ηθικής παραφροσύνης». Πρόκειται για εγκλήματα που τελούν δράστες οι οποίοι στερούνται ειδικού ηθικού συναισθήματος προς ορισμένα πρόσωπα, δεν διαθέτουν αισθήματα φιλαλληλίας και οίκτου και αδιαφορούν για τις κρατούσες ηθικές αξίες. Συνήθως παρουσιάζουν ένα διπλό πρόσωπο –από τη μία πλευρά διατρανώνουν το καλό και το ηθικό και από την άλλη διαπράττουν το ακριβώς αντίθετο– και γι’ αυτό δεν αποτελούν εν γένει αντικοινωνικά στοιχεία. Η ηθική αλλοίωση του ψυχισμού τους και η σκληρότητα κατά την τέλεση της πράξης οδηγεί ορισμένους να τους χαρακτηρίζουν «άγρια ζώα με αταβιστικά ένστικτα».

Επειδή η επικίνδυνη συμπεριφορά τους δεν συνδέεται πάντοτε με κάποιο αίσθημα ενοχής, γι’ αυτό πολλές φορές ο ίδιος ο δράστης δεν αναγνωρίζει ψυχικά την πράξη του. Ζει σ’ έναν δικό του κόσμο, βιώνει δικές του «αλήθειες», απονέμει τη δική του «δικαιοσύνη». Η τελική του απόφαση δεν ελέγχεται από ηθικοκοινωνικές σταθμίσεις. Αλλωστε δεν υπεραντιδρά με βάση τη λογική αλλά σύμφωνα με τις έμμονες ιδέες του και έναν βίαιο ψυχολογικό αυτοματισμό. Μοιάζει παράλογος στις πράξεις του αλλά όχι στα λόγια του, γι’ αυτό δεν ξεχωρίζει εύκολα από τους γύρω του.
Δεν πρόκειται για μια εξ ιδιοσυστασίας ανηθικότητα ή εκ γενετής απουσία ηθικής συνείδησης αλλά για μια ειδική μορφή νοσηρότητας χωρίς εμφανή σημεία τρέλας. Για μια «κρυφή εγκληματογόνο παραφροσύνη», όπου η έλλειψη ή η διαστροφή της ηθικής αίσθησης δεν καθιστά τον δράστη ακαταλόγιστο. Ο ίδιος δεν αισθάνεται ηθική δυσαρέσκεια για τις πράξεις του, ούτε έχει τύψεις συνείδησης, αφού «λυτρώνει» και «δεν σκοτώνει». Οι κυνικές αιτιολογήσεις και η νευρωτική έκρηξη ενστικτώδους βίας δημιουργούν δυσκολίες ερμηνείας.

Επειδή δυστυχώς μόνο μετά το πέρασμα στην πράξη ανακαλύπτουμε την επικίνδυνη προσωπικότητά του και επειδή η προ-εγκληματική διάγνωση οδηγεί σε παρεμβάσεις που μπορεί να θίγουν τα ατομικά δικαιώματά του, νομίζω ότι το καλύτερο θα ήταν να θεσμοθετηθεί –εκτός της ψυχιατρικής πραγματογνωμοσύνης– μια εγκληματολογική πραγματογνωμοσύνη. Η διαδικασία αυτή θα μας βοηθήσει να διερευνήσουμε το iter criminis, τον δρόμο δηλαδή ωρίμανσης του εγκλήματος και όχι μόνον της ηθικής αλλοίωσης. Επίσης, θα πρέπει να επιμορφωθούν οι δικαστές, οι αστυνομικοί, οι κοινωνικοί λειτουργοί και οι νοσηλευτές, ώστε όταν αντιμετωπίζουν ειδικές καταστάσεις (όπως μητέρες με Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ Αντιπροσώπου) να μπορούν να κινηθούν προληπτικά, μολονότι συχνά τα φαινόμενα απατούν και οι άνθρωποι φοβούνται να δουν την τραγική πραγματικότητα στα μάτια.
 
* Ο κ. Γιάννης Πανούσης είναι ομότιμος καθηγητής Εγκληματολογίας.
 
Mυρτώ Ξανθοπούλου*

Αλλαγή νοοτροπίας του κράτους

Δεν γνωρίζουμε τι συνέβη με την αποτρόπαιη υπόθεση της Πάτρας. Γνωρίζουμε όμως ότι η παιδική προστασία στην Ελλάδα, διαχρονικά, πάσχει σοβαρά. Πώς θα έπρεπε να είναι, λοιπόν, ένα ενιαίο σύστημα παιδικής προστασίας που να διέπει το σύνολο της πολιτείας;

Σε επίπεδο πρόληψης, ας φανταστούμε ένα σύστημα κοινωνικών υπηρεσιών στους δήμους και στις περιφέρειες, στελεχωμένο με καταρτισμένο προσωπικό, που θα υποστηρίζει ευάλωτες οικογένειες με συγκεκριμένα κριτήρια, παρέχοντας ένα πλέγμα υπηρεσιών. Η ίδια διεπιστημονική ομάδα, βάσει πρωτοκόλλων, θα σημειώνει υπόνοιες κακοποίησης ή παραμέλησης και θα παρακολουθεί στενά τις περιπτώσεις με συχνές επισκέψεις. Σε επίπεδο διάγνωσης, ας φανταστούμε ένα ενιαίο επιστημονικό πρωτόκολλο διάγνωσης που θα αποτελεί κεντρικό εργαλείο προστασίας των παιδιών παντού – από την τοπική αυτοδιοίκηση και την αστυνομία μέχρι τα νοσοκομεία και τα σχολεία. Σε όλες τις υπηρεσίες θα υπάρχει καταρτισμένο διεπιστημονικό προσωπικό για τη διάγνωση της κακοποίησης αλλά και για τα επόμενα βήματά της: την υποστήριξη του παιδιού και τις παραπομπές. Σε κάθε νοσοκομείο θα υπάρχει μονάδα διάγνωσης της κακοποίησης και υποστήριξης των παιδιών με σύγχρονο εξοπλισμό και όλο το προσωπικό του νοσοκομείου θα είναι εκπαιδευμένο σχετικά. Στην αστυνομία, η εκπαίδευση στη διάγνωση κακοποίησης θα είναι κεντρικό κομμάτι της κατάρτισης του προσωπικού.

Ας φανταστούμε επίσης μια κοινωνία ενεργή, που θα θεωρεί την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών δική της υπόθεση και που θα μιλάει, εγκαίρως, με ενδείξεις και όχι αποδείξεις κακοποίησης. Σε επίπεδο καταγραφής, ας φανταστούμε μια υπηρεσία που θα καταγράφει όλα τα περιστατικά καταγγελιών αναλυτικά σε εθνικό επίπεδο, θα εκδίδει αναλυτικές εκθέσεις δημοσίως και θα εξάγει συμπεράσματα, ώστε να ενημερώνεται η κοινωνία και να τροφοδοτείται η νομοθεσία με τις απαραίτητες αλλαγές και τροποποιήσεις.

Σε επίπεδο διαχείρισης και εξέτασης, ας φανταστούμε πως θα υπάρχουν εισαγγελίες ανηλίκων σε κάθε πόλη και πως κάθε εισαγγελία θα διαθέτει καταρτισμένη διεπιστημονική ομάδα για τη διερεύνηση κάθε υπόθεσης. Ας φανταστούμε πως θα λειτουργούν Σπίτια του Παιδιού, εξειδικευμένοι χώροι δικανικής εξέτασης σε όλη την Ελλάδα, και πως τα θύματα δεν θα εξετάζονται από ανειδίκευτους αστυνομικούς. Σε επίπεδο προστασίας, ας φανταστούμε πως αν ένα παιδί πρέπει να απομακρυνθεί προσωρινά από την οικογένειά του, θα οδηγείται απευθείας σε μια εκπαιδευμένη, προετοιμασμένη και υποστηριζόμενη ανάδοχη οικογένεια, χωρίς να περάσει ούτε μία μέρα σε ίδρυμα.

Να αφήσουμε τη φαντασία και να δούμε την πραγματικότητα; Στην Ελλάδα σήμερα δεν υπάρχει ούτε ένα από τα παραπάνω. Δεν είναι θέμα προϋπολογισμού, είναι θέμα αλλαγής της νοοτροπίας της λειτουργίας του κράτους και προτεραιοποίησης της προστασίας των παιδιών.
 
* Η κ. Mυρτώ Ξανθοπούλου είναι σύμβουλος της Κοινωνίας των Πολιτών, συνεργάτις των Παιδικών Χωριών SOS.

Ευάγγελος Δρίβας*

Εγκαιρη αναγνώριση των σημαδιών

Η κακοποίηση παιδιού από γονέα ή οποιονδήποτε άλλο φροντιστή αποτελεί ένα ευρύτατο φάσμα συμπεριφορών με δύο διαστάσεις: από μεμονωμένες έως συστηματικές και από εμφανείς έως κεκαλυμμένες. Μία από αυτές τις μορφές κακοποίησης λαμβάνει χώρα όταν υφίσταται η Προσποιητή Διαταραχή Επιβαλλόμενη σε Αλλον, όπως ονομάζεται, η οποία έχει εκκωφαντικές συνέπειες, που μπορεί να καταλήξουν έως και στον θάνατο. Αν και στις περισσότερες περιπτώσεις τα προειδοποιητικά σημάδια είναι δυσδιάκριτα, υπάρχουν ενδείξεις συναγερμού που θα ήταν καλό να ληφθούν υπόψη, ώστε δάσκαλοι ή καθηγητές, γιατροί ή νοσηλευτές και κοινωνικές υπηρεσίες, αλλά και αστυνομικές και δικαστικές αρχές που θα λάβουν σχετικές καταγγελίες, να προχωρήσουν άμεσα στη διερεύνηση της υπόθεσης.

Προειδοποιητικά σημάδια στο παιδί-θύμα είναι:

Συμπτώματα τα οποία μόνο ο γονέας/φροντιστής παρατηρεί. Αναφερόμενα (από τον γονέα) ή παρατηρήσιμα (από άλλους) συμπτώματα που δεν εξηγούνται από οποιαδήποτε πάθηση/ασθένεια ή από τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων του σπιτιού. Τα συμπτώματα ξεκινούν παρουσία του γονέα/φροντιστή. Ανεξήγητα φτωχή ανταπόκριση του παιδιού στη συνιστώμενη θεραπεία. Ανεξήγητη έκπτωση λειτουργικότητας στην καθημερινότητα του παιδιού, συμπεριλαμβανομένης της απόδοσής του στο σχολείο και κοινωνική απομόνωση (δεν βλέπει φίλους, παρέες). Ασυνεπή ιατρικά ιστορικά του παιδιού. Αδελφός/ή που παρουσιάζει επίσης ασυνήθιστα συμπτώματα.

Προειδοποιητικά σημάδια στη συμπεριφορά του φροντιστή είναι:

Αναφέρει ολοένα και περισσότερα νέα συμπτώματα. Αναζητάει πολλαπλές ιατρικές απόψεις – το λεγόμενο «doctor shopping». Δηλώνει μη ικανοποιημένος/η από τη θεραπεία. Οταν υπάρχει υποχώρηση των συμπτωμάτων ή αποδρομή της νόσου δεν εκφράζει ανακούφιση. Επιμένει για τη διενέργεια περισσότερων, κλινικά αδικαιολόγητων εξετάσεων, συνέχιση ή έναρξη νέων θεραπειών (μερικές φορές βάσει πληροφοριών που έχει βρει στο Διαδίκτυο), για την εισαγωγή του παιδιού στο νοσοκομείο. Διαφωνεί συχνά με τους επαγγελματίες υγείας και κάνει έντονα παράπονα για την «ανεπάρκειά» τους. Δεν επιτρέπει σε ειδικούς να βλέπουν ή να εξετάζουν το παιδί μόνο του. Μιλάει συνεχώς για το παιδί ή το παιδί επαναλαμβάνει υπέρ το δέον όσα ο γονέας/φροντιστής υποστηρίζει: «Η μαμά είπε ότι αυτό πρέπει να γίνει» κ.ο.κ. Υποβάλλει το παιδί σε διαρκείς αλλαγές σχολείου ή παιδιάτρου. Επιδιώκει φανερά με όσα λέει τη συμπόνια.
 
* Ο κ. Ευάγγελος Δρίβας είναι αστυνομικός, κλινικός ψυχολόγος – ψυχοθεραπευτής.

Πώς θα προστατεύσουμε τα παιδιά-1
Με την αποκάλυψη της υπόθεσης της Πάτρας ενεργοποιήθηκαν σκοτεινά κοινωνικά αντανακλαστικά που εκπέμπουν το σφαλερό μήνυμα πως αν «ξεμπερδέψουμε» με «αυτά τα τέρατα», θα «ησυχάσουμε» μαγικά, ανέξοδα, χωρίς θεσμικές αλλαγές και άλλα τέτοια…Φωτ. INTIME NEWS

Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου*

Διασύνδεση κοινωνικών υπηρεσιών

Για την ολοκληρωμένη αντιμετώπιση περιστατικών όπως αυτό της Πάτρας, είναι απαραίτητη η διεπιστημονική συνεργασία και η ύπαρξη καταρτισμένων ομάδων και συνεχούς εποπτείας και εκπαίδευσης. Ετσι, μια λεπτομέρεια που ενδέχεται να διαφύγει από κάποιον/α επαγγελματία μπορεί να την εντοπίσει ένας/μια άλλος/άλλη. Ειδικά σε περιπτώσεις όπως αυτή του Συνδρόμου Μινχάουζεν δι’ Αντιπροσώπου (όπου τα σημάδια παιδικής κακοποίησης δεν είναι πάντα τα προφανή κι αυτό αποτελεί μεγάλη παγίδα στην ανίχνευσή της), κρίνεται απαραίτητη η άμεση επικοινωνία και η ανταλλαγή στοιχείων μεταξύ όλων των νοσοκομείων της χώρας ώστε να ελέγχονται οι συνεχείς νοσηλείες και το ιστορικό των παιδιών.

Η Παιδοψυχιατρική Πανεπιστημιακή Κλινική του Νοσοκομείου Παίδων «Η Αγία Σοφία», για παράδειγμα, προσφέρει τη Συμβουλευτική Διασυνδετική. Σε υποψία κακοποίησης η ομάδα μας, που συνεργάζεται με την Εισαγγελία Ανηλίκων, γίνεται ο σύνδεσμος μεταξύ των γονέων και των παιδιών για τη διεξαγωγή ιατροδικαστικής εξέτασης και παιδοψυχιατρικής εκτίμησης. Η διεπιστημονική συνεργασία δεν επαρκεί, όμως, και πρέπει να επεκτείνεται στο πλαίσιο της διυπηρεσιακής σύνδεσης, δηλαδή τη διασύνδεση μεταξύ των κρατικών κοινωνικών υπηρεσιών και φορέων ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες μη έγκαιρης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των κακοποιητικών περιπτώσεων. 

Στην Ελλάδα, πρόσφατο παράδειγμα διασύνδεσης κοινωνικών υπηρεσιών είναι η πλατφόρμα anynet.gr, που κατήργησε γραφειοκρατία πολλών ετών για τις αναδοχές και υιοθεσίες. Επιπλέον, μέσω της καταγραφής των παιδιών που βρίσκονται στα ιδρύματα μπαίνει φρένο σε παράνομες υιοθεσίες και τα παιδιά από την επαρχία δεν μένουν πια στα αζήτητα. Ενα παρόμοιο σύστημα θα ήταν καλό να σχεδιαστεί για την ανίχνευση, διάγνωση και διαχείριση περιστατικών κακοποίησης σε δομές όπως νοσοκομεία, κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων, ιατροπαιδαγωγικά κέντρα, ιδιωτικές κλινικές και ΜΚΟ. Διότι περιστατικά όπως αυτά που σχετίζονται με το Σύνδρομο Μινχάουζεν δι’ Αντιπροσώπου συχνά χάνονται στα διάφορα αρχεία των νοσοκομείων ή ακόμα και αγνοούνται όταν το περιστατικό περάσει σε άλλη περιφέρεια. Η εύκολη και άμεση πρόσβαση στην πληροφορία που μας προσφέρουν το Διαδίκτυο και τα ηλεκτρονικά μέσα, αλλά και η εξοικείωσή μας με αυτά, δεν επιτρέπουν απλώς αλλά επιβάλλουν την άμεση δημιουργία και λειτουργία ενός τέτοιου συστήματος.
 
* Η κ. Ιωάννα-Μαρία Γκέρτσου είναι ψυχολόγος, Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία».

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή