Η συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό των πολιτικών που αφορούν τον τόπο τους παραμένει άγνωστο άθλημα στην Ελλάδα. Η προσέγγιση δεν είναι απλή υπόθεση: χρειάζεται υπομονή και μέθοδο, ώστε να συγκεραστούν οι διαφορετικές απόψεις. Ενα πιλοτικό πρόγραμμα στις Πρέσπες και την Πύλο επιχειρεί να ανοίξει τον διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες για την προστασία του τοπίου –όχι μόνο των προστατευόμενων περιοχών, αλλά και των αγροτικών ή οικιστικών– με στόχο να διαμορφώσει και να καταθέσει προτάσεις για τη διαχείρισή του.
Το πρόγραμμα, στο πλαίσιο του Active Citizens Fund, ονομάζεται «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στον σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» και υλοποιείται από το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Ανθρωπο (MedINA) σε συνεργασία με την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. «Παρότι αυτό που ονομάζουμε τοπίο είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μας και η διαμόρφωσή του περνάει μέσα από την καθημερινή πρακτική μας, στη χώρα μας δεν υπάρχει συζήτηση για τη διαχείρισή του», εξηγεί ο κ. Θύμιος Δημόπουλος από την MedINA, υπεύθυνος του προγράμματος. «Παράλληλα, η διαδικασία αδειοδότησης έργων είναι οριζόντια, σε κεντρικό επίπεδο και δεν αφουγκράζεται τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, ουσιαστικά αποκλείοντας αυτούς που «βιώνουν» το τοπίο». Στόχος του προγράμματος είναι να εξοικειώσει τις τοπικές κοινωνίες στις Πρέσπες και στην Πύλο με την έννοια του τοπίου, να διευκολύνει τη διαμόρφωση απόψεων και την πληρέστερη τοποθέτηση της κοινωνίας των πολιτών στον δημόσιο διάλογο.
Στις Πρέσπες, μια περιοχή διεθνώς αναγνωρισμένη για την οικολογική της αξία αλλά και με πολλές ιδιαιτερότητες, το πρόγραμμα πραγματοποίησε δύο «συμμετοχικά εργαστήρια» και έδωσε στον κόσμο –κατοίκους και υπηρεσιακούς παράγοντες– ερωτηματολόγια με βάση τα οποία άνοιξε τη συζήτηση. «Ζητήσαμε από τους πολίτες να περιγράψουν πώς αλλάζει το τοπίο στις Πρέσπες, πώς αποτυπώνεται η Ιστορία της περιοχής στο τοπίο της, ποια στοιχεία του είναι σημαντικά γι’ αυτούς και ποιες είναι οι αδυναμίες του», εξηγεί η κ. Βιβή Ρουμελιώτου, υπεύθυνη πολιτικής στην Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών.
Μέσα από τη διαδικασία αυτή φάνηκε και ο διαφορετικός τρόπος που αντιλαμβάνεται κανείς τον τόπο του. «Μια δασωμένη περιοχή οι αγρότες την περιγράφουν ως μια περιοχή που αγριεύει, που τους δυσκολεύει. Οι επιστήμονες, αντίστοιχα, τη βλέπουν ως μια φυσική συνέπεια της εγκατάλειψης της αγροτικής και κτηνοτροφικής δραστηριότητας, εστιάζοντας στα οικολογικά χαρακτηριστικά της. Το στοίχημα είναι να βρεις μια κοινή γλώσσα ανάμεσα στις διαφορετικές προσεγγίσεις, ώστε να μπορέσεις να διαμορφώσεις ένα κείμενο προτάσεων».
Αντίστοιχο πρόγραμμα θα ξεκινήσει σε λίγο καιρό στην Πύλο και θα αφορά το αγροτικό τοπίο, αναζητώντας τα στοιχεία εκείνα που πρέπει να προστατευθούν και να αναδειχθούν. «Για την Ευρωπαϊκή Σύμβαση του Τοπίου, η έννοια του τοπίου αφορά όλες τις ενότητες ενός τόπου», λέει η κ. Ρουμελιώτου. «Το ωραίο είναι υποκειμενικό. Επομένως, όταν μιλάς για το τοπίο πρέπει αυτή η προσέγγιση να ξεπεραστεί για να προχωρήσεις στο ουσιαστικό. Δηλαδή να μιλήσουμε για όλα τα ζητήματα που αφορούν τις Πρέσπες, από την προστατευόμενη περιοχή έως τη γεωργική παραγωγή, τη διαχείριση απορριμμάτων, τη δόμηση, τη διάνοιξη νέων δρόμων, και να εξηγήσουμε την αξία της συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας».
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr