Τα πανεπιστήμια βγαίνουν προς άγραν ξένων πανεπιστημιακών και σημαντικών προσωπικοτήτων για να στελεχώσουν τα νέα συμβούλιά τους. Πρόκειται για διαδικασία την οποία θα κληθούν να υλοποιήσουν άμεσα οι νυν ηγεσίες των ΑΕΙ.
Συγκεκριμένα, από τα δύσκολα ξεκινάει η καινούργια σελίδα για τα ελληνικά πανεπιστήμια, μετά την πρόσφατη ψήφιση του νέου νόμου-πλαισίου. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», οι ηγεσίες των ΑΕΙ θα κληθούν να εφαρμόσουν πρώτο, το κομμάτι για το οποίο υπήρξαν οι εντονότερες αντιδράσεις με τη θεσμοθέτησή του: το νέο μοντέλο διοίκησης.
Τα ΑΕΙ θα πρέπει μέσα σε έναν μήνα από τη δημοσίευση του νόμου –δηλαδή έως τα τέλη Αυγούστου– να προχωρήσουν τη διεθνή προκήρυξη για τα εξωτερικά μέλη των νέων συμβουλίων διοίκησης, τα οποία θα αποτελούνται από έξι πανεπιστημιακούς του ιδρύματος και πέντε εξωπανεπιστημιακούς. Ως εξωτερικά μέλη μπορούν να επιλεγούν καθηγητές ξένων πανεπιστημίων, πρόσωπα με ευρεία αναγνώριση ή συμβολή στον πολιτισμό, στις τέχνες, στα γράμματα, στις επιστήμες, στην οικονομία ή την κοινωνία, καθώς και εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών ή κοινωνικών εταίρων. Τα εξωτερικά μέλη του συμβουλίου διοίκησης αναδεικνύονται κατόπιν διεθνούς δημόσιας πρόσκλησης, που εκδίδεται με ευθύνη του υπηρετούντος πρύτανη του ΑΕΙ.
Συνολικά 262 παρατηρήσεις της συνόδου πρυτάνεων και φορέων ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο του νόμου.
Ωστόσο, μέσα στην προθεσμία για την υποβολή των αιτήσεων η ηγεσία κάθε ΑΕΙ θα αναζητήσει πρόσωπα κύρους που θα τους ζητήσει να θέσουν υποψηφιότητα. Οπως έγινε με τον νόμο 4009 του 2011, όταν θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά τα συμβούλια, η επιλογή των εξωτερικών μελών έγινε μέσα από συνδυασμό κριτηρίων, με κύριους άξονες το υψηλό ακαδημαϊκό κύρος κάθε προτεινόμενου, αλλά και τις γνωριμίες του με μέλος της ηγεσίας του ΑΕΙ.
Η προκήρυξη για τα συμβούλια θα είναι το πρώτο βήμα εφαρμογής του νέου νόμου. Χθες, κατά τη διάρκεια συνεδρίασης της συνόδου πρυτάνεων συζητήθηκε με την υπουργό Νίκη Κεραμέως αναλυτικά το χρονοδιάγραμμα και τα στάδια εφαρμογής των επιμέρους θεμάτων του νέου νόμου-πλαισίου, με προτεραιότητα στις διαδικασίες ανάδειξης των νέων διοικήσεων των πανεπιστημίων, όπως π.χ. η έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης για την ανάδειξη των συμβουλίων διοίκησης, την υλοποίηση καινοτόμων δράσεων, την αξιοποίηση των κονδυλίων ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Παράλληλα, όπως ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας, συμφωνήθηκε η δημιουργία μιας ομάδας εργασίας υπό τον γενικό γραμματέα, με συμμετοχή εκπροσώπων της συνόδου πρυτάνεων, για την υποστήριξη της υλοποίησης του νέου νόμου. Παράλληλα, ως δείγμα συναίνεσης, η υπουργός εστίασε στις 262 παρατηρήσεις και στα σχόλια εκ μέρους της συνόδου πρυτάνεων, των ΑΕΙ, φορέων, μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας και πολιτικών κομμάτων που ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο του νόμου.
Τέλος, η κ. Κεραμέως ανακοίνωσε ότι μεταξύ 5-11 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί η αναβληθείσα λόγω πανδημίας επίσκεψη εκπροσώπων περισσότερων από 25 κορυφαίων αμερικανικών πανεπιστημίων. Πρόκειται για μία από τις μεγαλύτερες αποστολές τριτοβάθμιων ιδρυμάτων των ΗΠΑ σε άλλη χώρα τα τελευταία χρόνια.
Αντιδράσεις από τη σύνοδο των πρυτάνεων
Με σαφή αιχμή προς το υπουργείο Παιδείας κλείνει την ανακοίνωσή της η σύνοδος των πρυτάνεων μετά την 100ή συνεδρίασή της: «Προβλέπεται μια δύσκολη περίοδος εφαρμογής του νόμου, καθώς αναμένονται ριζικές αλλαγές στις λειτουργικές διαδικασίες για την ομαλή μετάβαση στο νέο θεσμικό πλαίσιο, ενώ δεν δίνονται δραστικές λύσεις στα χρόνια προβλήματα υποστελέχωσης και υποχρηματοδότησης των ιδρυμάτων».
Αλλωστε, παρότι από την πλευρά του υπουργείου μεταδόθηκε ότι υπήρξε ένα κλίμα συναίνεσης, αρκετοί πρυτάνεις εστίασαν στα προβλήματα των ιδρυμάτων. Ενδεικτικά από τη σύνοδο τονίστηκε η ανάγκη για ενίσχυση των διοικητικών, οικονομικών και τεχνικών υπηρεσιών των ΑΕΙ, με προσωπικό και πόρους, λόγω των πολλαπλών δομών που δημιουργούνται και λειτουργούν σε μόνιμη βάση στα ιδρύματα, καθώς και τη διεύρυνση των εκπαιδευτικών και άλλων δραστηριοτήτων που θεσπίζονται από τον νόμο.
Παράλληλα, οι πρυτάνεις αναφέρουν ότι το πρόβλημα της χρηματοδότησης, ειδικά σε ό,τι αφορά την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των ιδρυμάτων, παραμένει σοβαρό και επείγον ενόψει του νέου ακαδημαϊκού έτους και ζητούν να χορηγηθεί άμεσα έκτακτη επιχορήγηση προκαθορισμένου σκοπού (πριν από την έναρξη του νέου ακαδημαϊκού έτους), που να καλύπτει το σύνολο των εκτιμώμενων ενεργειακών αυξήσεων για το 2022. Επίσης, θεωρούν απαραίτητη την άμεση δρομολόγηση ενεργειών για την καταβολή της εθνικής χρηματοδότησης σε ερευνητικά ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά έργα μέσω του υπουργείου Παιδείας. Το τελευταίο πάντως ανέφερε ότι έχει ολοκληρωθεί το πρώτο μέρος της καταβολής της τακτικής επιχορήγησης των ΑΕΙ για την κάλυψη λειτουργικών δαπανών, η οποία φέτος είναι αυξημένη κατά 14,5%, ενώ εγκρίθηκε το τομεακό πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2021-27. Επίσης προχωρούν τρία έργα Σύμπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) για την κατασκευή φοιτητικών εστιών (για 5.456 κλίνες) ύψους 295 εκατ. ευρώ, στα πανεπιστήμια Κρήτης, Θεσσαλίας και Θράκης, ενώ δρομολογείται και η υποβολή άλλων τριών αντίστοιχων έργων στα πανεπιστήμια Δυτικής Αττικής, Δυτικής Μακεδονίας και Θεσσαλονίκης.
Τέλος, σχετικά με τις νέες ρυθμίσεις για την παιδαγωγική και διδακτική επάρκεια, από τη σύνοδο των πρυτάνεων διαπιστώνεται ότι η σχετική ρύθμιση του νόμου παρουσιάζει ουσιαστικά και λειτουργικά προβλήματα, καθώς «τα λίγα τμήματα επιστημών της αγωγής θα πρέπει να συνάψουν συμφωνίες με πολλά ενδιαφερόμενα ΑΕΙ και για πολλές σχολές, ενώ δεν λαμβάνεται καμία πρόνοια για κάποιες κατηγορίες εν ενεργεία φοιτητών».