Υπερυπολογιστές στην εποχή των μεγάλων δεδομένων – Είμαστε έτοιμοι για το επόμενο (μεγάλο) βήμα;

Υπερυπολογιστές στην εποχή των μεγάλων δεδομένων – Είμαστε έτοιμοι για το επόμενο (μεγάλο) βήμα;

Οι υπερ-υπολογιστές αποτελούν μια πραγματική επανάσταση στον χώρο της αξιοποίησης δεδομένων με πολύπλευρες διαστάσεις καθώς η υψηλή υπολογιστική τους ισχύ επιτρέπει την ανεύρεση λύσεων σε εκατοντάδες τομείς

2' 54" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Οι υπερ-υπολογιστές αποτελούν μια πραγματική επανάσταση στον χώρο της αξιοποίησης δεδομένων με πολύπλευρες διαστάσεις καθώς η υψηλή υπολογιστική τους ισχύ επιτρέπει την ανεύρεση λύσεων σε εκατοντάδες τομείς, που εκτείνονται από την αεροδυναμική προσομοίωση μέχρι την ιατρική ακριβείας και τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη ευρωπαϊκών τσιπ ανοιχτού κώδικα.

Διαδραμάτισαν μάλιστα ιδιαίτερα καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της πανδημίας επιταχύνοντας την ανακάλυψη φαρμάκων και θεραπειών και την ανάλυση του γονιδιώματος. Πολλές επιστημονικές εφαρμογές απαιτούν πλέον επιτακτικά την εγκατάσταση και χρησιμοποίηση υπολογιστών υψηλών επιδόσεων που έχουν την δυνατότητα πραγματοποίησης 2 εκατομμυρίων υπολογισμών ανά δευτερόλεπτο γεγονός που τους έχει καταστήσει κομβικούς για την αντιμετώπιση κοινωνικών προκλήσεων μεγάλης κλίμακας.

Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που έχει αναπτύξει η Ευρωπαϊκή Ένωση για να γίνει ανταγωνιστική στον τομέα των υπερυπολογιστών, η Ευρωπαϊκή Κοινή Επιχείρηση Υπολογιστών Υψηλής Απόδοσης (EuroHPC JU) έχει θέσει σε λειτουργία νέες υπολογιστικές μηχανές υψηλής απόδοσης σε διάφορα σημεία στην Ευρώπη. Πριν από λίγες μέρες, η EuroHPC ανακοίνωσε πέντε νέες εγκαταστάσεις φιλοξενίας των ευρωπαϊκών υπερυπολογιστών επόμενης γενιάς, κατόπιν ολοκλήρωσης της σχετικής διαδικασίας επιλογής. Ανάμεσά τους, και ο πρώτος ευρωπαϊκός υπερυπολογιστής εξακλίμακας, ο JUPITER αλλά και o πρώτος ελληνικός υπερυπολογιστης που θα φιλοξενηθεί απο το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ). Καθώς είμαστε μία από τις τελευταίες ευρωπαϊκές χώρες που αποκτούν υπερυπολογιστή, η εξέλιξη αυτή αναμένεται να εξυπηρετήσει τις χρόνιες ανάγκες του
ελληνικού ερευνητικού και εταιρικού οικοσυστήματος συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μοντέλων υψηλής ακρίβειας και νέων επιστημονικών και βιομηχανικών εφαρμογών όπως την ανάπτυξη νέων φαρμάκων, την βιομοριακή, την κλιματική αλλαγή και την σεισμολογική έρευνα.

Ταυτόχρονα, η θετική ομολογουμένως αυτή εξέλιξη αυτή δημιουργεί πλήθος ερωτημάτων. Θα μπορούσε ένας τέτοιος υπερυπολογιστής να λειτουργήσει ως επιταχυντής μιας νέας ψηφιακής δυναμικής που θα επέτρεπε σε κέντρα έρευνας και ανάπτυξης να αναπτύξουν εφαρμογές με ιδιαίτερη κοινωνική αξία? Θα μπορούσε η θέση σε λειτουργία μιας τέτοιας υποδομής να δημιουργήσει ένα εξωστρεφές οικοσύστημα ψηφιακής καινοτομίας, μετριάζοντας πιθανώς το διαρκώς διογκούμενο brain drain? Δεδομενου ότι η χρήση των υπολογιστικών πόρων αυτού του υπερυπολογιστη θα είναι αρχικά δωρεάν για όλους τους εν δυνάμει χρήστες, ποια πολιτική χρέωσης θα ακολουθηθεί και με βάση ποια κριτήρια για την χρέωση ορισμένων κατηγοριών μεγάλων χρηστών?

Επιπλέον, εάν λάβουμε υπόψη ότι αυτοί οι υπερυπολογιστες είναι ιδιαίτερα ενεργοβόροι –η κατανάλωση ενέργειας εκ μέρους τους ισοδυναμεί με αυτή μιας μεσαίας ελληνικής πόλης-, θα πρέπει η χρήση τους να ρυθμιστεί με τέτοιο τρόπο για να μην επιτείνουν περαιτέρω την ενεργειακή μας ένδεια. Θα μπορούσε για παράδειγμα να λειτουργεί εξ ολοκλήρου μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η θερμότητα που παράγεται από το σύστημα να συμβάλλει στη θέρμανση των κατοικιών που βρίσκονται στην ευρύτερη περιοχη? Στην Φινλανδία, ένας συγκεκριμένος υπερυπολογιστης καλύπτει τουλάχιστον το 20% των αναγκών θέρμανσης μιας πολης 40.000 κατοίκων.

Σε κάθε περίπτωση, η γεωπολιτική μάχη για την κατασκευή των ταχύτερων υπερυπολογιστων και την αύξηση της υπολογιστικής ισχύος για την αντιμετώπιση σύνθετων προβλημάτων θα συνεχίσει να οδηγεί στην δημιουργία νέων, πιο αποτελεσματικών ή περιβαλλοντικά βιώσιμων συστημάτων τέτοιου είδους.

Άλλωστε δεδομένου ότι η επιστήμη σήμερα καθοδηγείται από την υπολογιστική προσομοίωση, όσες χώρες υποστηρίζουν τέτοιες υποδομές θα πρωτοπορούν σε επιστημονικές ανακαλύψεις και τεχνολογική καινοτομία ειδικά μάλιστα εκείνες που θα ηγηθούν της επικείμενης κβαντικής υπολογιστικής επανάστασης. Η χωρά μας δεν θα πρέπει να μείνει εκτός αυτής της δυναμικής καθώς η ανάπτυξη τεχνογνωσίας σε αυτό το πεδίο θα μπορούσε να μας οδηγήσει όχι μόνο απλά σε μια νέα μορφή στρατηγικής αυτονομίας αλλά ακόμα και στην επίλυση χρόνιων προβλημάτων ανταγωνιστικότητας, μακροπροθέσμου σχεδιασμού και συνεργατικής καινοτομίας.

*O Δρ. Μιχάλης Kρητικός είναι ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ και ερευνητικός εταίρος σε θέματα Τεχνητής Νοημοσύνης και Ψηφιακής Μετάβασης στη Σχολή Διακυβέρνησης του Ελεύθερου Πανεπιστημίου των Βρυξελλών.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή