Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου

Κάτοικοι νησιών διατυπώνουν την άποψή τους στην «Κ» για το παρελθόν και το παρόν του τόπου τους

4' 57" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τήνος: Οι μέτοικοι έφυγαν, οι «δεξαμενές νερού» ήρθαν

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-1

Aνακάλυψα την Τήνο τη δεκαετία του 1990. Το 2003 αγόρασα ένα σπίτι στο χωριό Υστέρνια και εγκαταστάθηκα μόνιμα εκεί. Οταν ανέλαβα την καλλιτεχνική διεύθυνση στην Εθνική Λυρική Σκηνή επέστρεψα στην Αθήνα, αλλά πηγαινοέρχομαι όσο συχνότερα μπορώ. Αγάπησα αυτό το χωριό και γενικά μου άρεσε η περιοχή που ονομάζεται Εξω Μεριά. Μέρη με μεγάλη παράδοση στη μαρμαροτεχνία, τα οποία τότε δεν είχαν τουριστική ανάπτυξη. Εκείνη την περίοδο ήρθαν στο χωριό και άλλοι έποικοι δίχως σχέση καταγωγής με την Τήνο. Κάπως έτσι σχηματίστηκε μια μικρή κοινότητα 15 ατόμων που περνούσαμε εξαιρετικά ωραία και τους χειμώνες. Ηταν όλοι άνθρωποι που ήθελαν να βρίσκονται κοντά στη φύση και να ακολουθούν έναν πιο πνευματικό τρόπο ζωής. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν άρδην. Η γη και τα σπίτια απέκτησαν απότομα τέτοια αξία που πολλοί δεν κατάφερναν να πληρώνουν το ενοίκιο και αναγκάστηκαν να φύγουν. Τα πρώην δικά τους καταλύματα έγιναν όλα Airbnb είτε αγοράστηκαν από ξένους, κυρίως γαλλόφωνους, που έρχονται λίγες ημέρες το Πάσχα και ένα δεκαπενθήμερο το καλοκαίρι. Είχαμε το οξύμωρο να φεύγουν αυτοί που ήθελαν να ζωντανέψουν το νησί τον χειμώνα και να έρχονται κάποιοι που το χαίρονται λίγο το καλοκαίρι όταν είναι έτσι και αλλιώς κατάμεστο. Ταυτόχρονα, άρχισαν να κτίζονται παντού πολυτελείς κατοικίες με πισίνες που τις αποκαλούν δεξαμενές νερού. Είναι παλαβό να συμβαίνει αυτό σε μέρη όπως οι Κυκλάδες που έχουμε πρόβλημα στην ύδρευση. Η «ανάπτυξη» στην Τήνο γίνεται χωρίς να αναπτύσσονται ταυτόχρονα και οι δημόσιες υποδομές, όπως λ.χ. το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Αυτή τη στιγμή μπορεί να έχουμε και δέκα σύντομες διακοπές ρεύματος καθημερινά. Προσθέστε και το κόστος του φαγητού. Κάποτε έβρισκε κανείς ταβερνάκια όπου μπορούσε να φάει τα εκπληκτικά προϊόντα της Τήνου σχετικά φθηνά. Κάθε χρόνο γίνεται όλο και πιο ζόρικο να βρεις τέτοια μέρη που να μη σου έρχεται στο τέλος ένας τεράστιος λογαριασμός.

Γιώργος Κουμεντάκης, καλλιτεχνικός διευθυντής Εθνικής Λυρικής Σκηνής

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-2
Σαντορίνη. Φωτ. Shutterstock

Σαντορίνη

Ως μόνιμος πλέον κάτοικος του νησιού και ιδιοκτήτης ενός μικρού ξενοδοχείου, οι αλλαγές που έχω δει την τελευταία δεκαετία είναι συντριπτικές. Βλέπω να κατασκευάζονται πισίνες 1.115 τ.μ. και την ίδια στιγμή να μην υπάρχουν σπίτια για γιατρούς, δασκάλους, αρχαιοφύλακες. Γνωρίζετε ότι ο αρχαιολογικός χώρος στο Ακρωτήρι δεν είναι επισκέψιμος στο σύνολό του επειδή δεν μπορούν να έρθουν και να μείνουν αρχαιοφύλακες; Η μέση διαμονή έχει πέσει από τη μία εβδομάδα στις τρεις ημέρες, γιατί ο κόσμος έρχεται να βγάλει φωτογραφίες για το Instagram και φεύγει. Και οι δικοί μας επισκέπτες προβληματίζονται, αλλά η μαγεία του νησιού και η σωστή καθοδήγηση για το πού να πάνε και το πότε να πάνε τους κρατάει ακόμη. Είναι σαν να δίνουμε μια μάχη που έχει ήδη χαθεί. Αλλά θα τη δώσουμε.

Λευτέρης Ζώρζος, αρχαιολόγος και ξενοδόχος

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-3
Κουφονήσια. Φωτ. Shutterstock

Κουφονήσια

Τη δεκαετία του ’90, όταν το Πάνω Κουφονήσι ήταν άγονη γραμμή, οι γονείς μας μάζεψαν τις οικονομίες τους και αγόρασαν ένα οικοπεδάκι ειδυλλιακό. Καθώς περνούσαν τα χρόνια, και δεν βρέθηκαν ποτέ τα χρήματα για να χτίσουμε κάτι, εγκαταστήσαμε ένα μεταχειρισμένο τροχόσπιτο για τις οικογενειακές διακοπές μας, που φαντάζει σήμερα σαν παραφωνία ανάμεσα στα πολυτελή δωμάτια με πισίνες που μας περιτριγυρίζουν όλο και πιο ασφυκτικά. Οπως έδιωξαν φέτος τους κατασκηνωτές από το Κάτω Κουφονήσι, έτσι νιώθουμε κι εμείς όλο και πιο ανεπιθύμητοι, καθώς δεν ταιριάζουμε στο προφίλ του (εύπορου) τουρίστα που μπορεί πλέον να αντεπεξέλθει στο υψηλό κόστος, αλλά ούτε και του νέου που δουλεύει σεζόν για να κάνει ένα απογευματινό μπάνιο. 

Πάσκουα Βοργιά, Παύλος Φυσάκης, καλλιτέχνες

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-4
Σύρος. Φωτ. Shutterstock

Σύρος

Στη Σύρο ο κόσμος σε υποδέχεται και σε φιλοξενεί. Σε αγκαλιάζει. Γι’ αυτό και μια απλή επίσκεψη γίνεται συνήθεια και μετά η συνήθεια δέσιμο, και το δέσιμο γίνεται δυνατή επιθυμία, που μετατρέπει συχνά τον τουρίστα σε μέτοικο. Και είναι πολλοί οι μέτοικοι, Ελληνες και ξένοι, που βοηθούν στην ανάπτυξή του. Γίνονται αυστηροί κριτές αλλά και πρεσβευτές γιατί θέλουν να διαφυλάξουν την ομορφιά που βρήκαν, ώστε να τη ζήσει κάθε νέος επισκέπτης. Αυτοί οι πολυάριθμοι μέτοικοι, σε συντονισμό με τους ντόπιους, θέλουν να διασωθεί η κληρονομιά του τόπου, να αναδειχθεί, να μοιραστεί με τους επόμενους επισκέπτες. Αυτό κάνουμε και στην Hermoupolis Heritage. Θέλουμε όλοι όσοι έρθουν εδώ να βλέπουν τα έργα τους ζωντανά, ακόμη και αν δημιουργήθηκαν πολλά χρόνια πριν. 

Δημήτρης Σταυρακόπουλος, ιδρυτής Hermoupolis Heritage

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-5
Πάρος. Φωτ. Shutterstock

Πάρος

Οι λύσεις δεν βρίσκονται σε περισσότερα μέτρα, αλλά στο μέτρο. Κάθε Κυκλαδονήσι έχει μετρήσιμη φέρουσα ικανότητα, που μπορεί να αποτελέσει πυξίδα για την ανάπτυξή του. Η Πάρος, για παράδειγμα, πόση πίεση μπορεί να δεχθεί χωρίς να υποβαθμιστεί; Πόσες κλίνες, πόσες πτήσεις, πόσα αυτοκίνητα, πόσους τουρίστες; Πόσους τελικά χωράει το νησί; Λογικά, τόσους όσους αντέχουν οι υποδομές του, όσους επιτρέπουν μια βιώσιμη ανάπτυξη. Αν η φέρουσα ικανότητα κάθε νησιού γίνει πυξίδα για την εξέλιξή του και ο επενδυτής θα φερθεί με σεβασμό. Θα υπολογίσει το περιβαλλοντικό του αποτύπωμα. Ούτε ξενοδοχεία με πισίνα σε κάθε σουίτα, ούτε φαραωνικά έργα, ούτε ιδιωτικοποίηση παραλιών.

Μαρίνα Κουρεμένου, ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος της αστικής πολιτιστικής εταιρείας ΠΥΡΝΑ

Πώς ήταν και πώς είναι τώρα το νησί μου-6
Φωτ. Shutterstock

Σίφνος

Οπου πάω σκέφτομαι τη Σίφνο. Πάω από πολύ μικρή και έχει γίνει η πατρίδα μου. Τον Αύγουστο δεν πάω πια. Στενοχωριέμαι που χάνεται το μέτρο, το πιο γοητευτικό της στοιχείο: η εξοικονόμηση του νερού στις στέρνες και στις πηγές, τα μονοπάτια, τα προϊόντα, η κτηνοτροφική παραγωγή, η ιδιωματική γλώσσα και τα τραγούδια στα πανηγύρια. Αλλά ο υπέρμετρος τουρισμός δεν έχει καταφέρει να με εξορίσει εντελώς. Τώρα πάω στη Σίφνο όλους τους υπόλοιπους μήνες. Φέτος, σε συνεργασία με τον δήμο, τη μη κερδοσκοπική εταιρεία «Οχι Παίζουμε» και την DECA architecture, αποτυπώσαμε τον σοφό διαμοιρασμό του νερού στην κοιλάδα της Πουλάτης σε μια εγκατάσταση που είναι όλο το καλοκαίρι στην Απολλωνία. Δίπλα στέκεται μια ψηφιακή κολόνα που αποτυπώνει ανά πάσα στιγμή τη στάθμη της αφαλάτωσης, που φυσικά το καλοκαίρι πέφτει σε επικίνδυνα επίπεδα. Με αυτό ασχολούμαι τον Αύγουστο – μακριά από τη Σίφνο. Ψάχνω ιδέες από άλλους τόπους. Τρόπους να επενδύσουμε στη βιώσιμη διαχείριση του περιβάλλοντος χωρίς να καταστρέφουμε αυτά για τα οποία έρχονται οι επισκέπτες. Να έρχονται ακριβώς γιατί εμείς βρίσκουμε τον τρόπο να κρατάμε το μέτρο.

Αμαλία Ζέπου, σκηνοθέτις

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή