Την ενίσχυση του ευρωπαϊκού στόλου αεροπυρόσβεσης, την αύξηση χρηματοδότησης για θέματα διαχείρισης δασών και την επέκταση του σχεδίου προεγκατάστασης (propositioning) πυροσβεστών, που για πρώτη φορά εφαρμόστηκε φέτος το καλοκαίρι στην Ελλάδα, προωθεί η Κομισιόν, όπως προέκυψε κατά την πρόσφατη, έκτακτη σύνοδο υπουργών Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων της Ε.Ε.
Θορυβημένη από το καταστροφικό για την κεντρική και βόρεια Ευρώπη καλοκαίρι, με την έκταση των καμένων δασών να εκτινάσσεται από τα 437.839 εκτάρια το 2021 σε 729.039 φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποχρεώθηκε να συγκαλέσει εκτάκτως άτυπη σύνοδο – πρωτοβουλία που έλαβε για πρώτη φορά μετά το 2017 και τις φονικές πυρκαγιές στην Πορτογαλία. Η απόφαση, μάλιστα, ελήφθη όχι τυχαία δέκα ημέρες πριν η Γενική Διεύθυνση Οικονομικών της E.E. (DG BUDG) και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοινώσουν πόσα χρήματα πρόκειται να διατεθούν στον τομέα της Πολιτικής Προστασίας για την επόμενη περίοδο.
Δασικές σε 20 κράτη-μέλη
Σύμφωνα με επίσημα απολογιστικά στοιχεία της Ε.Ε. που τέθηκαν υπόψη της «Κ», στο διάστημα από τις αρχές του έτους μέχρι και τις 20 Αυγούστου εκδηλώθηκαν 2.377 μεγάλες δασικές πυρκαγιές σε κράτη-μέλη της Ενωσης, με τη μέση καμένη έκταση ανά συμβάν να έχει πλέον αυξηθεί κατά 250% συγκριτικά με τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας. Προκύπτει ακόμη ότι οι δασικές πυρκαγιές απασχόλησαν τα 20 από τα 27 κράτη-μέλη, με χώρες όπως η Τσεχία, η Σλοβενία, η Γερμανία, αλλά και ο γαλλικός Βορράς, να εκτίθενται για πρώτη φορά σε μεγάλη κλίμακα στο φαινόμενο των λεγόμενων mega fires. Το κόστος, δε, των φετινών καταστροφικών πυρκαγιών υπολογίζεται ότι ανέρχεται στα 2 δισ. ευρώ, ενώ το 35% των καμένων εκτάσεων είναι χαρακτηρισμένες ως περιοχές Natura 2000.
Η Κομισιόν θα υιοθετήσει το σχέδιο προεγκατάστασης πυροσβεστών, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά φέτος το καλοκαίρι στην Ελλάδα.
Στη σύνοδο, που φιλοξενήθηκε τη Δευτέρα στις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή του υπουργού Πολιτικής Προστασίας Χρήστου Στυλιανίδη, συμφωνήθηκε κατ’ αρχήν η ενίσχυση του ευρωπαϊκού στόλου αεροπυρόσβεσης υπό την ομπρέλα του κοινοτικού μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας RescEU. Και αυτό, διότι οι πυρκαγιές που έπληξαν φέτος χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης ανέδειξαν την ανεπάρκεια του υφιστάμενου συστήματος, με κράτη-μέλη της Ε.Ε. να αδυνατούν να ανταποκριθούν σε αιτήματα για βοήθεια από χώρες όπως η Τσεχία και η Σλοβενία, λόγω του γεγονότος ότι αντιμετώπιζαν και αυτά μεγάλα προβλήματα πυρκαγιών.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Σλοβενίας, που στις 17 Ιουλίου ζήτησε τη συνδρομή δύο Canadair μέσω του μηχανισμού RescEU, με μόνο την Κροατία να ανταποκρίνεται, στέλνοντας όμως ένα αεροσκάφος για μόλις ένα 24ωρο, αφού στη συνέχεια το ανακάλεσε λόγω δασικών πυρκαγιών που στο μεταξύ είχαν εκδηλωθεί επί κροατικού εδάφους. Κατόπιν απόφασης που έχει ληφθεί ήδη από το 2019, η Κομισιόν προχώρησε στην αγορά από την καναδική εταιρεία που κατασκευάζει τα Canadair 12 νέων CL 515 και δύο ελαφρού τύπου αμφίβιων αεροσκαφών, ενώ έχουν κινηθεί οι διαδικασίες για την προμήθεια ακόμη εννιά ελικοπτέρων. Οι παραδόσεις θα γίνουν την περίοδο 2026-2030 και πλέον συζητείται η υπογραφή μιας συμφωνίας-γέφυρας, που θα προβλέπει τη μίσθωση υπό μορφήν leasing επιπλέον αεροσκαφών, πιθανότατα τύπου μικρών air tractors, μια και αεροσκάφη τύπου Canadair δεν είναι πουθενά στον κόσμο διαθέσιμα προς ενοικίαση.
Δασοκομάντος
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί φέρεται ακόμη να προωθούν την επέκταση του σχεδίου προεγκατάστασης δασοκομάντος, που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά φέτος στην Ελλάδα με την προγραμματισμένη άφιξη στη χώρα Ευρωπαίων πυροσβεστών στις αρχές Ιουλίου και Αυγούστου, ούτως ώστε να είναι άμεσα διαθέσιμοι σε περίπτωση κρίσης. Το πρόγραμμα, που «έτρεξε» με εισήγηση του κ. Χρ. Στυλιανίδη, αξιολογήθηκε θετικά και συζητείται η εφαρμογή του σε μεγαλύτερη κλίμακα το 2023, ενώ ήδη προωθείται η προληπτική εγκατάσταση πυροσβεστών τον χειμώνα στη Γερμανία για την αντιμετώπιση προβλημάτων από πλημμύρες. Για πρώτη φορά, μάλιστα, έπεσε στο τραπέζι και το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού χερσαίου στόλου με υδροφόρες, οι οποίες θα είναι άμεσα διαθέσιμες στους Ευρωπαίους πυροσβέστες που θα μετακινούνται από χώρα σε χώρα.
Τέλος, συζητήθηκαν πρωτοβουλίες, καθώς και η προοπτική αύξησης χρηματοδότησης σε θέματα διαχείρισης δασών, αλλά και προμήθειας συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης (early warning systems). «Χρειάζεται να ανεβάσουμε τον προϋπολογισμό του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας, γιατί μόνον έτσι θα μπορέσουμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον τομέα αυτό», δήλωσε μεταξύ άλλων ο κ. Στυλιανίδης στο περιθώριο της συνόδου. Κατά πληροφορίες, οι φετινές, θετικές έως τώρα επιδόσεις της Ελλάδας στην αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, θα συζητηθούν σε workshop που θα φιλοξενηθεί προσεχώς στην Πορτογαλία.