Η απουσία μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης σε συνδυασμό με την πτώση της θερμοκρασίας και τη συγκέντρωση των πολιτών σε κλειστούς χώρους ενισχύουν την ανησυχία για τις επιπτώσεις της συνύπαρξης του κορωνοϊού, που δεν μας εγκαταλείπει, με τη γρίπη, που φαίνεται ότι επιστρέφει δριμύτερη;
Στη μακρινή Αυστραλία σημειώθηκε έξαρση γρίπης λόγω του απενεργοποιημένου ανοσοποιητικού. Στην Ελλάδα ωστόσο, εξαιτίας της απουσίας μέτρων προστασίας και λόγω της τουριστικής σεζόν, η γρίπη εμφανίστηκε για πρώτη φορά ήδη από το καλοκαίρι στη χώρα μας – σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, καταγράφηκαν 174 κρούσματα από τις 7 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου.
«Υπάρχει έξαρση σε κρούσματα γρίπης και είμαστε σε συνεννόηση με τις εταιρείες για να έρθουν τα εμβόλια, ώστε να αρχίσει ο εμβολιασμός», τόνισε χθες σε τηλεοπτική συνέντευξη ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, ο οποίος έκανε λόγο για την ανησυχία σχετικά με την πίεση που μπορεί να ασκηθεί τον χειμώνα στο ΕΣΥ από τα κρούσματα γρίπης και κορωνοϊού, που θα συνυπάρξουν. Η ελπίδα για την κυκλοφορία ενός εμβολίου που θα κάλυπτε εξίσου γρίπη και κορωνοϊό έχει προς το παρόν εξανεμιστεί, οπότε η θωράκιση του οργανισμού θα γίνει με δύο ξεχωριστά εμβόλια, τα οποία ωστόσο μπορούν να γίνουν ακόμη και την ίδια ημέρα – η σειρά δεν παίζει κανένα ρόλο.
174 κρούσματα γρίπης κατεγράφησαν από τις 7 Ιουλίου έως τις 31 Αυγούστου.
Η «Κ» έθεσε ορισμένους προβληματισμούς στον Γκίκα Μαγιορκίνη, καθηγητή Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων, στη δρα Μαρία Τσολιά, καθηγήτρια Παιδιατρικής και Παιδιατρικής Λοιμωξιολογίας, διευθύντρια της Β΄ Παιδιατρικής Κλινικής του ΕΚΠΑ στο Παίδων «Π. και Α. Κυριακού», μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων και της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, και στη Σοφία Πουρίκη, πνευμονολόγο – εντατικολόγο στη ΜΕΘ COVID «Σωτηρία».
Οκτώ κρίσιμα ερωτήματα
1. Πότε θα κυκλοφορήσει φέτος το εμβόλιο της γρίπης και πότε πρέπει να το κάνουμε;
«Το εμβόλιο έρχεται συνήθως τον Σεπτέμβριο, ωστόσο η πάγια συμβουλή μας είναι να μην το κάνουμε νωρίς, αλλά από τα μέσα Οκτωβρίου και μετά», απαντάει η κ. Τσολιά. Στην Αυστραλία ο ιός εμφανίστηκε νωρίτερα, οπότε υπάρχει ο φόβος ότι και εδώ μπορεί να σημειωθεί η έξαρση νωρίτερα. Για τον λόγο αυτό, κατά την κ. Πουρίκη, «οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ίσως θα είχε νόημα να το κάνουν τον Σεπτέμβριο και να προχωρήσουν τον Δεκέμβριο σε μια δεύτερη δόση».
2. Πόσο διαρκεί η προστασία από αυτό;
Το εμβόλιο της γρίπης παρέχει μια αναλογικά χαμηλή προστασία, 50%-60%, σπάνια φτάνει έως 80%. Η προστασία καλύπτει μια σεζόν, δηλαδή από τον Οκτώβριο έως και τον Μάιο. Ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται πολύ γρήγορα. Οπως, ωστόσο, διευκρινίζει ο κ. Μαγιορκίνης: «Ο εμβολιασμός κατά της γρίπης μπορεί να συνεισφέρει σε βάθος χρόνου στη δημιουργία διασταυρούμενης ανοσίας, καθώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα εκπαιδεύεται από όλα τα ερεθίσματα στα οποία εκτίθεται». Ακόμη, η προστασία μπορεί να έχει μεγαλύτερη διάρκεια «αν τα στελέχη δύο διαδοχικών ετών μοιάζουν», σημειώνει η κ. Τσολιά.
3. Ποιο στέλεχος επικράτησε στο νότιο ημισφαίριο; Προκαλεί σοβαρή νόσηση;
«Στην Αυστραλία επικράτησε το στέλεχος Η3Ν2, το οποίο έχει μεγαλύτερη νοσηρότητα» απαντάει ο κ. Μαγιορκίνης. «Η Η1Ν1 ανιχνεύτηκε σε μικρότερο ποσοστό». Ωστόσο, «πάνω από 2.000 δείγματα των οποίων ταυτοποιήθηκε το γονιδίωμα στην Αυστραλία, θεωρούν οι επιστήμονες ότι είναι αντιγονικά όμοια με αυτά του εμβολίου σε ποσοστό 95%. Αρα, θεωρητικά τουλάχιστον, οι εν λόγω ασθενείς θα μπορούσαν να καλυφθούν από το εμβόλιο». Οπως προσθέτει η κ. Πουρίκη, «στην Αυστραλία σημειώθηκαν πάνω από 200.000 κρούσματα, εξ αυτών 6% χρειάστηκαν ΜΕΘ».
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που συνετέλεσαν στην αυξημένη νοσηρότητα της γρίπης: πτώση της άμυνας του οργανισμού, έπειτα από δύο χρόνια με μέτρα αποστασιοποίησης, ξαφνική, μεγάλη μετακίνηση πληθυσμού μέσω του τουρισμού και συνωστισμός χωρίς προστασία σε πολλά θέρετρα.
4. Σε ποιες πληθυσμιακές ομάδες είναι το εμβόλιο απολύτως απαραίτητο;
Η οδηγία για τον εμβολιασμό κατά της γρίπης, η οποία δεν έχει αλλάξει, αφορά τους ηλικιωμένους, ανοσοκατασταλμένους και όσους έχουν υποκείμενα νοσήματα. «Ο ΠΟΥ συστήνει να γίνεται σε παιδιά κάτω των 5 ετών», επισημαίνει η κ. Τσολιά. «Προσωπικά θεωρώ ότι έχει νόημα για παιδιά κάτω των 2,5 ετών, τα οποία ενδέχεται να το περάσουν βαριά». Στις ευρωπαϊκές χώρες δεν προβλέπεται για τη σχολική ηλικία. Υπάρχουν βέβαια χώρες στις οποίες γίνεται, όπως η Μ. Βρετανία. «Σε αυτές τις περιπτώσεις η φιλοσοφία είναι ότι τα παιδιά παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μετάδοση της γρίπης στην κοινότητα σε μεγαλύτερο βαθμό απ’ ό,τι στη μετάδοση του κορωνοϊού».
«Είναι πολύ μεγάλη η καταπόνηση του οργανισμού, γιατί έχεις να παλεύεις με δύο εχθρούς που πλήττουν εξίσου το αναπνευστικό, την καρδιά και τους νεφρούς», λέει η Σοφία Πουρίκη.
Είναι κοινός τόπος, ωστόσο, ότι πολλοί ιδιώτες γιατροί παροτρύνουν τους ασθενείς τους να εμβολιαστούν. Σε έναν υγιή, ωστόσο, οργανισμό δεν έχει πολλά να προσφέρει το αντιγριπικό. «Ο καθένας, όμως, μεμονωμένα αποφασίζει σε συνεννόηση με τον γιατρό του», απαντάει η κ. Πουρίκη.
5. Κινδυνεύω περισσότερο από τη γρίπη αν πρόσφατα νόσησα από COVID-19;
Δεν υπάρχει κάποια μελέτη που να συνδέει τις δύο παραπάνω καταστάσεις. «Ωστόσο, κάποιος που έχει πρόσφατα νοσήσει από COVID-19 έχει πεσμένο ανοσοποιητικό, οπότε πράγματι δεν αποκλείεται να νοσήσει από γρίπη ή κάποιον άλλον ιό», απαντάει η κ. Πουρίκη.
6. Ποια είναι τα συμπτώματα της γρίπης; Πώς ξεχωρίζουν από αυτά της COVID-19;
Πρόκειται για ιογενείς λοιμώξεις και δεν αποκλείεται τα συμπτώματα να αλληλοκαλύπτονται. «Η γρίπη δεν κάνει τόσο συχνά αοσμία και διαταραχές γεύσης, κάτι που προκαλούν οι ιώσεις και ο κορωνοϊός, καταρροή έχουν και τα δύο, γαστρεντερικά προβλήματα απορρέουν κυρίως από τον κορωνοϊό», αναφέρει ενδεικτικά η κ. Τσολιά. Το δέον γενέσθαι, σύμφωνα με τους γιατρούς, είναι άπαξ και τα συμπτώματα είναι «θολά» να διενεργούμε διαγνωστικά τεστ για γρίπη και κορωνοϊό. «Είναι διαφορετική η θεραπεία που θα ακολουθηθεί ανά περίπτωση», επισημαίνει η κ. Πουρίκη, «επίσης είναι σημαντικό να ξέρουμε από τι πάσχουμε τόσο για την προστασία της δημόσιας υγείας όσο και για το προσωπικό μας ιστορικό».
7. Συννόσηση με γρίπη και COVID-19. Τι μας ανησυχεί;
«Είναι πολύ μεγάλη η καταπόνηση του οργανισμού, γιατί έχεις να παλεύεις με δύο εχθρούς, που πλήττουν εξίσου το αναπνευστικό, την καρδιά και τους νεφρούς», λέει η κ. Πουρίκη. «Μας απασχολούν οι επιπλοκές, μπορεί κάποιος νέος να το περάσει “στο πόδι”, αλλά τελικά να του έχει προκαλέσει κάποια μυοκαρδίτιδα».
8. Οταν θα κυκλοφορήσει το επικαιροποιημένο εμβόλιο για την COVID-19 μπορώ να κάνω και αυτό; Παίζει ρόλο η σειρά;
Η σειρά με την οποία θα γίνουν τα εμβόλια (COVID-19 και γρίπης) δεν παίζει κανέναν ρόλο. Μπορούν, μάλιστα, να γίνουν αυθημερόν, σε αριστερό και δεξί χέρι ή με χρονικό κενό. «Η ελπίδα που είχαμε για ένα ενισχυμένο εμβόλιο που να κάλυπτε και τους δύο ιούς, ακόμη φαίνεται ότι δεν έχει ευοδωθεί», τονίζει η κ. Πουρίκη.