Το βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών που φέρνει στο φως η «Κ» είναι μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη για τους ανθρώπους που έζησαν δραματικές ώρες στη φωτιά στο Μάτι και τους συγγενείς των 102 θυμάτων. Για τον ανακριτή Αθανάσιο Μαρνέρη, ο οποίος εδώ και δύο χρόνια έχει ερευνήσει την υπόθεση σε βάθος, είναι σε ένα βαθμό μια δικαίωση. Τα μέλη του Συμβουλίου, με πρόεδρο τον Γιώργο Κασίμη, εισηγήτρια τη Θεοδώρα Τραϊανίδου και τρίτο μέλος τη Νίκη Ρεβύθη, εξέτασαν τα λάθη, τις παραλείψεις και τις επιχειρησιακές ενέργειες των 27 προσώπων που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πυρκαγιάς. Στο βούλευμά τους, έκτασης 300 σελίδων, υιοθετούν την πρόταση του ανακριτή Μαρνέρη πως το αποδεικτικό υλικό δικαιολογεί τη στοιχειοθέτηση κακουργήματος για πέντε από τους κατηγορουμένους. Συγκεκριμένα, για τους Σωτήριο Τερζούδη (τότε αρχηγό Επιχειρήσεων του Πυροσβεστικού Σώματος), Βασίλειο Ματθαιόπουλο (τότε υπαρχηγό Επιχειρήσεων), Ιωάννη Φωστιέρη (τότε διοικητή του ΕΣΚΕ), Γεώργιο Πορτοζούδη (τότε διοικητή της ΥΕΜΠΣ) και Στέφανο Κολοκούρη (τότε διοικητή της 1ης ΕΜΑΚ).
Οι τρεις πρώτοι την ημέρα της φωτιάς βρίσκονταν στο συντονιστικό κέντρο. Σύμφωνα με το βούλευμα, αν και γνώριζαν από τις 16.41 ότι είχε ξεκινήσει η πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης σε κατοικημένη περιοχή και κινδύνευαν άνθρωποι, έστελναν ή έκαναν εκτροπές εναερίων μέσων σε πυρκαγιές όπου γνώριζαν πως δεν υπήρχε κίνδυνος ζωής. Ο τέταρτος κατηγορούμενος, Γεώργιος Πορτοζούδης, ως διοικητής εναερίων μέσων, είχε στη διάθεσή του δύο ελικόπτερα που μπορούσαν να συνδράμουν και στην κατάσβεση και στη διάσωση των πολιτών. Εμειναν όμως καθηλωμένα στο «Ελ. Βενιζέλος». Ενώ ο ίδιος την ώρα της φωτιάς έκανε ξενάγηση σε μια γυναίκα στις εγκαταστάσεις της υπηρεσίας και εν συνεχεία πήγαν για καφέ στην καφετέρια του αεροδρομίου. Τέλος, ο Στέφανος Κολοκούρης (αργότερα αρχηγός του σώματος) βρισκόταν στην Κινέτα και ενώ είχε πάρει εντολή στις 17.00 να μεταβεί στο Μάτι προκειμένου να συνδράμει σε επιχείρηση διάσωσης των πολιτών, εντοπίστηκε από το GPS πως δεν μετέβη ποτέ. Παρέμεινε αδικαιολόγητα ακινητοποιημένος στην παραλία της Κινέτας έως τις 21.00.
Η δικογραφία θα διαβιβαστεί στον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος θα κληθεί να ασκήσει συμπληρωματική ποινική δίωξη.
Το Συμβούλιο καταλήγει πως με βάση όλα τα στοιχεία της δικογραφίας, για τους πέντε αυτούς κατηγορουμένους στοιχειοθετούνται σοβαρές ενδείξεις τέλεσης «κακουργηματικής πράξης της κατά συρροήν έκθεσης που προκάλεσε τον θάνατο εις βάρος των 102 παθόντων» και όχι της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας που είχε προτείνει ο εισαγγελέας. Για 12 κατηγορουμένους (μεταξύ αυτών η πρώην περιφερειάρχης Ρένα Δουρού, οι τότε δήμαρχοι Ηλίας Ψηνάκης και Ευάγγελος Μπουρνούς και ο πρώην γ.γ. Πολιτικής Προστασίας Γιάννης Καπάκης) το Συμβούλιο αποφάνθηκε πως τέλεσαν «πλημμεληματικές πράξεις της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας και της σωματικής βλάβης εξ αμελείας κατά συρροήν». Δηλαδή, παραπέμπονται σε δίκη για πλημμέλημα όπως είχε προτείνει ο εισαγγελέας. Ενώ για 10 κατηγορουμένους (κυρίως υπαλλήλους της Πυροσβεστικής, αστυνομικούς ή περιφερειακούς συμβούλους) το Συμβούλιο έκρινε πως δεν προέκυψαν ενδείξεις ενοχής και προτείνεται να απαλλαγούν.
Η δικογραφία τώρα γυρίζει πίσω στον ανακριτή Μαρνέρη. Εκείνος θα τη διαβιβάσει στον αρμόδιο εισαγγελέα, ο οποίος θα κληθεί να ασκήσει συμπληρωματική ποινική δίωξη σύμφωνα με το διατακτικό του βουλεύματος. Επόμενο βήμα, ο ανακριτής να καλέσει άμεσα τους πέντε κατηγορουμένους –εντός ολίγων ημερών– για συμπληρωματικές απολογίες. Αυτή τη φορά ως κατηγορουμένους για κακούργημα.
Αναλυτικότερα, σύμφωνα με το βούλευμα:
– Τερζούδης Σωτήριος, Ματθαιόπουλος Βασίλειος, Φωστιέρης Ιωάννης, Πορτοζούδης Γεώργιος και Κολοκούρης Στέφανος, η ανάκριση θα συνεχιστεί για το αδίκημα της θανατηφόρας έκθεσης που είναι κακούργημα.
– Γκολφινος Χρήστος, Παντελεάκος Φίλιππος, Παπαδόπουλος Δαμιανό, Παναγιωτόπουλος Νικόλαος, Χιώνης Χαράλαμπος, Λαμπρης Χρήστος, Δροσόπουλος Χρήστο, Συρογιάννης Χαράλαμπος, Καπάκης Ιωάννης, Δούρου Ειρήνη, Ψηνάκης Ηλίας, Μπουρνούς Ευάγγελος παραπέμπονται σε δίκη, κατηγορούμενοι για πλημμεληματικές πράξεις της ανθρωποκτονίας εξ αμελείας και της σωματικής βλάβης εξ αμελείας.
– Για Μαρία Ξυλαγγουρα, Διαμαντή Πομάκη, Ιωάννη Σταμούλη, Χρήστο Παπαζαφείρη, Κωνσταντίνο Βουτσελα, Aνάργυρο
Μπακαλώνη, Ιωάννα Τσουπρα, Βάιο Θανασια, Αντωνίου Παλπατζή και Δημήτριο Στεργίου– Καψάλη δεν προέκυψαν καθόλου ενδείξεις ενοχής και απαλλάσσονται.
Συμπληρώνοντας τα κομμάτια του παζλ
Τον Ιούλιο του 2020 και μόλις λίγες ημέρες μετά τις αποκαλύψεις της «Κ» για τις μεθόδους συγκάλυψης και τον εκβιασμό του πραγματογνώμονα Δημήτρη Λιότσιου από τον τότε αρχηγό του Σώματος Βασίλη Ματθαιόπουλο, ο ανακριτής Αθανάσιος Μαρνέρης έστειλε αντίγραφα της δικογραφίας στην Εισαγγελία, ζητώντας για δεύτερη φορά συμπληρωματική δίωξη για τους κατηγορουμένους. Στο έγγραφό του διευκρίνιζε πως στο στάδιο στο οποίο βρισκόταν η υπόθεση δεν απαιτείτο «πλήρης δικανική πεποίθηση για τη στοιχειοθέτηση του δόλου παρά μόνο επαρκείς ενδείξεις». Σύμφωνα με την έρευνά του, όχι απλώς υπήρχαν ενδείξεις, αλλά τα νέα στοιχεία «δικαιολογούν πλήρως τη στοιχειοθέτηση κακουργήματος».
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», την πρώτη φορά που οι εισαγγελείς είχαν κρίνει αρνητικά το αίτημά του για συμπληρωματική δίωξη (Ιούνιο 2020) δεν είχαν καν ζητήσει να εξετάσουν τη δικογραφία. Τη δεύτερη φορά όμως, είχαν θεωρητικά στη διάθεσή τους όλα τα νέα στοιχεία. Λίγες ημέρες πριν από τον Δεκαπενταύγουστο πήραν την απόφασή τους. Και ήταν και πάλι αρνητική. Το παράδοξο βέβαια ήταν πως ο ανακριτής είχε ενημερωθεί από ένα… δημοσίευμα σε εφημερίδα. Δεκατέσσερις Αυγούστου, δούλευε στο γραφείο του, όταν παρέλαβε και επισήμως την απάντηση: «Φρονούμε ότι εξακολουθούν να μη συντρέχουν ενδείξεις για την άσκηση συμπληρωματικής ποινικής δίωξης», του έγραφαν.
Ο ανακριτής συνέχισε να παίρνει απολογίες και καταθέσεις και τον Ιανουάριο του 2021 έκανε και ένα τρίτο αίτημα για αναβάθμιση της κατηγορίας από πλημμέλημα σε κακούργημα. Στις 41 σελίδες του αιτήματός του περιέγραφε τις εγκληματικές παραλείψεις και στα τρία στάδια της φονικής πυρκαγιάς: Στην έναρξή της, στη διαχείριση της κατάσβεσης και τέλος στο στάδιο της διάσωσης των ανθρώπων. Ο ανακριτής σημείωνε ότι η αναβάθμιση της κατηγορίας μπορούσε να γίνει αφού «στοιχειοθετείται το αδίκημα της κακουργηματικής μορφής της έκθεσης, καθώς ήταν αρμόδιοι εκ της θέσεως που κατείχαν να προβούν στις υπό κρίσιν ενέργειες, επέδειξαν όμως πλήρη αδιαφορία». Τέλη Ιανουαρίου όμως και εκείνο το τρίτο αίτημα απορρίφθηκε.
Οταν πέρυσι τον Μάιο ο Μαρνέρης ολοκλήρωσε την ανάκριση, τη σκυτάλη πήρε ο εισαγγελέας Γεώργιος Πολυκράτης, ο οποίος πρότεινε να παραπεμφθούν σε δίκη –για πλημμέλημα– συνολικά 27 άτομα. Στη συνέχεια, το Συμβούλιο Πλημμελειοδικών με επικεφαλής τον Γεώργιο Κασίμη μελέτησε για έξι μήνες την εισαγγελική πρόταση αλλά και όλη τη δικογραφία για να αποφανθούν για την παραπομπή ή μη των κατηγορουμένων σε δίκη. Σε έγγραφο όμως που συνόδευε τη δικογραφία ο ανακριτής Μαρνέρης είχε θέσει ξανά, για τέταρτη φορά, το αίτημά του για αναβάθμιση των κατηγοριών σε κακούργημα για 9 από τους 27 εμπλεκομένους. Θα ήταν η τελευταία φορά που αυτό θα κρινόταν –οριστικά πλέον– στη συγκεκριμένη υπόθεση. Τέσσερα χρόνια από τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι και τέσσερα αιτήματα αργότερα η απόφαση του συμβουλίου αποδέχεται την πρόταση του ανακριτή για πέντε από τους κατηγορουμένους και ανοίγει επιτέλους τον δρόμο για τη δίκη.
Αναβολή… 11 μηνών
Τον τελευταίο χρόνο «έτρεχε» παράλληλα και η εισαγγελική έρευνα για τις απειλές, τους εκβιασμούς και τον εκφοβισμό που δέχθηκε ο πραγματογνώμονας Δημήτρης Λιότσιος από τον τότε αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος Βασίλη Ματθαιόπουλο. Την επομένη της αποκάλυψης της ηχητικής συνομιλίας από την «Κ», ο εισαγγελέας διέταξε την έρευνα, ενώ Λιότσιος και Ματθαιόπουλος αλληλομηνύθηκαν. Σχηματίστηκε δικογραφία και ο πρώην αρχηγός του Σώματος αμφισβήτησε τη νομιμότητα αξιοποίησης της καταγραφής. Ο εισαγγελέας Πρωτοδικών πρότεινε το ηχητικό να παραμείνει στη δικογραφία. Η δίκη, που είχε προγραμματισθεί για τις 22 Δεκεμβρίου του 2021, πήρε αναβολή για τον Νοέμβριο του 2022 έπειτα από αίτημα του Ματθαιόπουλου.