Διαθέσιμοι όλες τις ώρες της ημέρας για τις ανάγκες των ασθενών, με το τηλέφωνο στο χέρι ώστε να τους βρίσκουν όλοι, με την αγωνία του αποκλεισμού λόγω του καιρού, την ευθύνη ανθρώπινων ζωών και «φλερτάροντας» –όπως λένε– με το burn out. Γιατροί που στελεχώνουν μονάδες Υγείας νησιών της χώρας σκιαγραφούν στην «Κ» τη δύσκολη καθημερινότητα του καλοκαιριού, όταν ο πληθυσμός πολλαπλασιάζεται λόγω του τουρισμού, τις δύσκολες και τις εύκολες εφημερίες με το λιγοστό προσωπικό και τις «απαιτήσεις» κατοίκων και τουριστών.
«Η χθεσινή ήταν μια καλή εφημερία. Είχαμε καλή ροή περιστατικών και όχι σοβαρά συμβάντα. Ωστόσο, υπάρχουν μέρες, και φέτος ειδικά ήταν πολλές, που αντιμετωπίζουμε πολύ σοβαρά περιστατικά και μπορεί να χρειαστεί να γίνουν και τέσσερις-πέντε διακομιδές ασθενών σε ένα εικοσιτετράωρο», αναφέρει στην «Κ» η επικουρική παιδίατρος της Τήνου Χρύσα Δεληγιάννη. Στο κέντρο Υγείας του νησιού αντιμετωπίζονται αυτή την περίοδο κατά μέσον όρο 40-50 ασθενείς την ημέρα.
«Τις κακές ημέρες, ο αριθμός παραμένει ο ίδιος, αλλά διαφοροποιείται η σοβαρότητα των περιστατικών. Μπορεί να έχεις ένα πολύ σοβαρό περιστατικό, που χρειάζεται να είσαι ένα δίωρο από πάνω για να σταθεροποιήσεις τον ασθενή και μετά να οργανώσεις τη διακομιδή του. Ταυτόχρονα, έξω, άλλοι ασθενείς περιμένουν και δικαίως διαμαρτύρονται, αλλά εσύ έχεις δύο χέρια και δύο πόδια και δεν μπορείς να κάνεις κάτι άλλο», σημειώνει η κ. Δεληγιάννη.
Η ίδια, από το 2017 έως τις αρχές του 2021, είχε υπηρετήσει στο Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Αμοργού. «Στην αρχή, στην Αμοργό ήμουν μόνη μου ως ειδικευμένη, με δύο αγροτικούς γιατρούς. Δεν υπήρχε ωράριο. Ημασταν με το τηλέφωνο στο χέρι. Ετσι, άλλωστε, λειτουργούν τα μικρά μέρη. Το συγκεκριμένο νησί είχε περίπου 1.000 κατοίκους, που δεκαπλασιάζονταν το καλοκαίρι. Εμένα, ωστόσο, ο χειμώνας μου φαινόταν πιο δύσκολος: είσαι αποκλεισμένος, το πλοίο έρχεται μία φορά την ημέρα και φοβάσαι ότι θα πέσει η νύχτα και θα είναι πολύ δύσκολο να κατεβεί ελικόπτερο για διακομιδή».
«Ξέρετε τι είναι να καλείσαι ανά πάσα στιγμή να πάρεις απόφαση για έναν ασθενή και να μην μπορείς να δρομολογήσεις την ξεκούρασή σου;».
Η Ανδριάνα Χάσκη βρίσκεται από τις αρχές Ιουλίου στο Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Δονούσας, με απόσπαση από το νοσοκομείο Λέρου. Χθες το πρωί έκανε αιμοληψίες για εξετάσεις, ετοίμασε τα δείγματα σε πακέτα με παγοκύστες, έγραψε τα παραπεμπτικά και πήγε στο λιμάνι περιμένοντας το πλοίο «Σκοπελίτης», που θα τα μεταφέρει στη Νάξο. Επέστρεψε στο ιατρείο, έγραψε λίγες συνταγές και μετά ξεκίνησε επισκέψεις στα χωριά. Γύρισε ξανά στο ιατρείο και συνέχισε να γράφει συνταγές.
«Ηρθα με πολύ καλή διάθεση και είναι ένα πραγματικά πολύ όμορφο νησί», σημειώνει στην «Κ». «Ομως, δεν είναι καλή η καθημερινότητα για μένα. Είναι 24ωρα με ιατρείο και on call εφημερία. Κάθε λίγο και λιγάκι θα σε πάρει κάποιος τηλέφωνο, είτε είναι σοβαρό το περιστατικό είτε όχι. Το “αγαπημένο μου” είναι να με καλούν το βράδυ για τσίμπημα κουνουπιού. Εντάξει, δεν είναι τόσο συχνό, δύο φορές έχει συμβεί, αλλά είναι ενδεικτικό».
Η ίδια αναφέρεται και στις απαιτήσεις των κατοίκων. Εχουν φθάσει στο σημείο να απαιτούν να τους γράφει φάρμακα προληπτικά ή να ζητούν προληπτικές μικροβιολογικές εξετάσεις, όταν το νησί δεν έχει μικροβιολογικό. «Πας επίσκεψη μία φορά την εβδομάδα στα χωριά. Είναι υπερβολή να γίνεται τόσο συχνά, δεν κάνεις κάτι ουσιαστικό, απλώς θέλουν να σε βλέπουν. Οταν αραίωσα τις επισκέψεις λόγω φόρτου εργασίας, άρχισαν να με κατηγορούν ότι δεν τους προσέχω», τονίζει.
Σε άλλο νησί των μικρών Κυκλάδων, φέτος το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο είναι στελεχωμένο με δύο αγροτικούς γιατρούς. Το νησί έχει 350 μόνιμους κατοίκους. Την περίοδο αυτή, ο πληθυσμός του μπορεί να φθάσει σε 5.000 με 6.000 άτομα. Οπως επισημαίνει στην «Κ» ένας εκ των δύο γιατρών, «φέτος τον Ιούλιο τρέμαμε γιατί είχε δυνατούς ανέμους. Φοβόμασταν μην έρθει σοβαρό περιστατικό, γιατί λόγω του ανέμου δεν θα μπορούσε να διακομισθεί στη Νάξο. Είμαστε δύο αγροτικοί και πολλές φορές φλερτάρουμε με το burn out. Εως πέρυσι, το ιατρείο είχε έναν γιατρό, που “έβγαλε” 90-100 ημέρες καλοκαίρι μόνος του. Ξέρετε τι είναι να καλείσαι ανά πάσα στιγμή να πάρεις απόφαση για έναν ασθενή και να μην μπορείς να δρομολογήσεις την ξεκούρασή σου;».
«Κάθε μέρα ρισκάρουμε»
«Συχνά, ο τουρίστας δεν έχει αντίληψη του τι σημαίνει δημόσια περίθαλψη και έχει τρελές απαιτήσεις. Δεν μπορείς εκτός ωρών λειτουργίας του ιατρείου να απασχολήσεις τον γιατρό για ένα γδάρσιμο. Είναι εις βάρος της προσωπικής ξεκούρασης του γιατρού. Και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε λάθη. Κάθε μέρα που βάζουμε το κλειδί στο ιατρείο για να το ανοίξουμε, ρισκάρουμε την άδεια άσκησης επαγγέλματος. Μια λάθος απόφαση, μια λάθος αξιολόγηση, μπορεί να μας καταστρέψει επαγγελματικά», σημειώνει στην «Κ» γιατρός δημόσιας μονάδας υγείας στις Μικρές Κυκλάδες. Οπως επισημαίνει η παιδίατρος του Κέντρου Υγείας Τήνου, Χρύσα Δεληγιάννη, «είμαστε όλοι πολύ κουρασμένοι. Η κούραση είναι περισσότερο ψυχολογική. Και είναι κρίμα, γιατί όρεξη υπάρχει». Η ίδια εστιάζει και στην επιλογή για κάλυψη των αναγκών με επικουρικούς γιατρούς, κάτι που γίνεται σταθερά τα τελευταία χρόνια. «Το πλαίσιο αυτό είναι λίγο ασταθές. Δεν επιτρέπει τη δημιουργία ομάδας που θα μάθει να δουλεύει μαζί και ενέχει την ταλαιπωρία της ανασφάλειας».