Οι μαρμάρινες κολόνες, καθώς ο ήλιος έδυε, έπαιρναν ένα ζεστό πορτοκαλί χρώμα. Ο αέρας μύριζε χαμομήλι. Oι περισσότεροι τουρίστες κοντοστέκονταν μπροστά στην αφίσα με το τιγράκι και τη γοριλίνα, τους ήρωες του παραμυθιού «Η μεγάλη περιπέτεια του Μίλτου». Ηταν εξαιρετική επιλογή ο αρχαιολογικός χώρος της Ρωμαϊκής Αγοράς, με την τόσο ιδιαίτερη αύρα του, για την παρουσίαση, την περασμένη Πέμπτη, του βιβλίου «Η μεγάλη περιπέτεια του Μίλτου», που διατίθεται σήμερα με την «Καθημερινή» της Κυριακής στην έκδοση με τις προσφορές. Πρόκειται για μια τρυφερή, γλυκόπικρη ιστορία που δημιουργήθηκε από τον συγγραφέα Βαγγέλη Ηλιόπουλο και τον εικονογράφο Κωστή Παπαθεοδώρου (εργάστηκαν εθελοντικά και οι δύο), με σκοπό την προώθηση του θεσμού της αναδοχής, συμπληρωματικά προς την εθνική καμπάνια ευαισθητοποίησης «Αλλαξε τη ζωή ενός παιδιού – Γίνε ανάδοχος». Η καμπάνια αποτελεί προϊόν συνεργασίας του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για το Παιδί (UNICEF), με χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «Εγγύηση για το Παιδί».
Είναι 1.400 τα παιδιά που ζουν σήμερα σε κλειστές δομές παιδικής προστασίας. Αν εξαιρέσουμε όσα πρόκειται να επιστρέψουν στη βιολογική τους οικογένεια και όσα έχουν μεγαλώσει αρκετά και δεν επιθυμούν να φύγουν από τη δομή, απομένουν 700. Από αυτά μόνο τα 100, δηλαδή μόλις το 14%, προορίζονται για υιοθεσία· επειδή είτε δεν έχουν οικογένεια, είτε η βιολογική τους οικογένεια τα έχει εγκαταλείψει, είτε έχει κριθεί οριστικά ακατάλληλη. Το υπόλοιπο 86%, λοιπόν, αφορά τα 600 παιδιά που με εισαγγελική εντολή έχουν απομακρυνθεί από την οικογένειά τους λόγω κακοποιητικών ή άλλων παραβατικών συμπεριφορών του ενός ή και των δύο γονιών και προορίζονται για αναδοχή.
Αναχρονιστική αντίληψη
Την ανάγκη να αδειάσουν τα ιδρύματα, τη δύναμη της ανάδοχης οικογένειας και την επίδραση που μπορεί να έχει στη ζωή ενός παιδιού τονίζει, μιλώντας στην «Κ» με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, η υφυπουργός Εργασίας, αρμόδια για θέματα Πρόνοιας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Δόμνα Μιχαηλίδου. «Η ιδέα ότι ένα καλά οργανωμένο ίδρυμα, που παρέχει υψηλών προδιαγραφών φροντίδα μπορεί να καλύψει τις συναισθηματικές και ψυχικές ανάγκες ενός παιδιού, δεν είναι μόνο παραπλανητική αλλά και αναχρονιστική. Προβάλλει τα ιδρύματα ως πρότυπο εναλλακτικής φροντίδας και απενοχοποιεί τον de facto παραμελητικό ή κακοποιητικό χαρακτήρα τους. Οχι απαραιτήτως από πρόθεση ή αμεριμνησία των φορέων που τα διοικούν. Υπάρχουν αρκετά παραδείγματα ιδρυμάτων που λειτουργούν με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον των παιδιών, που αναγνωρίζουν την ανεπάρκεια της ιδρυματικής φροντίδας και προσπαθούν να περιορίσουν τις βλαπτικές συνέπειές της. Ομως η ιδρυματική φροντίδα, όσο προσεγμένη κι αν είναι, δεν ταιριάζει με την ψυχολογία των παιδιών. Μέσα στο ίδρυμα τα παιδιά δεν έχουν γονείς, λείπουν τα πρόσωπα αναφοράς, λείπει αυτός ή αυτή που θα τα διαβεβαιώνει κάθε στιγμή, καλή ή κακή, ότι “είμαι και θα είμαι εγώ εδώ για σένα”. Πρέπει όλοι μαζί, λοιπόν, να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας ώστε να βγάλουμε τα παιδιά από τα ιδρύματα και να τους βρούμε οικογένειες. Το όπλο μας για να το καταφέρουμε είναι η αναδοχή, γι’ αυτό και ως Πολιτεία οφείλουμε να ενισχύσουμε τον θεσμό με κάθε θεμιτό τρόπο και μέσο», τονίζει η κ. Μιχαηλίδου.
Οι ήρωες του βιβλίου
«Για να πετύχουμε πρέπει η αποϊδρυματοποίηση από πολιτική προτεραιότητα που είναι σήμερα να εξελιχθεί σε κοινωνική προτεραιότητα», λέει η υφυπουργός Εργασίας, με αφορμή το βιβλίο «Η μεγάλη περιπέτεια του Μίλτου».
«Θέλησα να φτιάξω ήρωες αληθινούς, για να μιλήσουν με απλότητα και ειλικρίνεια στα παιδιά για την αναδοχή. Γιατί θέλουμε μια αυριανή κοινωνία πολύ πιο ευαισθητοποιημένη γι’ αυτόν τον θεσμό, γιατί τα παιδιά μας μπορεί να συναντήσουν παιδιά σε αναδοχή (στο σχολείο, στην παρέα, στη γειτονιά) και θα χρειάζονται απαντήσεις στις πιθανές ερωτήσεις τους, ή γιατί μπορεί η οικογένειά τους να θέλει να γίνει ανάδοχη. Και βέβαια γιατί μπορεί να έρθουν έτσι τα πράγματα που κι αυτά να χρειαστεί να φιλοξενηθούν σε μια ανάδοχη οικογένεια», επισημαίνει από την πλευρά του ο συγγραφέας Βαγγέλης Ηλιόπουλος.
Σκοπός της αναδοχής είναι τα παιδιά να ζουν μέσα σε μια οικογένεια –μεγάλη ή μικρή, μονογονεϊκή ή με γονείς του ίδιου φύλου–, που όμως θα τη νιώθουν δική τους, για το χρονικό διάστημα που η επιστροφή τους στη βιολογική τους οικογένεια θεωρείται ότι μπορεί να τα βλάψει. Κι αυτή η προσωρινότητα είναι, ίσως, που αποτρέπει τους περισσότερους πολίτες από το να γίνουν ανάδοχοι γονείς: θέλουν ένα παιδί οριστικά και αμετάκλητα δικό τους. Ούτε καν το 2% των υποψήφιων γονέων ενδιαφέρεται για την αναδοχή. «Ομως στην αναδοχή δεν ταιριάζει το ρήμα “αποκτώ” αλλά το “αγαπώ”. Χωρίς προϋποθέσεις και πάντα με ανοιχτό το ενδεχόμενο ενός αποχωρισμού», συνεχίζει η υφυπουργός Εργασίας.
Από την έναρξη λειτουργίας του νέου συστήματος αναδοχών και υιοθεσιών έχουν βγει από τα ιδρύματα 934 παιδιά: 470 για υιοθεσίες και 464 για αναδοχές. «Ωστόσο μένουν πολλά να κάνουμε ακόμα», καταλήγει η Δόμνα Μιχαηλίδου.
«Στην προσπάθειά μας να βγάλουμε τα παιδιά από τα ιδρύματα, χρειαζόμαστε την κοινωνία δίπλα μας. Και γι’ αυτό απευθυνόμαστε σε κάθε συμπολίτη μας ζητώντας τη συμμετοχή του. Για να πετύχουμε πρέπει η αποϊδρυματοποίηση από πολιτική προτεραιότητα που είναι σήμερα να εξελιχθεί σε κοινωνική προτεραιότητα και το μήνυμά της να αγγίξει κάθε πολίτη αυτής της χώρας, σε κάθε γωνιά της».
* Περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα paidi.gov.gr.