Από τις αρχές Αυγούστου άνοιξε μια συζήτηση με θέμα το νέο μοντέλο του τουρισμού που αναπτύσσεται στην Ελλάδα. Κεντρικό ρόλο παίζει η τουριστική κατοικία, μια «αχαρτογράφητη» κατηγορία τουριστικού προϊόντος η οποία απαντά στην ισχυρή διεθνή τάση για πιο προσωποποιημένες εμπειρίες και υπηρεσίες. Παρακολουθώντας τη συζήτηση που καλώς ξεκίνησε, άποψή μου είναι πως τα μηνύματα είναι συγκεχυμένα, με τις VIP Villas, τη φέρουσα ικανότητα του κάθε τόπου, τον υπερτουρισμό, την ακρίβεια, το «χαμένο ελληνικό καλοκαίρι» και τις ανύπαρκτες υποδομές να συσχετίζονται αόριστα και μερικές φορές καταχρηστικά.
H τουριστική κατοικία θα πρέπει να αναγνωριστεί στην πραγματική της διάσταση, να χαρτογραφηθεί σε όλες της τις εκφάνσεις και να ενταχθεί στον γενικό στρατηγικό σχεδιασμό για την ερχόμενη δεκαετία. Χρησιμοποιώντας το παράδειγμα της Αντιπάρου, θα επιχειρήσω να προσφέρω ένα πεδίο αναφοράς για την ανάπτυξη μιας συλλογιστικής στο θέμα. Η Αντίπαρος μέχρι τώρα αποτελεί ένα ελεγχόμενο παράδειγμα ανάπτυξης, με το 50% του νησιού να είναι δασικό, με 8 στρέμματα αρτιότητα, δύο οικισμούς και την αγροτική περιοχή του Κάμπου. Τα τελευταία χρόνια έγινε γνωστή για τις VIP Villas, κατά τον προσφιλή νέο όρο, με τη βραβευμένη αρχιτεκτονική, που απευθύνονται σε κατοίκους όπως ο επίσημος πλέον δημότης Τομ Χανκς και η Ρίτα Ουίλσον. To Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος καταγράφει επίσημα για την Αντίπαρο (2021) 370 κλίνες ξενοδοχείων. Αναζητώντας περαιτέρω πληροφορίες στις μελέτες του ΣΕΤΕ, και σε άλλους φορείς, δεν βρίσκουμε κάποια αναφορά στην Αντίπαρο γενικά, πόσο μάλλον σε Airbnb ή άλλες κατηγορίες τουριστικών ή άλλων κατοικιών. Στην πραγματικότητα, πέραν των 1.200 μόνιμων κατοίκων, στην OLIAROS υπολογίζουμε ότι το καλοκαίρι στο νησί διανυκτερεύουν άλλοι 4.500-5.000 επισκέπτες και κάτοικοι, ενώ από την Πάρο ημερησίως περνάνε 2.000-6.000 επισκέπτες, αναλόγως την περίοδο. Με ποια δεδομένα και παραδοχές μπορεί να εκπονηθεί σωστός στρατηγικός σχεδιασμός για τον τουρισμό, όταν αγνοείται μια ολόκληρη κατηγορία τουριστικού προϊόντος, πέραν των παραδοσιακών ξενοδοχείων και ενοικιαζόμενων δωματίων; Τα κονδύλια για την ανάπτυξη και την υποστήριξη των υποδομών με βάση ποια στοιχεία βγαίνουν;
Για να είμαστε δίκαιοι, με πρόσφατη πρωτοβουλία του δήμου, της περιφέρειας, των κατοίκων του νησιού και με την υποστήριξη και χρηματοδότηση της τωρινής κυβέρνησης, έχουν δρομολογηθεί έργα σε βάθος διετίας, για αναβάθμιση των υποδομών, του βιολογικού καθαρισμού, εγκατάσταση Fiberoptic δικτύου, δεύτερη γραμμή σύνδεσης ΔεΔιΥΕ, κομποστοποίηση, ανακύκλωση, μόλο στο λιμάνι για σκάφη και εγκατάσταση φορτιστών. Ηδη υπάρχει η δυνατότητα για net metering διασύνδεση. Στην OLIAROS ήδη σχεδιάζουμε τη μετατροπή όλων των κατοικιών μας σε 100% PV powered, με μέση επιφάνεια φωτοβολταϊκών 150 τ.μ. ανά σπίτι.
Η αλήθεια είναι ότι το ταβερνάκι των 15-20 ευρώ και το δωμάτιο των 30 ευρώ ή το ποτό-μπόμπα των 5 ευρώ –όλα «μαύρα»– αποτελούν παρελθόν.
Τι έγινε τελικά φέτος το καλοκαίρι στην Αντίπαρο; O Ιούνιος και ο Ιούλιος αναδείχθηκαν σε μήνες με ρεκόρ εισπράξεων για τους πάντες στην Αντίπαρο, ενώ κατά γενική ομολογία ο Αύγουστος ήταν ένας «περίεργος» μήνας. Τον Αύγουστο, όλες οι κατηγορίες επισκεπτών ανταποκρίθηκαν επιφυλακτικά στο αυξημένο κόστος. Επέλεξαν να «μείνουν μέσα» κυρίως στα καταλύματα, ο αριθμός των ημερήσιων επισκεπτών από την Πάρο ήταν χαμηλότερος, περιορίστηκαν οι τουρίστες μέσου και χαμηλού εισοδήματος. Τον ίδιο μήνα, λόγω κόστους ακτοπλοϊκών, καταλυμάτων και εστίασης δεν επέλεξαν την Αντίπαρο Ελληνες, Ιταλοί και Σκανδιναβοί τουρίστες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, οι οποίοι ωστόσο δεν αντικαταστάθηκαν από υψηλότερα εισοδήματα σε ανάλογο αριθμό. Ενώ η κατά κεφαλήν κατανάλωση έμεινε στα ίδια ή και σε κατά 10% χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το 2021, με άλλα λόγια όλες οι κατηγορίες «κουμπώθηκαν» φέτος, και όχι μόνο τα χαμηλότερα εισοδήματα. Η αλήθεια είναι ότι το ταβερνάκι των 15-20 ευρώ, το δωμάτιο των 30 ευρώ και το φθηνό, νοθευμένο ποτό –όλα «μαύρα»– αποτελούν παρελθόν. Χωρίς υποδομές και ποιότητα δεν μπορεί να υπάρξει στρατηγικός σχεδιασμός του τουρισμού. Βασικός στόχος για να μη χαθεί το ελληνικό καλοκαίρι θα πρέπει να είναι η αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος. Και αυτό θα γίνει με μακροπρόθεσμη, λελογισμένη ανάπτυξη και πολλή δουλειά.
Τα ακίνητα και το περιβάλλον μας αποτελούν τον εθνικό πλούτο της Ελλάδας, ο οποίος ανήκει σε πολλούς ιδιοκτήτες και πρέπει όλοι μας να τον προστατεύσουμε. Το τουριστικό μοντέλο έχει ήδη αλλάξει δυναμικά με την ανάπτυξη της τουριστικής κατοικίας. Πρέπει ο ΣΕΤΕ και το κράτος να αναγνωρίσουν την αλλαγή στην πραγματική της διάσταση και να την εντάξουν στον σχεδιασμό τους. Θα πρέπει όλοι οι stakeholders αλλά και οι επισκέπτες να αποκτήσουμε κοινό όραμα και να το προστατεύουμε συλλογικά και ατομικά. Αρχιτέκτονες, μεσίτες, εργολάβοι και developers δεν θα πρέπει να καλλιεργούμε και να ενδίδουμε σε αξιώσεις πελατών μας όταν αυτές δεν εντάσσονται στο κοινό όραμα και στόχο, όμως θα πρέπει να είμαστε όλοι σε εγρήγορση να παρατηρούμε και να προσφέρουμε επικαιροποιημένα προϊόντα, υπηρεσίες και εμπειρίες με το μοναδικό ελληνικό πρόσημο.
Η πρόταση για την Αντίπαρο
Στην Αντίπαρο θα πρέπει καταστρωθεί ένα σχέδιο για την ερχόμενη δεκαετία, καθορίζοντας το μείγμα των καταλυμάτων και υπηρεσιών όλων των κατηγοριών, λαμβάνοντας υπόψη την φέρουσα ικανότητα του νησιού, και επιμηκύνοντας την σεζόν, αλλά και τον χρόνο που διαμένουν οι κάτοικοι δεύτερης κατοικίας στο νησί. Oσο αναπτύσσεται η Πάρος με νέα προϊόντα, οι ημερήσιοι επισκέπτες από την Πάρο το πιθανότερο θα είναι να συνεχίσουν να περιορίζονται, κάτι το οποίο θα απελευθερώσει capacity στην Αντίπαρο.
Προτείνω με το πλάνο αυτό να προστεθούν 400-500 κλίνες ξενοδοχείων 4-5 αστέρων αστέρων, να καταγραφούν, όλες οι κατηγορίες τουριστικών κατοικιών, και να οριστεί ένας στόχος κλινών ανά κατηγορία. Ο Κάμπος Αντιπάρου πρέπει να παραμείνει αγροτική περιοχή, με αγροικίες έως 150τ.μ., στον Αγιο Γεώργιο η δόμηση πρέπει να περιοριστεί στα 200τ.μ., ανά 1 στρέμμα, 300τ.μ., ανά δύο στρέμματα, 360τ.μ. ανά 4 στρέμματα. Τέλος, η αρτιότητα για κατοικίες εκτός σχεδίου, να πάει στα 10 στρέμματα και για ξενοδοχεία στα 20 στρέμματα με μέγιστη δυνατότητα τις 100 κλίνες. Θα πρέπει να πεζοδρομηθεί το λιμάνι, να κατασκευασθεί περιφερειακός δρόμος στα δυτικά του χωριού, και να αναβαθμιστούν οι υποδομές βάση του 10ετούς σχεδίου.
* Ο κ. Ιάσων Τσάκωνας είναι διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας OLIAROS.
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr